نشانه ها | ویژه سال همت و کار مضاعف


نگاشته شده توسط مسعود محمدجعفر یک شنبه 20 دی 1388  ساعت 7:15 AM 


در کتب معتبر اهل سنّت روایاتى از پیامبر گرامى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله آمده که اشاره به ظهور فرقه وهّابیّت شده است همان گونه که بخارى در صحیح خود از عبداللّه عمر نقل مى‏کند که گفت:
ذَکَرَ النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم: اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِی شَأْمِنَا، اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِی یَمَنِنَا. قَالُوا: وَفِی نَجْدِنَا. قَالَ اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِی شَأْمِنَا، اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِی یَمَنِنَا. قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ وَفِی نَجْدِنَا؟ فَأَظُنُّهُ قَالَ فِی الثَّالِثَهَ: هُنَاکَ الزَّلاَزِلُ وَالْفِتَنُ، وَبِهَا یَطْلُعُ قَرْنُ الشَّیْطَانِ(1)

؛ روزى پیامبر گرامى فرمود: خدایا منطقه شام و یمن را بر ما مبارک گردان! صحابه گفتند: منطقه نجد(2) را چطور؟ حضرت سخن قبل خود را تکرار فرمود و صحابه از نجد پرسیدند، حضرت در مرحله سوم فرمود: در نجد زلزله‏ها(3) و فتنه‏ها به وقوع خواهد پیوست و شاخ شیطان از آن جا طلوع خواهد کرد.
عینى از علماى بزرگ اهل سنّت و شارح صحیح بخارى مى‏نویسد: مراد از شاخ شیطان، امّت و حزب شیطان مى‏باشد(4). و هم چنین بخارى در صحیح خود از ابو سعید خُدرى از پیامبر گرامى [صلى‏الله‏علیه‏و‏آله] نقل کرده که فرموده است:
یَخْرُجُ نَاسٌ مِنْ قِبَلِ الْمَشْرِقِ وَیَقْرَءُونَ الْقُرْآنَ لاَ یُجَاوِزُ ترَاقِیَهُمْ، یَمْرُقُونَ مِنَ الدِّینِ کَمَا یَمْرُقُ السَّهْمُ مِنَ الرَّمِیَّهِ، ثُمَّ لاَ یَعُودُونَ فِیهِ حَتى یَعُودَ السَّهْمُ إِلَى فوقِهِ . قِیلَ مَا سیمَاهُمْ. قَالَ سیمَاهُمُ التَّحْلیقُ. أَوْ قَالَ: التَّسْبیدُ»(5)؛
 
افرادى از ناحیه مشرق، قیام مى‏کنند و قرآن تلاوت مى‏کنند و حال آن قرآن که از گلوگاه آنان تجاوز نمى‏کند (در قلب آنان تاثیر نمى‏گذارد) و از قرآن بهره نمى‏برند، این گروه از دین خارج مى‏شوند همان گونه که تیر از کمان خارج مى‏شود و دیگر به طرف دین برنمى‏گردند مانند تیر که به سوى کمان برنمى‏گردد.
از پیامبر اکرم [ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله ] پرسیدند که: این فرقه چه نشانه‏اى دارند؟
فرمود: چهره این گروه با سرهاى تراشیده، مشخص مى‏شود.
زینى دحلان مفتى مکّه مکرمه ضمن اشاره به این حدیث مى‏نویسد:
ففی قوله سیماهم التحلیق تصریح بهذه الطائفه لأنّهم کانوا یأمرون کلّ من اتّبعهم أن یحلق رأسه ولم یکن هذا الوصف لأحد من طوائف الخوارج والمبتدعه الذین کانوا قبل زمن هوءلاء(6)؛ پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله که «سر تراشیدن» را از نشانه بارز این طائفه شمرده شده، صراحت در فرقه وهّابیّت دارد زیرا تنها این فرقه هستند که به پیروان خود دستور مى‏دهند سر خود را بتراشند و این صفت در هیچ یک از فرقه‏هاى خوارج و بدعت گذارِ قبل از وهّابیّت دیده نشده است.
در ادامه مى‏نویسد:
وکان السیّد عبد الرحمن الأهدل مفتی زبید یقول: لا حاجه إلى التألیف فی الردّ على الوهابیّه بل یکفی فی الردّ علیهم قوله صلى اللّه علیه وسلم سیماهم التحلیق؛ فإنّه لم یفعله أحد من المبتدعه غیرهم؛ سیّد عبد الرحمن اهدل، مفتى منطقه زبید، مى‏گفت: در نقد عقائد وهّابیّت نیازى به تألیف کتاب نیست؛ بلکه همین حدیث پیامبر [صلى‏الله‏علیه‏و‏آله] که ویژگى‏هاى این فرقه را «سر تراشیدن» معرفى کرده، براى بطلان عقیده آنان کفایت مى‏کند؛ زیرا غیر از وهّابیّت هیچ یک از فرقه‏هاى بدعت گذار این ویژگى را ندارند.
واتّفق مرّه أنّ امرأه أقامت الحجّه على ابن الوهّاب لمّا أکرهوها على أتباعهم ففعلت ، أمرها ابن عبد الوهاب أن تحلق رأسها فقالت له حیث إنّک تأمر المرأه بحلق رأسها ینبغی لک أن تأمر الرجل بحلق لحیته؛ لأنّ شعر رأس المرأه زینتها وشعر لحیه الرجل زینته، فلم یجد لها جوابا (7)؛ روزى محمد بن عبد الوهاب به یک زن دستور داد که سرش را بتراشد، آن زن به وى گفت: تو که مى‏گویى زنان باید سر خود را بتراشند؛ باید دستور دهى مردان هم ریش خود را بتراشند؛ زیرا ریش مرد، همانند موى زن، زینت او محسوب مى‏شود. محمد بن عبد الوهاب در پاسخ این زن عاجز ماند.




