پاسخ : با عرض سلاماز ادله بر مى آید كه آیین حج و زیارت خانه خدا، تنها مختص به اسلام و مسلمانان است و در ادیان پیشین تشریح نشده است. اما اینكه پیامبران گذشته به زیارت خانه خدا آمده اند برخى روایات وارد است كه آمده بودند. ضمن اینكه مشركان مكه چون در كنار مكه زندگى مى كردند بركات مادى و معنوى آن را مى شناختند. به عظمت از آن یاد مى كردند. ضمن اینكه مناسك حج، ابتدا توسط حضرت ابراهیم و سپس حضرت اسماعیل بنیاد نهاده شده بود و مشركان به صورت ناقص با آن آشناییت داشتند و احترام آنان براى خانه خدا منافاتى با این ندارد كه حج به عنوان آیین شرعى مختص به دین اسلام و شریعت اسلامى باشد. آرى پیامبران گذشته نیز عظمت این خانه را مى شناختند و به آن احترام مى گذاشتند. اما وظیفه تشریعى تنها مختص به دین اسلام و حداكثر دینى است كه پیش از اسلام از حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل به یادگار مانده است و به دین حنیف معروف است و در سرزمین مكه جریان داشته است و خاندان بنى هاشم پیرو آن دین بوده انددر این كه حضرت موسى و حضرت عیسى براى زیارت خانه خدا در مكه مى آمدند تردیدى نیست، آنان براى زیارت خانه خدا در مكه مى آمدند. در روایات فراوانى آمدن آنها براى زیارت به صراحت آمده است. در روایتى آمده است: وقتى كه حضرت موسى احرام حج بست و «لبیك» گفت، كوهها او را در تسبیح و تلبیه همراهى مى كردند.(1) در حدیث دیگرى آمده است: حضرت موسى در زیارت خانه خدا چنین مى گفت: «لبیك یا كریم لبیك»(2) معناى این عبارت این است: خدایا، بنده تو هستم، در خدمت تو هستم اى خداى كریم. سراسر وجودم در خدمت تو و فرمان توست. امام صادق فرمود: وقتى كه حضرت موسى براى زیارت خانه خدا در مكه رفت، جبرئل بر آن حضرت نازل شد. حضرت موسى براى زیارت خانه خدا در مكه رفت، جبرئل بر آن حضرت نازل شد. حضرت موسى از جبرئیل پرسید: اگر كسى خانه خدا را بدون نیت صادقانه زیارت كند چه پاداشى دارد؟ جبرئیل از سوى خدا چنین جواب آورد: هر كس خانه خدا را زبارت كند و نیتش صادقانه نباشد خداوند مردم را از او راضى مى سازد و از حق و حقوق خودش مى گذرد. موسى پرسید: اگر كسى با نیت با نیت خالصانه زیارت كند چه پاداشى دارد؟ جبرئل از جانب خدا جواب آورد كه اگر كسى زیارت خانه خدا را با نیت صادقانه به جا آورد خداوند او را با پیامبران، صدیقان، شهداء و صالحان محشور مى دارد.(3) در حدیثى آمده است كه در مسجد خیف هفتاد پیامبر نماز خوانده است كه یكى از آنان حضرت موسى است.(4) در حدیث دیگرى آمده است كه حضرت موسى با هفتاد پیامبر به زیارت خانه خدا در مكه رفت و همه شان احرام داشتند.(5) روایات درباره زیارت حضرت موسى، بسیار است و براى نمونه به این چند روایت اشاره كردیم. درباره حضرت عیسى هم روایاتى كه نشان مى دهند آن حضرت به زیارت خانه خدا در مكه رفته است. از امام صادق نقل شده كه فرمود: حضرت عیسى وقتى كه براى زیارت خانه خدا به سوى مكه مى رفت، به محلى به نام روحاء رسید. در این محل كه نزدیك مدینه و آبادى كوچكى است، احرام بست و چنین تلبیه گفت: «لبیك، عبدك و ابن امتك لبیك»(6) معناى این تلبیه آن است: خدایا در خدمت تو هستم، من بنده تو هستم و فرزند بانوى انتخاب شده تو هستم. در روایات دیگرى از پیامبر آمده است كه آن حضرت فرمود: قسم به آنكه جانم به دست اوست، عیسى بن مریم در همین روحاء تحلیل مى گفت.(7) بر اساس این روایات، حضرت موسى و حضرت عیسى براى زیارت خانه خدا به مكه آمده اند. البته برنامه آنان، خاص خود آنان بود و در دین اسلام هم حج خانه خدا واجب شده است و برنامه پیامبر اسلام هم خاص خود پیامبر و مسلمانان است و چنین نیست همه برنامه ها مانند هم باشد. پیامبران دیگر هم به زیارت خانه خدا مى آمدند. روایات مربوط به این موضوع در كتاب حج الانبیاء و الائمه آمده است. این را باید توجه داشت که در هر شریعتی متناسب با فهم و شعور آن قوم احکام ویژه ای تشریع میشده است البته بعضی از احکام مثل نماز و روزه در همه شرایع مشترک بوده است البته با اختلافات کمی ولی بعضی از احکام هم مختص یک قوم بوده است مثل حج.با آرزوی موفقیتپى‏نوشت‏ (1 (حج الانبیاء الائمه، نوشته حیدر خزرجى، چاپ اول، ص 44 حدیث اول به نقل از كافى فقیه، علل الشرائع، وسائل الشیعه، بحار و جامع االاحادث (2) همان، ح 2 (3) همان، ص 45 ح 5 به نقل از كافى، وسائل، بحارالانوار و جامع الاحادیث (4) همان، ص 46 ح 10 (5(همان، ص 46 ح 7(6) همان، ص 53 ح 4 (7)همان، ص 53 ح 5