نماز جماعت
برپایی فریضههای دینی به صورت دسته جمعی، غیر از پاداشهای فراوانی که یاد شده، درزندگی فردی و اجتماعی امت مسلمان نیز، آثار مثبت و فراوانی دارد، که به برخی ازآنها اشاره میشود
:
آثار معنوی
بزرگترین اثر معنوی نماز جماعت، همان پاداش الهی است که گفتهشده است
.
شبی
امامعلی
علیهالسلام تا سحر به عبادت مشغول بود. چون صبح شده نماز صبح را به تنهاییخواند و استراحت کرد
.
پیامبراکرم
صلیاللهعلیهوآلهوسلم که آن حضرت را در جماعت صبح ندید و به خانه اورفت
.
حضرت فاطمه (سلاماللهعلیها) از شب زندهداری علی (علیهالسلام) و عذر اواز نیامدن به مسجد سخن گفت. پیامبر فرمود: پاداشی که بخاطر شرکت نکردن در نمازجماعت صبح، از دست علی علیهالسلام رفت و بیش از پاداش عبادت تمام شب است
.
آثار اجتماعی
نماز جماعت و مقدمه وحدت صفوف و نزدیکی دلها و تقویت کنندهروح اخوت و برادری است
.
نماز جماعت، بهترین، بیشترین و پاکترین اجتماعات دنیاستو نوعی بازدید و آگاهی از مشکلات و نیازهای یکدیگر و زمینهساز تعاون اجتماعی بینآحاد مسلمین است
.
آثار سیاسی
نماز جماعت، نشاندهنده قدرت مسلمین و الفت دلها و انسجام صفوفاست
.
تفرقهها را میزداید و بیم در دل دشمنان میافکند. منافقان را مأیوسمیسازد و خار چشم بدخواهان است
.
نماز جماعت نمایش حضور در صحنه و پیوند امام وامت است
.
آثار اخلاقی و تربیتی
در نماز جماعت، افراد در یک صف قرار میگیرند وامتیازات موهوم صنفی و نژادی و زبانی و مالی و... کنار میرود و صفا و صمیمیت ونوعدوستی در دلها زنده میشود و مؤمنان، با دیدار یکدیگر در صف عبادت و احساسدلگرمی و قدرت و امید میکنند
.
نماز جماعت، عامل نظم و انضباط و صف بندی ووقتشناسی است. روحیه فردگرایی و انزوا و گوشهگیری را از بین میبرد و نوعی مبارزهبا غرور و خودخواهی را در بر دارد
.
به خاطر اینهمه آثار است که به نمازجماعت اینقدر توصیه شده است و حتی نابینایی وقتی از حضورپیامبر اکرمصلیاللهعلیهوآلهوسلم اجازه خواست که به مسجد نیاید و آن حضرتفرمود: از خانه تا مسجد ریسمانی ببند و به کمک آن، خود را به نماز جماعت برسان
.
از طرف دیگر، برخورد شدید نسبت به کسانی که به نماز جماعت اهمیت نمیدهند ونشان دیگری بر اهمیت و سازندگی آن است. در حدیث است که به چنان کسان همسر ندهید. ومعرف آنان نشوید
.
اهميت نماز جماعت
غير از آثار فردى و اجتماعى نماز جماعت(كه به آنها اشاره خواهدشد)پاداشهاىعظيمى براى آن بيان شده كه در اينجا به بعضى ازروايات،اشاره مىشود. از رسولخدا(ص)نقل شده كه:«من سمع النداء فلم يجبه من غيرعلة فلا صلاة له
»
نماز كسى كه صداى اذان را بشنود و بى دليل،در نماز جماعتمسلمانان شركتنكند،ارزشى ندارد
.
در حديث،تحقير نماز جماعت،به منزله تحقير خداوند بشمار آمدهاست:«من حقره فانمايحقر الله
»
شركت دائم در نماز جماعت،انسان را از منافق شدن بيمهمىكند
.
و براى هر گامى كه به سوى نماز جماعت و مسجد برداشتهشود،ثوابو حسنه در نظر گرفته شده است
.
همين كه كسى براى شركت درنماز جماعت از منزل خارجمىشود،يا در مسجد،در انتظار نماز جماعتبه سر مىبردپاداش كسىرا دارد كه در اين مدت،به نماز مشغول بوده است
.