نگاشته شده توسط مسعود محمدجعفر پنج شنبه 17 دی 1388  ساعت 8:11 PM 

ایمان از دید امام على (علیه السّلام)
ایمان از دید امام على (علیه السّلام)

در کتاب شریف نهج البلاغه که حاوى سخنان نغز و حکیمانه حضرت على علیه‏السلام مى‏باشد، مساله ایمان از جایگاه و اهمیت ویژه‏اى برخوردار است و به جهات گوناگون آن پرداخته شده است که در این نوشتار به نمونه‏هایى از آن اشاره مى‏شود:

الف) فضیلت ایمان

«همانا بهترین چیز که نزدیکى خواهان به خدا سبحان بدان توسل مى‏جویند ایمان به خدا و پیامبر ... است‏» (۱)

ب) اقسام ایمان

«برخى ایمان در دلها برقرار است، و برخى دیگر میان دلها و سینه‏ها عاریت و ناپایدار» (۲)

ج) پایه‏هاى ایمان

«ایمان بر چهار پایه استوار است ‏بر شکیبائى، و یقین، و عدالت و جهاد. شکیبائى و صبر را چهار شاخه است: آرزومند بودن، ترسیدن، و پارسائى و چشم امید داشتن. پس آن که مشتاق و آرزومند بهشت ‏بود شهوتها را از دل زدود، و آن که از دوزخ ترسید، از آنچه حرام است دورى گزید، و آن که خواهان دنیا نبود و پارسائى داشت مصیبتها بروى آسان نمود، و آن که مرگ را چشم داشت، در کارهاى نیک پاى پیش گذاشت.
و یقین بر چهار شعبه است: بر بینائى زیرکانه، و دریافت عالمانه و پند گرفتن از گذشت زمان و رفتن به روش پیشینیان. پس آن که زیرکانه دید حکمت ‏بروى آشکار گردید، و آن را که حکمت آشکار گردید عبرت آموخت، و آن که عبرت آموخت چنان است که پشینیان زندگى را در نوردید.
و عدل بر چهار شعبه است: بر فهمى ژرف نگرنده، و دانشى پى به حقیقت ‏برنده و نیکو داورى فرمودن، و در بردبارى استوار بودن. پس آن که فهمید به ژرفاى دانش رسید و آنکه به ژرفاى دانش رسید از آبشخور شریعت ‏سیراب گردید و آن که بردبار بود، تقصیر نکرد و میان مردم با نیکنامى زندگى نمود.
و جهاد بر چهار شعبه است: به نیک وادار نمودن و از کار زشت منع فرمودن و پایدارى در پیکار با دشمنان، و دشمنى با فاسقان. پس آنکه به کار نیک واداشت، پشت مومنان را استوار داشت، و آن که از کار زشت منع فرمود بینى منافقان را به خاک سود; و آن که در پیکار با دشمنان پایدار بود، حقى را که برگردن دارد ادا نمود; و آن که با فاسقان دشمن بود و براى خدا به خشم آید، خدا به خاطر او خشم آورد و روز رستاخیز وى را خشنود نماید» (۳)
و در جاى دیگر درباره حقیقت ایمان فرمودند: «ایمان، شناختن به دل، و اقرار به زبان و فرمان بردن با اندامها است‏» (۴)

