پلاك

نام عمليات: کربلاي 1 

رمز عمليات: «يا ابوالفضل العباس (ع) ادرکني» 

منطقه عمليات: جبهه مياني - مهران 

تاريخ عمليات: 9 / 4 تا 19 / 4 / 1365

نوع عمليات: گسترده 

هدف: آزادسازي شهر مهران و ارتفاعات مهران 

فرماندهي عمليات: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي 

سازمان عمل کننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي 

استعداد نيروهاي درگير خودي: 34 گردان پياده ، 4 گردان زرهي، 9 گردان ادوات و 6 گردان توپخانه. 

استعداد نيروهاي درگير دشمن: 52 گردان پياده، 7 گردان زرهي، 5 گردان مکانيزه، 23 گردان کماندو، 24 گردان گارد جمهوري و 15 گردان توپخانه

تلفات دشمن: حدود 10000 کشته و زخمي، 1210 اسير 

خسارات دشمن: انهدام 110 دستگاه تانک و نفربر و تعداد زيادي ادوات و خودرو 

غنائم: 69 دستگاه تانک و نفربر، 8 دستگاه ماشين آلات مهندسي، 61 قبضه ادوات و 64 خودرو 

نتايج: آزاد سازي شهر مهران، 8 روستاي منطقه، پاسگاه دراجي و سلسله ارتفاعات قلاويزان به ويژه قله 223

در مجموع منطقه‏اي به وسعت 175 کيلومتر مربع از خاک ايران و عراق آزاد شد.

منبع : مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ

نام عمليات: کربلاي 1 

رمز عمليات: «يا ابوالفضل العباس (ع) ادرکني» 

منطقه عمليات: جبهه مياني - مهران 

تاريخ عمليات: 9 / 4 تا 19 / 4 / 1365

نوع عمليات: گسترده 

هدف: آزادسازي شهر مهران و ارتفاعات مهران 

فرماندهي عمليات: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي 

سازمان عمل کننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي 

استعداد نيروهاي درگير خودي: 34 گردان پياده ، 4 گردان زرهي، 9 گردان ادوات و 6 گردان توپخانه. 

استعداد نيروهاي درگير دشمن: 52 گردان پياده، 7 گردان زرهي، 5 گردان مکانيزه، 23 گردان کماندو، 24 گردان گارد جمهوري و 15 گردان توپخانه

تلفات دشمن: حدود 10000 کشته و زخمي، 1210 اسير 

خسارات دشمن: انهدام 110 دستگاه تانک و نفربر و تعداد زيادي ادوات و خودرو 

غنائم: 69 دستگاه تانک و نفربر، 8 دستگاه ماشين آلات مهندسي، 61 قبضه ادوات و 64 خودرو 

نتايج: آزاد سازي شهر مهران، 8 روستاي منطقه، پاسگاه دراجي و سلسله ارتفاعات قلاويزان به ويژه قله 223

در مجموع منطقه‏اي به وسعت 175 کيلومتر مربع از خاک ايران و عراق آزاد شد.

منبع : مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ

پس از مقدمه کوتاهی که درباره این عملیات ذکر شد می رسیم به شناسنامه آن.

نام عمليات: بيت المقدس.

رمز: يا علي بن ابي طالب (ع) 

منطقه: غرب رودخانه کارون و شهرستان خرمشهر. 

مدت: 10 / 2 تا 3 / 3 / 1361. 

هدف: آزاد سازي شهرهاي خرمشهر و هويزه و جاده اهواز - خرمشهر؛ خارج ساختن شهرهاي اهواز، حميديه، و سوسنگرد و نيز جاده اهواز - آبادان از برد توپخانه دشمن؛ تأمين مرز بين المللي. 

سازمان عمل کننده: سپاه پاسداران و ارتش جمهوري اسلامي. 

مرحله اول عمليات: عمليات در بامداد 10 / 2 / 1361 با سه قرارگاه عملياتي قدس، فتح و نصر به فرماندهي قرارگاه مرکزي کربلا آغاز شد و رزمندگان با عبور از کارون موفق شدند به جاده اهواز - خرمشهر دست يابند. 

مرحله دوم عمليات: در اين مرحله که در ساعت 22:30 روز 16 / 2 / 1361 آغاز شد، رزمندگان قرارگاه‏هاي فتح و نصر در محور حسينيه به نوار مرزي رسيدند. بنابراين دشمن مجبور شد از هويزه و جفير عقب نشيني کند. 