تعدادحاضران در نماز جماعت،هر چه بيشتر باشد،پاداش آن بيشتراست.اين كلام رسولخداست كهفرمود:«ما كثر فهو احب الى الله
»
حديث جالبى در بيان فضيلت نمازجماعت است كه قسمتى از آندر رسالههاى عمليه هم ذكر شده است.ترجمه تمام حديث چنيناست
:
اگر اقتدا كننده 1 نفر باشد،پاداش 150 نماز داده مىشود
.
اگر اقتدا كننده 2 نفر باشد،پاداش 600 نماز داده مىشود
.
اگر اقتدا كننده 3 نفر باشد،پاداش 1200 نماز داده مىشود
.
اگر اقتدا كننده 4 نفر باشد،پاداش 2400 نماز داده مىشود
.
اگر اقتدا كننده 5 نفر باشد،پاداش 4800 نماز داده مىشود
.
اگر اقتدا كننده 6 نفر باشد،پاداش 9600 نماز داده مىشود
.
اگر اقتدا كننده 7 نفر باشد،پاداش 19200 نماز داده مىشود
.
اگر اقتدا كننده 8 نفر باشد،پاداش 36400 نماز داده مىشود
.
اگر اقتدا كنندگان و امام جماعتبه 10 نفر رسيدند،پاداش72800 نماز دارد
.
ولى،همين كه عدد افراد از ده نفر گذشت،حساب آنرا جز خداكسى نمىداند
.
در حديث ديگر است:هر كه نماز جماعت را دوستبدارد،خدا وفرشتگان او را دوستمىدارند
.
در زمان پيامبر(ص)هرگاه افراد نماز جماعت كم مىشدند،آنحضرت به جستجو و تفقد از افراد مىپرداخت و مىفرمود:شركت درنماز صبح و عشاء،برمنافقان از هر چيز سنگينتر است
.
قرآن نيز،از اوصاف منافقان،بى حالىو كسالت هنگام نماز را بيانكرده است .
چرا كه سحر خيزى و حضور درجماعت مسلمين،آن هم ازراههاى دور و در گرما و سرما،نشانه صداقت در ايمان و عشقنمازگزاراست
.
حضور در نماز جماعت،خاص يك منطقه نيست.انسان در هر جا كه باشد،خوب استبه فكرنماز جماعت و حضور در آن و تشويقديگران باشد
.
رسول خدا(ص)در باره اهميت جماعت،فرمود
:
«
صلاة الرجل فى جماعة خير من صلاته فى بيته اربعينسنة.قيل:يا رسول الله!صلاةيوم؟فقال(ص):صلاةواحدة
»)
يك نماز با جماعت،بهتر از چهل سال نمازفرادى در خانهاست.پرسيدند:آيا يك روز نماز؟فرمود:بلكه يك نماز
.
و مىفرمود:صفهاى نماز جماعت،همانند صفهاى فرشتگان درآسمان چهارم است.اولين نماز جماعتى هم كه بر پا شد،به امامت رسول خدا و شركتحضرتعلى(ع)و جعفر طيار(برادر حضرت على(ع))بود.همين كهابوطالب،فرزندش على(ع)را ديد كهبه پيامبر اقتدا كرده،به فرزندديگرش جعفر گفت:تو نيز به پيامبر اكرم اقتدا كن و اينجماعت دو سهنفرى،پس از نزول آيه «فاصدع بما تؤمر» بود،كه فرمان به علنى ساختندعوتو تبليغ مىداد
.
گذشته از آن كه در روايات،براى نماز جماعت اجرو پاداشبسيارى وارد شده است،با دقت در برخى ازمسائل فقهى،به اهميت اين عبادت پى مىبريم ودراينجا به برخى از آنها اشاره مىكنيم
.
116-
مستحب است نمازهاى واجب،به خصوصنمازهاى يوميه را به جماعتبخوانند
.
117-
شركت در نماز جماعتبراى هر كسىمستحب است،به ويژه براى همسايه مسجد
.
118-
مستحب است انسان صبر كند كه نماز را بهجماعتبخواند
.
119-
نماز جماعت هر چند اول وقتخوانده نشود،از نماز فرادى اول وقتبهتر است
.
120-
نماز جماعتى كه مختصر خوانده مىشود،ازنماز فرادايى كه طول بدهد بهتراست
.
121-
سزاوار نيست انسان بدون عذر نماز جماعترا ترك كند
.
122-
حاضر شدن در نماز جماعت از روىبىاعتنايى به آن،جايز نيست
.