د) نشانه‏هاى ایمان

۱ - «ایمان بنده راست نباشد، جز آنگاه که اعتماد او بدانچه در دست‏خداست‏بیش از اعتماد وى بدانچه در دست‏خود اوست‏بود.» (۵)
۲ - کلمه ۳۳۳ کلمات قصار ص ۴۲۰ نهج البلاغه:
(در صفت مؤمن فرمود:) شادمانى مؤمن در رخسار اوست و اندوه وى در دلش. سینه او هر چه فراختر است و نفس وى هر چه خوارتر. برترى جستن را خوش نمى‏دارد، و شنواندن نیکى خود را به دیگران دشمن مى‏شمارد. اندوهش دراز است، همتش فراز. خاموشى‏اش بسیارست، اوقاتش گرفتار; سپاسگزار است، شکیبایى پیشه است، فرو رفته در اندیشه است، نیاز خود به کس نگوید، خوى آرام دارد، راه نرمى پوید. نفس او سخت‏تر از سنگ خارا - در راه دیندارى - و او خوارتر از بنده - در فروتنى و بى‏آزارى -.
و نیز فرمود: «ایمان آن است که راستى را برگزینى که به زیان تو بود بر دروغى که تو را سود دهد، و گفتارت برکردارت نیفزاید و چون از دیگرى سخن گویى ترس از خدا در دست آید» (۶)

ه) آفات ایمان

۱ - همنشینى با اهل هوى و هوس
۲ - دروغ گفتن
۳ - حسد ورزیدن
«همنشینى پیروان هوا فراموش کردن ایمان و جاى حاضر شدن شیطان است. از دروغ دورى گزینید که از ایمان به دور است ... بر هم حسد مبرید که حسد ایمان را مى‏خورد چنانکه آتش هیزم را» (۷)

و) عوامل تقویت ایمان

۱ - اعمال صالح
«ایمان را بر کرده‏هاى نیک دلیل توان ساخت، و از کردار نیک ایمان را توان شناخت‏» (۸)
۲ - سلامت قلب
«ایمان بنده‏اى استوار نگردد تا دل او استوار نشود و دل او استوار نشود تا زبان او استوار نگردد» (۹)
۳ - صبر
«صبر و شکیبائى نسبت‏به ایمان مثل سر است نسبت‏به تن، همانطور که تنى سر ندارد فایده‏اى ندارد، ایمانى هم که صبر و شکیبائى در او نباشد فائده‏اى ندارد» (۱۰)
۴ - حیاء
«هیچ ایمانى مثل حیاء نیست‏» (۱۱)

ز) نتائج ایمان

۱ - شهود حق
«دیده‏ها او را آشکارا نتوان دید، اما دلها با ایمان درست‏بدو خواهد رسید» (۱۲)
۲ - توان فهم معارف عالى
«دانستن امر ما (ولایت) کارى سخت است و تحمل آن دشوار کسى آن را تحمل نکند جز انسان با ایمانى که خداوند قلب او رابراى ایمان آزموده باشد» (۱۳)

پی نوشتها:

(۱)نهج البلاغه، خطبه ۱۱۰
(۲)همان خطبه ۱۸۹
(۳)همان، کلمات قصار، ۳۱
(۴)همان، ۲۲۷
(۵)همان ۳۱۰
(۶)همان، ۴۵۸
(۷)همان، خطبه، ۸۶
(۸)نهج البلاغه، خطبه، ۱۵۶
(۹)همان، ۱۷۶
(۱۰)همان، کلمات قصار، ۸۲
(۱۱)همان، ۱۱۳
(۱۲) همان، خطبه، ۱۷۹
(۱۳)همان، خطبه ۱۸۹

منبع:نهج البلاغه دکتر سید جعفر شهیدى




نگاشته شده توسط مسعود محمدجعفر چهارشنبه 16 دی 1388  ساعت 7:44 AM 

اين فرقه منسوب به «محمدبن عبدالوهاب » ازمردم «نجد» مى باشد. «محمدبن عبدالوهاب » به مكتب «ابن تيميه » گرايش داشت . نام اين فرقه از پدر «محمد» كه «عبدالوهاب » بود، گرفته شده است . «عبدالوهاب » كه از علماى عينيه از بلاد نجد بود. محمد فقه هنبلى رانزد پدرش «عبدالوهاب » كه از علماى هنابله بود، فرا گرفت .

