خروج فضانوردان از فضاپیما یا ایستگاه فضایی برای انجام راهپیمایی در فضا اصطلاحا فعالیت فوق العاده فضایی گفته می شود.

نخستین پیاده روی فضایی توسط «الکسی لئونوف» کیهان نورد شوروی سابق در مارس 1965 میلادی و به مدت 10 دقیقه انجام شد.

«ادوارد اچ وایت» بعنوان نخستین فضانورد آمریکایی نیز سه ماه بعد در مأموریت جمینی 4 بمدت 23 دقیقه پیاده روی فضایی کرد.

«سوتلانا ساویچکایا» کیهان نورد روس نیز نخستین زن فضانوردی بود که در قالب مأموریت سایوز T-12 در سال 1984 میلادی اقدام به راهپیمایی فضایی کرد.

اصطلاح فعالیت فوق العاده فضایی (EVA) برای پیاده روی اکتشافی بر سطح ماه یا اصطلاحا ماه نوردی (moonwalk) نیز استفاده می شود.

«نیل آرمسترانگ» بعنوان نخستین انسانی که قدم بر ماه گذاشت، در قالب مأموریت آپولو 11 به مدت دو ساعت و نیم بر سطح قمر زمین پیاده روی کرده و نخستین ماه نورد نام گرفت.

در طول پنج دهه گذشته بیش از 500 فضانورد راهی فضا شده اند که از این تعداد تنها 200 نفر موفق به انجام راهپیمایی فضایی یا ماه نوردی شدند.

«آناتولی سولویف» کیهان نورد بازنشسته روسیه و شوروی سابق رکورد دار بیشترین پیاده روی فضایی و 82 ساعت حضور در فضا است؛ «مایک لوپز آلگریا» فضانورد ناسا نیز با انجام 10 پیاده روی فضایی به مدت 67 ساعت در جایگاه بعدی قرار دارد.

فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) برای انجام تعمیرات یا تعویض پنل های خورشیدی، با پوشیدن لباس مخصوص از ایستگاه خارج و آماده انجام پیاده روی می شوند؛ بسته به نوع مأموریت، راهپیمایی فضایی بین پنج تا هشت ساعت بطول می انجامد.

لباس فضانوردی

لباس فضانوردی از فضانوردان در مقابل خطرات ناشی از حضور در فضا و پرتوهای مضر محافظت می کند؛ در حقیقت این لباس یک فضاپیمای کوچک محسوب می شود که از بدن فضانورد در مقابل سرما یا گرمای شدید محافظت می کند، اکسیژن مورد نیاز در خارج از جو برای تنفس و نیاز به نوشیدن آب در هنگام پیاده روی های طولانی فضایی را تأمین می کند.

نخستین لباس فضانوردی توسط «یوری گاگارین» کیهان نورد شوروی سابق در مأموریت Soviet SK-1 در سال 1961 میلادی در فضا مورد استفاده قرار گرفت.

نخستین لباس فضانوردی ناسا نیز در داخل فضاپیما و در قالب مأموریت مرکوری که نخستین سفر فضانوردان به فضا محسوب می شد، استفاده شد.

در مأموریت آپولو، لباس فضانوردان مجهز به چکمه های مخصوصی بود که امکان حرکت بر روی سطوح سنگی را فراهم می کرد و با کمک یک سیستم پشتیبان، حرکت در فواصل دورتر بر سطح ماه امکانپذیر می شد.

لباس فضانوردی پایه مأموریت آپولو برای انجام راهپیمایی فضایی در طول مأموریت های ایستگاه فضایی اسکای لب مورد استفاده قرار گرفت.

در برنامه شاتل فضایی از لباس های فضانوردی نارنجی رنگی استفاده می شد که تنها در داخل شاتل و در زمان پرتاب و فرود مورد استفاده قرار می گرفت.

در حال حاضر فضانوردان روس در راهپیمایی فضایی خود از لباس فضانوردی Orlan-MK که توسط محققان روس طراحی شده استفاده می کنند.

 

منبع: انجمن نجوم آماتوری ایران به نقل از ایسنا

نشانی وبسایت منبع: www.iaas.ir