اُسلتامیویر یک داروی ضد ویروسی است که با متوقف ساختن ویروس در نتیجهی گسستن ارتباطات شیمیایی آن با سلول میزبانش، گسترش ویروس آنفلوانزا (flu) را در بین سلولهای بدن کند میسازد، در نتیجه زمان متوسط فروکش کردن علائم به نیم تا یک روز کاهش مییابد.
این دارو تحت نام تجارتی تامیفلو، به صورت کپسول یا سوسپانسیون به فروش میرسد.
از سال 1999 ، تامیفلو در درمان و پیشگیری از عفونت ویروس آنفلوانزای نوع A و ویروس آنفلوانزای نوع B، در بیش از 50 میلیون نفر مورد استفاده قرار گرفته است.
اسلتامیویر در بدن وقتی که از میان کبد عبور میکند فعال میشود.
مکانیسم اثر:
اسلتامیویر یک پیش دارو می باشد که به وسیلهی کبد به متابولیت فعال آن یعنی کربوکسیلات اسلتامیویر آزاد ، هیدرولیز میگردد. اسلتامیویر یک مهارکنندهی نورآمینیداز است که به عنوان مهارکنندهی رقابتی به طرف اسید سیالیک (Sialic acid) که در سطح پروتئینهای سلولهای سالم میزبان یافت میشود، هجوم میبرد. اسلتامیویر با متوقف ساختن و بلوک نمودن فعالیت آنزیم نورآمینیداز ویروسی، از آزاد شدن ذرات ویروسی جدید توسط سلولهای آلوده و عفونی جلوگیری مینماید.
* نورآمینیداز ویروسی برای آزاد شدن ذرات ویروسی جدید از سلولهای آلوده ضروری میباشد.
اندیکاسیون و دوزاژ:
اسلتامیویر توسط شرکت Roche تحت نام تجارتی Tamiflu بفروش میرسد که بصورت کپسول (محتوی 98.5 mg اسلتامیویر فسفات معادل 75 mg اسلتامیویر) و نیز به شکل پودر برای تهیه سوسپانسیون خوراکی (اسلتامیویر فسفات معادل 12 mg/ml اسلتامیویر) عرضه میگردد.
- اسلتامیویر برای درمان و پیشگیری از عفونت های ناشی از آنفلوانزای ویروسی نوع A و B بکار برده می شود.
- دوز معمول بزرگسالان برای درمان آنفلوآنزا 75 میلیگرم دو بار در روز به مدت 5 روز میباشد که ظرف 2 روز از ظهور علائم بیماری شروع میشود.
- در بیماران نارسایی کلیه و اطفال دوزاژ آن کاهش مییابد.
- دوز پروفیلاکسی استاندارد آن 75 میلیگرم یکبار در روز برای بیماران 13 سال به بالا میباشد.
- اهمیت درمان اولیه و زود هنگام در آن است که مهار پروتئین نورآمینیداز در عرض 48 ساعت اول موثرتر است .
- مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها CDC توصیه مینماید که پزشکان معالج بیماران زیر را در تجویز اسلتامیویر در اولویت ویژه قرار دهند:
- بیماران بستری که وضعیت وخیمتری دارند یا شدت بیماری در آنها بیشتر است.
- بچههایی که بالای 2 سال سن دارند.
- بزرگسالان بالاتر از 65 سال.
- زنان حامله.
- کسانی که بیماریهای مزمن شناخته شده دارند یا دارای وضعیت ضعف ایمنی میباشند.
- و بزرگسالان زیر 19 سال که به مدت طولانی تحت آسپرین تراپی قرار دارند.
- با این وجود آنها همچنین توصیه میکنند که در اطفال و بزرگسالان مشکوک به آنفلوانزا که علائم بیماری دستگاه تنفسی تحتانی را دارند یا اینکه وضعیت بالینی آنها بدتر شده است، بایستی بیدرنگ و بدون توجه به سابقه سلامتی قبلی یا سن آنها، تحت درمان آنتی ویرال تراپی بصورت تجربی قرار گیرند.
- مصرف اسلتامیویر همراه با غذا باعث تحمل بهتر آن در برخی بیماران میشود. ولی با معدهی خالی هم میشود مصرف نمود.
- در بیماران نارسایی کلیه که کلیرنس کراتینین در آنان 10 تا 30 میلیلیتر در دقیقه میباشد، دوز پیشنهادی 75 میلیگرم تامیفلو یکبار در روز به مدت 5 روز می باشد.
- دربیمارانی که آسیب کبدی دارند نیازی به تنظیم دوزاژ نیست و دوز معمول توصیه میگردد.
- در بیماران مسن تغییر دوزاژ لازم نیست.
- در بچههای زیر 12 سال، کارایی و ایمنی تامیفلو ثابت نشده است.
- در صورت حساسیت مفرط به اسلتامیویر ویا اجزای دارو ،کنتر اندیکاسیون دارد و نبایستی مصرف شود.
- مصرف تامیفلو در حاملگی و شیردهی در انسان مطالعه نشده است و فقط در صورتی برای مادر حامله یا شیرده مورد استفاده قرار میگیرد که منفعت آن برای مادر حامله یا شیرده بیشتر از خطر آن برای جنین یا نوزاد باشد.
عوارض جانبی احتمالی: Possible side effects
واکنشهای ناسازگاری دارویی شایع (ADRs) همراه با اسلتامیویر تراپی (که در بیش از 1% درصد شرکت کنندگان در آزمایش بالینی مشاهده شده است) عبارتند از:
تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم و سردرد.
واکنشهای ناسازگاری دارویی نادر عبارتند از:
هپاتیت و افزایش آنزیم های کبدی، راش، واکنش های آلرژیک شامل واکنش آنافیلاکسی و سندرم استیون-جانسون.
عوارض جانبی گوناگون دیگری که درپایش های پس از فروش دارو گزارش شده اند، عبارتند از:
نکرولیز اپیدرم سمیToxic epidermal necrolysis ، آریتمی قبلی، حمله ناگهانیSeizure ،گیجی ، تراکم دیابت Aggravation of diabetes ، و کولیت هموراژیک.
گزارشاتی وجود دارد که اسلتامیویر ممکن است منجر به عوارض جانبی روانی، عصبی- روانی، و روانشناختی گردد که شامل صدمه به خودSelf harm در برخی از بیماران میباشد.
عوارض جانبی خطرناک معمولا در اطفال بیشتر از بزرگسالان دیده میشود.
عوارض جانبی رفتاری شامل اختلال هشیاری، رفتار غیر طبیعی، توهم، هذیان و دیگر رفتارهای مرتبط ممکن است در نوجوانان (10 تا 19 سال) مشاهده شود.
ترجمه: جلیل نیستانی کارشناس پرستاری - آذر 88
منابع: www.en.wikipedia.org و بروشور شرکت Roche