1 - پيدايش

اين فرقه منسوب به «محمدبن عبدالوهاب » (بن سليمان بن محمدبن احمدبن راشدبن بريد بن محمدبن بريد بن مشرف بن عمر بن بعضابن ريس بن زاحزبن محمدبن على بن وهيب التميمى ) ازمردم «نجد» (هزارو دويست شش - هزار و صدو پانزده قمرى ) مى باشد. «محمدبن عبدالوهاب » به مكتب «ابن تيميه » گرايش داشت . نام اين فرقه از پدر «محمد» كه «عبدالوهاب » بود، گرفته شده است . «عبدالوهاب » كه از علماى عينيه از بلاد نجد بود. محمد فقه هنبلى رانزد پدرش «عبدالوهاب » كه از علماى هنابله بود، فرا گرفت . آثار «ابن تيميه » و «قيم جزى » «كه شاگرد ابن تيميه بود» را مطالعه كردو تحت تاثير قرار گرفت .
ابن تيميه : «ابوالعباس احمدبن عبدالحيلم حرانى » از علماء حنبلى قرن هفتم و هشتم هجرى است كه عقايد وى مخالفت افكار مذهبى معاصر خود تكفير شد و مدتى زندانى بود مورد آزار مغولان قرار گرفت و از شام به قاهره گريخت .
در سال 712 ق دوباره به «دمشق » بازگشت و در سال 728 ق در گذشت .
محمد بن عبدالوهاب در بصره از «شيخ محمد مجموعى » علم دين آموخت ، در شام و حجاز نيز كسب فيض كرد وكمال يافت و سفرهايى به ايران «اصفهان » نمود.
در رابطه با نهضت پاكدينى «محمدبن عبدالوهاب » چند نكته قابل تاءمل هست كه خواننده تاريخ عقايد و آراء بايد به آنها توجه كند: نكته نخست اينكه مقطع زمانى پيدايش اين نهضت قابل توجه است . نكته دوم ، تحصيلات محد بن عبدالوهاب و مناطق و مراكزى كه در آن تحصيل وتحقيق كرده است ، مى باشد.
در رابطه با نكته نخست ، مى دانيم كه قرنهاى دهم تا سيزدهم هجرى فصل جديدى در تاريخ عقيد و آراء اسلامى بشمار مى رود: «امپراطورى عثمانى » خود را وارث خلافت اسلامى مى دانست و مدعى بود كه آخرين خليفه عباسى خالفت را به اين خاندان وصيت كرده است .
 
به ادامه مراجعه كنيد




نگاشته شده توسط مسعود محمدجعفر چهارشنبه 16 دی 1388  ساعت 7:24 AM 

قل انّ صلاتي و نسكي و محياي و مماتي لله ربّ العالمين.
بگو همانا نماز و تمام عبادات و زندگي و مرگ من همه براي خداوند پروردگار جهانيان است. «انعام، 162»
آيه اشاره مي‌‌كند به اين كه بگو نه تنها از نظر عقيده من موحّد و يكتا پرستم بلكه از نظر عمل هر كار نيكي كه مي‌كنم نماز من و تمام عبادات من و حتي مرگ و حيات من همه براي پروردگار جهانيان است. براي او زنده‌ام به خاطر او مي‌ميرم و در راه او هر چه دارم فدا مي‌كنم تمام هدف من و تمام عشق من و تمام هستي من او است قل ان صلاتي و نسكي و محياي و مماتي لله رب العالمين
«نسك» در اصل به معني عبادت است و لذا به شخص عبادت كننده (ناسك) گفته مي‌شود ولي اين كلمه بيشتر درباره‌ اعمال حج به كار مي‌رود و مي‌‌گويند: مناسك حج، بعضي احتمال داده‌اند كه (نسك) در اينجا به معني (قرباني) بوده باشد ولي ظاهر اين است كه هر گونه عبادتي را شامل مي‌شود در واقع نخست اشاره به نماز (صلوة) به عنوان مهمترين عبادت شده بعد همه‌ عبادات را به طور كلي بيان كرده است يعني هم نماز من و هم تمام عباداتم و حتي زندگي و مرگم همه براي او است.[1]

پي نوشت :

[1] . تفسير نمونه، ج 6، ص 61 ـ سوره‌ي انعام، آيه‌ي 162.