مرحله سوم عمليات: مرحله سوم در ساعت 22 روز 19 / 2 / 1361 آغاز شد و هر چند تلفات و خسارات سنگين بر دشمن وارد آمد، ليکن هوشياري و تمرکز نيروهاي عراق در خطوط پدافندي، موجب شد رزمندگان نتوانند به اهداف تعيين شده دست يابند. 

مرحله چهارم عمليات: در اين مرحله از عمليات که با سه قرارگاه عملياتي فتح، و نصر در ساعت 22:30 روز 1 / 3 / 1361 آغاز شد، نيروهاي عمل کننده موفق شدند پس از محاصره خرمشهر و اسير کردن نيروهاي دشمن، اين شهر را در ساعت 11 صبح 3 / 3 / 1361 (پس از 575 روز اشغال) آزاد کنند. 

شهيدان و مجروحان: موفقيت اين عمليات حاصل فداکاري همه رزمندگان شرکت کننده به خصوص ايستادگي و از جان گذشتگي حدود 6000 شهيد و 24000 مجروح مي‏باشد. 

نتايج: 

دستيابي به کليه اهداف عمليات 

وسعت منطقه آزاد شده: 5380 کيلومتر مربع 

تلفات عراق: 16000 کشته و مجروح، 19000 اسير 

انهدام تجهيزات دشمن: حدود 550، تانک و نفربر، 53 هواپيما، 50 خودرو، 3 هلي‏کوپتر و... 

غنائم: حدود 50 تانک و نفربر، 300 خودرو، 30 قبضه توپ و...

منبع: مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ، 1382

متن زير مقدمه اي از اين عمليات مي باشد انشاءالله در قسمت هاي آينده درباره اين عمليات بيشتر بحث مي كنيم.

پس از اينکه رژيم در استراتژي خود که با هدف کسب پيروزي سريع بر پايه «جنگ محدود و برق‏آسا» طرح ريزي شده بود با شکست مواجه شد و نتوانست به اهداف اصلي خود از جمله براندازي نظام جمهوري اسلامي ايران و تجزيه خوزستان دست يابد، هدف محدودتري را انتخاب کرد تا با نيل به آن بتواند شرايط خود را به جمهوري اسلامي تحميل کند. خرمشهر و آبادان که در هجوم سراسري ارتش عراق يکي از محورهاي اصلي پيشروي بود، از هفته دوم، اصلي‏ترين هدف نظام عراق شد و محور تمرکز قوا و فشار دشمن گرديد اما مقاومت و از جان گذشتگي مدافعان خرمشهر اجازه نداد دشمن به راحتي به اين هدف دست يابد و در مجموع 34 روز طول کشيد تا دشمن خرمشهر را به اشغال خود درآورد. همين دفاع متعهدانه و انقلابي مردم از خرمشهر و در ادامه آن از آبادان، سبب شد که ارتش عراق از حملات مکرر براي اشتغال آبادان نتيجه‏اي کسب نکند و تنها به محاصره آبادان اکتفا کند. 

پس از توقف ارتش عراق تلاش‏هايي براي آزادي خرمشهر و شکستن محاصره آبادان صورت گرفت؛ از جمله عمليات نصر (16 / 10 / 1359) و عمليات توکل (20 / 10 / 1359) با فرماندهي بني‏صدر و به کارگيري نيروي زميني ارتش اجرا شد، ليکن چون مبتني بر بينش نظامي کلاسيک و سنتي بود و ارتش عراق از اين جنبه برتري داشت، نتيجه‏اي حاصل نشد

پس از عزل بني‏صدر از فرماندهي کل قوا که زمينه رشد تفکر انقلابي اتخاذ تدابير جديد و بروز تحول و ابتکار عمل در طرح‏ريزي و اقدامات نظامي هموار شد و امکان هماهنگي سپاه و ارتش و نزديکي اين دو سازمان ميسر گرديد، تحولي عظيم در مرحله جديد جنگ به وجود آمد، به طوري که در سال دوم جنگ طي 9 ماه، چهار عمليات بزرگ با موفقيت به اجرا در آمد و در جريان آن 8600 کيلومتر مربع از مناطق اشغالي آزاد شد و در پي آن دشمن ناچار به تخليه 2500 کيلومتر مربع ديگر از مناطق اشغالي گرديد. 

