خوش آمدید

پرسش

مرجع و مراجع اعلم کنونی چه کسانی هستند و تشخیص این مسئله به عهده­ی چه کسی است؟

پاسخ اجمالی

تقلید از آیت­ا... العظمی سید علی خامنه­ای از اولویت برخوردار است.

از جمله شرایط تقلید از مجتهد این است که آن مجتهد اعلم باشد. اما باید  توجه داشت که فاصله ی بین مجتهد اعلم و مجتهد غیر اعلم باید به قدری زیاد باشد که در مواردی که فتوای آنها با یکدیگر تعارض و اختلاف دارد، فتوای غیر اعلم، ارزش تخصصی خود را از دست بدهد. اما اگر فاصله ی بین مجتهداعلم و مجتهد غیر اعلم در این حد نباشد، تقلید اعلم تعیّن ندارد و می توان از غیر اعلمی که با اعلم فاصله ی اندک دارد، تقلید کرد.

راه های تشخیص مرجع تقلید اعلم عبارتند از:

1ـ این که انسان (شخصی که می­خواهد تقلید کند) خودش بتواند اعلم را تشخیص بدهد.

2ـ دو نفر عالم عادل که می­توانند مجتهد و اعلم را تشخیص بدهند اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به شرط اینکه دو نفر عالم عادل دیگر، با گفته­ی آنان مخالفت نکنند.

3ـ عده­ای از اهل علم که می­توانند مجتهد را تشخیص دهند و از گفته ی آنان اطمینان پیدا می­شود، مجتهد یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.

 از طرف مدرسین و فضلای عالی رتبه­­ی ­حوزه­ی علمیه­ی قم به عنوان اهل علمی که می­توانند مجتهد را تشخیص دهند، تعدادی از مجتهدین که واجد شرایط مرجعیت می باشند، معرفی شده اند، این افراد به ترتیب حروف الفبا عبارتند از:

1ـ آیت الله العظمی محمد تقی بهجت

2ـ آیت الله العظمی جواد تبریزی

3ـ آیت الله العظمی سید کاظم حائری

4ـ آیت الله العظمی سید علی خامنه­ای

5ـ آیت الله العظمی سید علی سیستانی

6ـ آیت الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی

7ـ آیت الله العظمی لطف ا... صافی گلپایگانی

8- آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی

9- آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی

10- آیت الله العظمی حسین وحید خراسانی

پاسخ تفصیلی

حضرت آیت­ا... العظمی سید علی خامنه­ای با توجه به مسائل جهانی و آگاهی ایشان از مسائل جهان امروز، سهولت ارتباط، عزت اسلامی رهبری و اتحاد مسلمین در برابر غیر مسلمانان، بهترین وشایسته ترین گزینه می باشند.

به عنوان مقدمه باید گفت:

از شرایط مرجع تقلید این است که از نظر علمی از سایر مجتهدان زمان خود، بالاتر باشد و با وجود مجتهد اعلم، نمی­توان از مجتهد غیر اعلم تقلید کرد و این در صورتی است که فاصله ی بین مجتهد اعلم و مجتهد غیر اعلم به قدری زیاد باشد که در مواردی که فتوای آنها با یکدیگر تعارض و اختلاف دارد، فتوای غیر اعلم ارزش تخصصی خود را از دست بدهد. اما اگر فاصله ی بین مجتهد اعلم و مجتهد غیر اعلم در این حد نباشد، تقلید اعلم تعیّن ندارد و می توان از غیر اعلمی که با اعلم فاصله ای اندک دارد، تقلید کرد. پس ما در هر دوره با گروهی از علما که به منزله ی مساوی بوده و تقلید از همه آنها جایز است، مواجه هستیم.    

اما راه­های شناخت مجتهد اعلم:

1ـ فردی که می­خواهد تقلید کند، خودش در حدی از تشخیص است که می­تواند مجتهد و اعلم بودن کسی را تشخیص بدهد. اگر کسی یقین پیدا کرد که یکی از مجتهدان از دیگران اعلم است، بر او واجب است که از همان مجتهد تقلید کند.

2ـ دو نفر عالم عادل که می­توانند مجتهد و اعلم بودن کسی را تشخیص دهند، مجتهد و یا اعلم بودن یکی از علمای اسلام را تصدیق کنند، به شرط این که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته ی آنان مخالفت نکنند.

3ـ عده­ای از اهل علم که می­توانند مجتهد و اعلم بودن را تشخیص دهند، و از گفته­ی آنان اطمینان حاصل می­شود، اعلم بودن یکی از علما را تصدیق کنند و در بین آنها مشهور شده باشد که فلانی اعلم است.[1] بنابراین، اگر کسی که می­خواهد تقلید کند اعلمیت مجتهدی را  تشخیص داد، باید حتماً از او تقلید کند.

در این زمان، بعد از رحلت حضرت امام خمینی(ره) از طرف علما تعدادی از مجتهدین عالی مقام به عنوان کسانی که شایستگی امر مرجعیت را داشته و همگی از نظر علمی در یک سطح هستند، معرفی شده اند تا کسانی که نتوانسته­اند از راه های دیگر، مرجع تقلید اعلم را شناسایی کنند با عمل به فتاوای یکی از این مراجع، به وظیفه ی خود عمل کنند.

این افراد عبارتند از:

1ـ آیت­ الله العظمی محمد تقی بهجت

2ـ آیت­ الله العظمی جواد تبریزی

3ـ آیت­ الله العظمی سید کاظم حائری

4ـ آیت­ الله العظمی سید علی خامنه­ای

5ـ آیت­ الله العظمی سید علی سیستانی

6ـ آیت­ الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی

7ـ آیت­ الله العظمی لطف ا... صافی گلپایگانی

8- آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی

9- آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی

10- آیت الله العظمی حسین وحید خراسانی[2]

[1]   توضیح المسائل مراجع، ص 15، مسئله­ی 3.

[2]   البته لازم به تذکر است مجتهدینی که می شود از آنها تقلید کرد به این ده نفر منحصر نمی باشند و ما به جهت معروفیت بیشتر این عزیزان، اسامی آنان را در اینجا ذکر کردیم.