آن حضرت طبق مشهور، شب جمعه ، دهم ماه رجب ، سال 195 هجرى قمرى (2) در مدينه منوّره ديده به جهان گشود.

نام : محمّد(3) صلوات اللّه و سلامه عليه .

كنيه : ابوجعفر ثانى و ابوعلى .

لقب : جواد، قانع ، مرتضى ، نجيب ، تقىّ، منتخب ، هادى القضاة ، سيّدالهداة ، مصباح المتهجّدين ، جوادالا ئمّه و... .

پدر: امام علىّ بن موسى الرّضا، مُغيث الشّيعة والزّوّار عليهماالصلاة والسّلام .

مادر: از خانواده ماريه قبطى بوده ، و به چند نام و لقب معروف است : درّه ، سبيكه ، ريحانه ، خيزران و ... .

نقش انگشتر:((نِعْمَ الْقادِرُ اللّهُ)) .

دربان : عمر بن فرات ، عثمان بن سعيد سمّان را گفته اند.

پس از آن كه حضرت علىّ بن موسى الرّضا عليهما السلام توسطّ ماءمون عبّاسى مسموم و به شهادت رسيد؛ مردم ، مخصوصا سادات بنى الزّهراء نسبت به جنايات خليفه آگاه شدند، ماءمون از خطرات احتمالى بيمناك شد.

و بدين جهت ، امام محمّد جواد عليه السلام را از مدينه احضار كرد و در بغداد كنار دربار خود منزلى برايش تهيّه نمود تا از هر جهت امام عليه السلام تحت نظر باشد.

و در ضمن نيز جلب توجّه عامّه مردم شود؛ چون در ظاهر امام عليه السلام را بسيار مورد احترام و تكريم قرار مى داد.

برهمين اساس ، پس از گذشت مدّتى ، ماءمون جهت تداوم سياست عوام فريبانه خود و نجات از خطرات احتمالى ، دخترش ، امّالفضل را به ازدواج آن حضرت در آورد، تا هم جلب توجّه افكار عموم را نموده باشد.

و هم تمام موارد زندگى و حركات آن حضرت را تحت كنترل خود در آورد، به طورى كه هر لحظه چنانچه كوچك ترين اتّفاقى رخ مى داد، بلافاصله ماءمون توسّط ماءمورين و جاسوسان خود از آن آگاه مى گشت ، آن هم با تحريفات مختلف و جعليات و به عبارت ديگر، يك كلاغ چهل كلاغ شدن -.

و چندين مرحله نيز به جهت گزارشات كذب و بى مورد جاسوسان حكومتى و خصوصا همسر آن حضرت امّ الفضل -، آن امام مظلوم مورد شكنجه هاى روحى و جسمى قرار گرفت .

و طبق روايت علىّ بن ابراهيم ، مردم از اقشار و طبقات مختلف به محضر مبارك و پُر فيض حضرت جوادالا ئمّه عليه السلام وارد مى شدند و پيرامون مسائل و فنون مختلف از آن حضرت سؤ ال مى كردند؛ و جواب مى گرفتند.

و حتّى در دوران ده سالگى ، در يك مجلس ، سى هزار مسئله از آن حضرت سؤ ال شد؛ و در همان مجلس نيز تمامى آن مسائل را، به طور كامل پاسخ فرمود.

مدّت امامت : بنابر مشهور، آن حضرت در روز جمعه يا دوشنبه ، آخر ماه صفر، سال 203 يا 206 هجرى قمرى پس از شهادت مظلومانه پدر بزرگوارش به منصب والاى امامت و خلافت نائل آمد؛ و حدود هيجده سال امامت و رهبرى جامعه اسلامى را بر عهده داشت .

مدّت عمر: حضرت مدّت هفت يا هشت سال و چهار ماه در زمان حيات پدر بزرگوارش ؛ و پس از شهادت و رحلت پدر نيز حدود هيجده سال به عنوان رهبر و امام مسلمين ، هدايت گرى جامعه را عهده دار بود.

بنابر اين ، عمر شريف و مبارك آن حضرت را حدود 25 سال گفته اند.

مشهور، روز سه شنبه ، پنجم ماه ذى الحجّه ، سال 220(4) در زمان حكومت معتصم و به دستور او در بغداد به وسيله زهر توسّط همسرش - امّ الفضل - مسموم شده و به شهادت رسيد؛ و پيكر مطهّرش در قبرستان بنى هاشم كنار قبر مقدّس جدّش ، امام موسى كاظم عليه السلام دفن گرديد.

خلفاء هم عصر: امامت آن حضرت هم زمان با حكومت ماءمون عبّاسى و معتصم مصادف گرديد.

تعداد فرزندان : طبق آنچه مورّخين آورده اند: حضرت داراى دو فرزند پسر و سه دختر بوده است .

از امام محمّد جواد عليه السلام : چهار ركعت است ، كه در هر ركعت پس از قرائت سوره حمد، چهار مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود؛ و پس از آخرين سلام نماز و ذكر تسبيحات حضرت فاطمه زهراء عليها السلام ، صد مرتبه : ((اللّهمّ صلّ على محمّد و آل محمّد)) گفته مى شود.(5)

و سپس نيازها و خواسته هاى مشروعه خويش را از درگاه خداوند متعال مسئلت مى نمايد، كه انشاءاللّه بر آورده خواهد شد.

طلعت نور نهمين اختر ولايت

زمان شادى ياران حقّ، جواد آمد

خوشا دلى كه ز شادى دوست شاد باشد

بلى به عاشر شهر رجب به امر خداى

ولادت شه اقليم دين ، جواد آمد

نهم امام ، جوادالا ئمّه ، كنز وجود

برش خزائن عالم كم از رماد آمد

محمّد تقىّ كه تقوايش

عبادت شه سجّادمان به ياد آمد

رجب كه معنى آن ريزش مطر باشد

ز ابر رحمت وى خلق را مراد آمد

غرض بگاه سحر همچو آفتاب منير

جواد، مظهر احسان وجود و داد آمد

به شهريار خراسان روا بود تبريك

كه نور ديده آن احمدى نژاد آمد(6)

از شبستان ولايت ، قمرى پيدا شد

از گلستان هدايت ، ثمرى پيدا شد

بحر موّاج كرم ، آمده در جوش و خروش

كه ز درياى عنايت گهرى پيدا شد

شب ميلاد جواد است ، ندا زد جبريل

كز پى شام مبارك ، سحرى پيدا شد

از افق ماه درخشان رجب داد نويد

كه ز خورشيد ولايت قمرى پيدا شد

نام نيكوش محمّد، لقب اوست جواد

در صفات ملكوتى ، بشرى پيدا شد