نگاشته شده توسط مسعود محمدجعفر چهارشنبه 16 دی 1388  ساعت 7:12 AM 

از روزي که ايرانيان، اسلام را پذيرفتند و اين آيين آسماني را با عقل و فطرت خود سازگار يافتند در فراگيري معارف و دستور العمل هايش همت گماردند و تعاليم انسان سازش را در زندگي به کار بردند. از اسلام و آموزه هايش بهره گرفتند و به گسترش و تحکيم معارف اين دين الهي کمک کردند.
به گواه تاريخ و آثار ارزش مند و بر جاي مانده از پيشينيان در ميان اقوام و ملت هاي مختلف هيچ ملتي همانند ايرانيان در گسترش فرهنگ اسلامي نکوشيده اند. و به تعبير شهيد مطهري (ره):
ايرانيان بيش از هر ملت ديگر نيروهاي خود را در اختيار اسلام قرار دادند و بيش از هر ملت ديگر در اين راه صميميت و اخلاص نشان دادند. در اين دو جهت هيچ ملتي به پاي ايرانيان نمي رسد، حتي خود ملت عرب که دين اسلام در ميان آنها ظهور کرد. (1)
ايرانيان مسلمان، در هر قلمروي از حوزه هاي معارف ديني وارد شدند ارزش مندترين آثار فکري و علمي را به جهان دانش عرضه کردند.
در تفسير قرآن کريم: علي بن ابراهيم قمي، شيخ طوسي (صاحب تفسير تبيان) فضل بن حسن طبرسي (صاحب تفسير مجمع البيان)، ملا محسن فيض کاشاني (مؤلف تفسير صافي)، ابوالفتوح رازي صاحب تفسير روض الجنان. سيد هاشم بحراني مؤلف تفسير برهان و ده ها مفسر ديگر.
در حديث، چهره هاي برجسته اي مانند: ثقه الاسلام کليني مؤلف کتاب کافي، شيخ صدوق صاحب کتاب من لا يحضره الفقيه و آثار متعدد ديگر. شيخ طوسي مؤلف کتابهايي چون تهذيب و استبصار، علامه مجلسي مؤلف بحار الانوار. و محدثان بسياري که مجالي براي بيان اسامي و آثار آنان نيست.
در فقه، فقيهاني چون: شيخ طوسي، مقدس اردبيلي، ملا محمد باقر سبزواري، آقا حسين و آقا جمال خوانساري، وحيد بهبهاني، شيخ مرتضي انصاري، آخوند ملا محمد کاظم خراساني، حاج ميرزا حسين نائيني و... .
در فلسفه و حکمت، حکيماني چون: ابن مسکويه رازي، ابو علي سينا، صدر المتألهين شيرازي، شيخ شهاب الدين سهروردي زنجاني، خواجه نصير الدين طوسي، مير داماد، فيض کاشاني، فياض لاهيجي، حاج ملا هادي سبزواري و... .
بزرگاني که اسامي آنها را به عنوان نمونه و با تخصص هاي مختلف بيان کرديم اگر چه از لحاظ زمان و مکان، سبک و سياق بيان، شيوه ها و روش هاي استدلال موضوعات و مفاهيم متنوع و... با يک ديگر فاصله و تفاوت بسيار دارند، ولي هدف والاي اين عالمان بزرگ يکي است و آن فهم حقايق دين و سپس تبيين، تفسير و ترويج معارف و آرمان هاي اسلامي است.
تلاش هاي خستگي ناپذير اين متفکران در طول سده ها و اعصار، به منزله تلاش غواصي مي ماند که در اقيانوس بي کران، به دنبال دست يابي به لؤلؤ و مرجان است و اين غواصان درياي معارف قرآن و حديث هر کدام به ميزان توانايي و تلاش خويش گوهرهاي گران بهاي فکري و معنوي را استخراج و تقديم بشر کرده اند.
از ميدان هاي بسيار وسيعي که با زبان و سبک ويژه اي در حوزه ي فرهنگ اسلامي گشوده شد و امروز يکي از منابع بسيار غني و معرفتي به شمار مي آيد؛ ادبيات و به ويژه شعر و شاعري است.
قرآن و حديث، مايه هاي اصلي ادبيات فارسي را تشکيل مي دهند، زيرا پس از ورود اسلام به ايران بيشترين تأثير را در حيات فردي و اجتماعي مردم اين سرزمين گذاشت.
بارزترين موارد تاثير قرآن و حديث را در سروده هاي شاعران و آثار نويسندگان مي بينيم، تا آن جا که آميختگي شعر و نثر پارسي با مفاهيم اسلامي به گونه اي است که هرگز نمي توان اين امتزاج و اختلاط را از يک ديگر تفکيک کرد چون جدا کردن اسلام از ادب فارسي اولا: غير ممکن است و ثانيا: در صورت امکان و تفکيک ديگر چيزي به عنوان ادب فارسي وجود نخواهد داشت و يا اگر اندکي باقي بماند قدرت تاثير گذاري در جامعه را ندارد.
چه کسي مي تواند منکر شود که شاعران و نويسندگان ايراني در ساخت و ساز جمله ها، انتقال مفاهيم، تنظيم ابيات و اشعار، از اصطلاحات قرآني و حديثي کمک مي گيرند و يا چه کسي از محققان حوزه ادبيات فارسي مي تواند اشعار فردوسي، رودکي، ناصر خسرو، سنايي، عطار، مولوي، نظامي، سعدي، حافظ، جامي و صدها شاعر ديگر را بدون آشنايي با فرهنگ و معارف اسلامي به خوبي بفهمد.
شعر شاعران ايراني در حقيقت تفسيري از معارف اسلامي با زبان شاعرانه و روش اديبانه است چون اکثر آنها بنا به اعتراف خودشان هر چه دارند و هر آن چه به ساحت فکر و فرهنگ ارائه کرده اند از قرآن و حديث بوده است.