123-
وقتى كه جماعتبر پا مىشود،مستحب استكسى كه نمازش را فرادا خواندهدوباره به جماعتبخواند
.
124-
امام يا ماموم مىتواند نمازى را كه به جماعت خوانده،دوباره بهجماعتبخواند،در صورتى كهجماعت دوم و اشخاص آن غير از اول باشد
.
125-
س:اگر كسى در نماز جماعت توجه كافىنداشته باشد ولى در منزل و به طورفرادا نمازش ازتوجه بيشترى برخوردار باشد مىتواند در منزل نمازبخواند به جاىجماعت؟
ج-مانع ندارد و جماعتبهتر است
.
شکی نيست كه نماز يك عبادت ريشه دار وعميق مى باشد كه در همه اديان بوده وشايد كمتر دينى در اين دنيا موجود باشد كه نماز در آن موجود نباشد. اما نماز اسلامى در كتاب آسمانى خويش ( قران كريم) وگفتار و كردار حضرت محمد صلى الله عليه وسلم ( سنت مباركه) به نماز كه يك اصل با ارزش وعبادت مهم مى باشد تاكيد فراوان نموده واز ترك آن مسلمين را به سختى بر حذر داشته است. نماز در حقيقت ستون وپايه دين مقدس اسلام مى باشد وهم چنين كليد بهشت محسوب مى گردد وازجمله شليسته ترين اعمال در نزد پروردگار به حساب مى آيد. در روز قيامت اولين پرسش از نماز بودخداوند پاك در قران كريم در ضمن دعاى حضرت ابراهيم عليه السلام چنين ارشاد مى فرمايد: ( رب اجعلني مقيم الصلاة ومن ذريتي ربنا وتقبل دعاء) هم چنين در سوره طه مى فرمايد" من تورا بر گزيدم، پس به وحى گوش كن من خداوند هستم كه معبودى جز من وجود ندارد پس مرا پرستش كن ونماز را براى ذكر من برپاى دار". خداوند جلّ جلاله التزام به امر مهم را در همه حال چه درخانه وچه در سفر وچه در حالت صلح وچه در حالت جنگ وبالآخره در همه رخدادها زندگى مورد تاكيد قرار داده است اسلام وظيفه هر مسلمان را تنها در اين خلاصه نكرده كه به صورت انفرادى در هر جايى وبدور از نماز اجتماع مسلمين يا محيطى كه در آن زندگى مى كند به انجام نماز بپردازد، بلكه به طور جدى به انجام وظيفه الهى نماز به صورت جماعت بويژه در مساجد با ديگربرادران دينى فراخوانده است. از جناب رسول اكرم صلى الله عليه وسلم روايت است كه فرمودند: دلم مى خواهد خانه كسانى را كه صداى دلنشين اذان اين سرود الهى را مى شنوند وبه مسجد براى اداى فريضه نماز نمى آيند آتش بزنم". اگرچه نماز جماعت از نظر اسلام واجب نگرديده است اما حضرت عبد الله ابن عمر رضى الله عنه راويت مى كند كه رسول خدا صلى الله عليه وسلم فرموده اند: نمازى كه به صورت جماعت خوانده شود ثوابش بيسد وهفت برابر ثواب نمازى است كه به صورت انفرادى خوانده شود". بنا براين اسلام برگزارى نمازهاى پنجگانه را به صورت جماعت در مساجد به اين دليل لازم دانسته كه مساجد علاوه بر اين كه پايگاه تجمع مسلمين مى باشد محلى است كه مى توان ديگر مشكلات جامعه اسلامى از قبيل مسايل اجتماعى، اقتصادى، اخلاقى وغيره را مطرح ودرپ?رامون آنها صحبت نمود وبراى حل آنها اقدامات لازم را بعمل آورد. باز مى بينيم كه بر مسلمين لازم شده است كه به طور وسيع ترى هفته اى يك بار در نماز جمعه شركت كنند. خداوند پاك در اين باره چنين فرموده است: اى كسانيكه ايمان آورده ايد هر گاه براى نماز در روز جمعه فر خوانده شديد پس بسوى ياد خدا بشتابيد وهر معامله اى را ترك كنيد، اين براى شما بهتر است اگر بدانيد". سرپيچى از اين امر خدا بدون عذر روانيست واز رسول اكرم صلى الله عليه وسلم نيز روايت است كه فرموده اند: هر كس سه نماز جمعه را بدون عذر واز روى سستى وسهل انگارى ترك نمايد ، خداوند بر دلش مهر مى زند".