اولين عمليات از سلسله عمليات بزرگ آزادسازي مناطق اشغالي، عمليات ثامن الائمه (ع) بود که با اجراي آن فرمان امام خميني مبني بر ضرورت شکستن حصر آبادان تحقق يافت و منطقه اشغالي شرق کارون به طور کامل پاکسازي شد. 

در اين دفتر که به مناسبت سالگرد شکستن محاصره آبادان منتشر مي‏شود، پس از مروري کوتاه بر سير وقايع نظامي و سياسي جنگ از آغاز تا مهر 1360، طراحي، سازمان دهي و اجراي عمليات ثامن الائمه (ع)، همچنين نتايج و باز تاب‏هاي آن به نگارش درآمده و تأثير اين عمليات در تبيين استراتژي آزاد سازي مناطق اشغالي بيان شده است. 

گفتني است که اين دفتر با کوشش مهدي خداوردي خان و با استفاده از کتب منتشر شده‏ي مرکز مطالعات به ويژه از کتاب جنگ بازيابي ثبات نوشته محمد دروديان تهيه و با تلاش مهدي انصاري ويرايش و آماده سازي شده و سيد عباس امجد آن را صفحه‏آرايي کرده است. 

منبع : مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ، 1382

بعد از مقدمه ای درباره این عملیات می رسیم به شناسنامه آن.

نام عمليات: بيت المقدس.

رمز: يا علي بن ابي طالب (ع) 

منطقه: غرب رودخانه کارون و شهرستان خرمشهر. 

مدت: 10 / 2 تا 3 / 3 / 1361. 

هدف: آزاد سازي شهرهاي خرمشهر و هويزه و جاده اهواز - خرمشهر؛ خارج ساختن شهرهاي اهواز، حميديه، و سوسنگرد و نيز جاده اهواز - آبادان از برد توپخانه دشمن؛ تأمين مرز بين المللي. 

سازمان عمل کننده: سپاه پاسداران و ارتش جمهوري اسلامي. 

مرحله اول عمليات: عمليات در بامداد 10 / 2 / 1361 با سه قرارگاه عملياتي قدس، فتح و نصر به فرماندهي قرارگاه مرکزي کربلا آغاز شد و رزمندگان با عبور از کارون موفق شدند به جاده اهواز - خرمشهر دست يابند. 

مرحله دوم عمليات: در اين مرحله که در ساعت 22:30 روز 16 / 2 / 1361 آغاز شد، رزمندگان قرارگاه‏هاي فتح و نصر در محور حسينيه به نوار مرزي رسيدند. بنابراين دشمن مجبور شد از هويزه و جفير عقب نشيني کند. 

مرحله سوم عمليات: مرحله سوم در ساعت 22 روز 19 / 2 / 1361 آغاز شد و هر چند تلفات و خسارات سنگين بر دشمن وارد آمد، ليکن هوشياري و تمرکز نيروهاي عراق در خطوط پدافندي، موجب شد رزمندگان نتوانند به اهداف تعيين شده دست يابند.  

مرحله چهارم عمليات: در اين مرحله از عمليات که با سه قرارگاه عملياتي فتح، و نصر در ساعت 22:30 روز 1 / 3 / 1361 آغاز شد، نيروهاي عمل کننده موفق شدند پس از محاصره خرمشهر و اسير کردن نيروهاي دشمن، اين شهر را در ساعت 11 صبح 3 / 3 / 1361 (پس از 575 روز اشغال) آزاد کنند. 

شهيدان و مجروحان: موفقيت اين عمليات حاصل فداکاري همه رزمندگان شرکت کننده به خصوص ايستادگي و از جان گذشتگي حدود 6000 شهيد و 24000 مجروح مي‏باشد. 

نتايج: 

دستيابي به کليه اهداف عمليات 

وسعت منطقه آزاد شده: 5380 کيلومتر مربع 

تلفات عراق: 16000 کشته و مجروح، 19000 اسير 

انهدام تجهيزات دشمن: حدود 550، تانک و نفربر، 53 هواپيما، 50 خودرو، 3 هلي‏کوپتر و... 

غنائم: حدود 50 تانک و نفربر، 300 خودرو، 30 قبضه توپ و...

منبع: مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ، 1382