سعدى پس از تحصيلات خود در دانشگاه نظاميه بغداد، به سفرهاى طول و دراز دست زد. او در آن عصر و با وسايل آن زمان به شهرهاى روم ، حجاز، شام ، هند، كاشغر، سومنات ، مصر و...سفر كرد. سفرش از شيراز، در سال 620 يا 621 شروع شد و تا سال 655 هجرى ادامه يافت ، و در همين سال به شيراز باز گشت و تاءليفات خود را در اين زمان در شيراز نوشت . او پس از 30 يا 35 سال مسافرت و جهانگردى با كوله بارى از تجربيات گوناگون ملتهاى مختلف ، و دستى پر از معلومات بشرى به وطن باز گشت . (16)

او در مورد سفرهاى طولانى خود مى گويد:در اقصاى عالم بگشتم بسى

بسر بردم ايام با هر كسى

تمتع ز هر گوشه اى يافتم

ز هر خرمنى خوشه اى يافتم (17)

شاعر معروف ، جامى مى گويد:

سعدى ، اقاليم را گشته و بارها به سفر حج پياده رفته .(18)

و بنا به نقل دولتشاه :

سعدى چهارده نوبت به حج رفته و براى جهاد به سوى روم و هند رهسپار شده است .(19)

او از مسافرت و جهانگردى خسته نمى شد. كتاب بوستان و گلستان او نتيجه تجربه هايى است كه در محفلها و شهرها و كشورهاى گوناگون به دست آورده است .

گويند: يكى از آشنايان سعدى به او گفت : ((اين همه تجربه ها را از كجا به دست آورده اى ؟))

سعدى در پاسخ گفت : ((از سفرهاى دور و دراز.))

او پرسيد: ((چگونه اين همه خستگى سفر را تحمل كردى ؟))

سعدى در پاسخ گفت :تهى پاى رفتن به از كفش تنگ

بلاى سفر به كه در خانه جنگ

حاضران دانستند كه همسر سعدى ، خوش اخلاق نيست . يكى از حاضران گفت : ((با اين حال همسر شيخ سعدى ، براى ما مرد حكيم و عاقلى پرورش داد.(20)

علت شهرت او به سعدى

واژه سعدى ، لقب شعرى (تخلص ) اوست . از اين رو به اين لقب شهرت يافته است . درباره اينكه او اين واژه را از كجا اقتباس كرده ، دو قول است :

1.از نام ((سعدبن زنگى بن مودود سلغرى )) از اتابكان (كه در سال 599 تا 623 در شيراز حكومت مى كرد و در آن سامان ، امنيت به وجود آورد.)

2. از نام نوه او ((سعدبن ابى بكر بن سعدبن زنگى )) .

بيشتر محققان ، قول دوم را برگزيده اند، زيرا تاريخ نگارش گلستان و بوستان ، با تاريخ حكومت سعدبن ابى بكر، هماهنگ است .(21)

دكتر خطيت در مقدمه شرح گلستان خود مى نويسد: ((سعدى بوستان را به نام ابوبكر سعدبن زنگى نوشت ، و گلستان را به نام ((سعدبن ابى بكر)) فراهم نمود.))