نگاشته شده توسط مسعود محمدجعفر سه شنبه 8 دی 1388  ساعت 8:00 AM 

مقدمه

شيطان گرايي يا شيطان پرستي سه دوره را از سر گذرانده است. شيطان پرستي بدوي، شيطان گراي در قرون وسطا و شيطان گرايي مدرن. شيطان پرستي مدرن ريشه در ادوار گذشته اين تفكر داشته و آموزه ها و آيين هاي آن را در خود جاي داده است و از جهت نسبتي كه با نهاد سياست و اقتصاد برقرار كرده از صور پيشين شيطان گرايي متمايز ميشود. بنابراين براي شناخت دقيق و عميق شيطان گرايي مدرن لازم است كه نظر و گذري بر تاريخچه شيطانگرايي داشته باشيم.
در اين تاريخچه كوتاه خواهيم ديد كه گروهي از يهوديان تا اواسط قرون وسطا به غني كردن داشته هاي فرهنگي خود مشغول بودند و آن را بر شالوده شيطان گرايي استوار كردند، و از آن پس يعني حدود سده هاي دوازده و سيزده به تدريج از آيين و افكار خود پرده برداشتند و امروز مي روند تا دنيا را با بينش و ارزش هاي خود هماهنگ سازند.

شيطان گرايي بدوي

مطالعات تمدني(1) و مردم نگاري هاي مربوط به قبايل بدوي(2)رد پايي از اعمالي را كه ما امروزه شيطاني مي دانيم نشان مي دهد. شيطانگرايي بدوي شالوده اي خرافي داشته و به نوعي انحراف از مسير تعاليم پيامبران گذشته بوده است. اديان ابتدايي كه پيامبران الاهي براي بشر مي آوردند مثل اديان ابراهيمي در راستاي پيوند ميان ساحت مادي و معنوي زندگي انسان بود. پيامبران ميكوشيدند تا دست خلاق و روزي بخش خداوند را در چرخه اين زندگي طبيعي آشكار سازند و از اين رهگذر مسير رشد و تعالي انسان را بگشايند.
به دنبال تعاليم انبيا مردم كشت و زرع و باران و آفتاب و ساير نمودها و پديدههاي طبيعي را نشانه اي از پروردگار و لطف و رحمت او مي دانستند و همواره مي كوشيدند تا با ايمان و نيايش و آيين هاي معنوي، رحمت و بركت او را در زندگي خود جاري سازند. اما گاهي خشكسالي ميشد، يا آفتي تمام تلاش آنها را از بين ميبرد؛ در اين مواقع به جهت انحراف از تعاليم پيامبران كمكم معتقد شدند كه هميشه تدبير جهان به دست خداوند بخشنده و مهربان نيست، بلكه گاهي اوقات نيروهاي شر و شيطاني هم دست در امور جهان دراز ميكنند و بر سود و زيان انسان مسلط هستند.