خوش آمدید

خلاصه پرسش

چطور می توان مشکلاتی را که تلاوت سوره های سجده دار (در جاهایی که امکان سجده کردن نیست) ایجاد می کند بر طرف کرد؟

پرسش

در جلسات تلاوت قرآن در مورد سوره های سجده دار همیشه مشکل ایجاد می شود (به خصوص برای خانم ها). لطفاً مراجع پاسخی داده و مشکل ما را حل کنند.

پاسخ اجمالی

مطابق فتوای همه مراجع تقلید، برانسان واجب است بعد از خواندن یا شنیدن آیاتی که سجده ی واجب دارند ،سجده کند .
حضرت امام خمینی (ره) در این باره فرموده اند:"در هر یک از چهار سوره «و النجم، اقرء، الم تنزیل و حم سجده» یک آیه سجده است که اگر انسان بخواند یا گوش به آن دهد، بعد از تمام شدن آن آیه، باید فوراً سجده کند و اگر فراموش کرد، هر وقت یادش آمد باید سجده نماید.[1]
بعضی از مراجع معظم تقلید فرموده اند: حتی اگر بدون اختیار به آیه سجده گوش دهد یا این آیات بگوشش بخورد بنا بر احتیاط واجب باید سجده کند.[2]
لازم به تذکر است که در سجده های واجب قرآن نمى‏شود بر چیزهاى خوراکى و پوشاکى سجده کرد اما لازم نیست سایر شرایط معتبر در سجده ی نماز مراعات شود[3]، مثلا لازم نیست که روبروی قبله باشند یا طهارت و وضو داشته باشند. بلکه همین مقدار که حالت سجده را داشته باشد کافی است.
همچنین گفتن ذکر خاصی هم واجب نیست و حتی اگر ذکر نگوید و به قصد سجده پیشانی خود را به زمین بگذارد کافی است.[4]
بنابراین اگر انجام چنین سجده ای امکان پذیر نباشد، باید مشکل را از طریق دیگری حل کرد مثل این که از قاریان در خواست شود که در این گونه مجالس سوره های سجده دار تلاوت نکنند و یا برگزار کنندگان این گونه مجالس در جایی این جلسات را بر قرار کنند که برای حاضرین امکان سجده کردن به هنگام تلاوت آیه های سجده دار باشد واگر هیچ کدام ممکن نبود خود انسان باید در چنین مجالسی مثلا با خارج شدن از مجلس، مواظبت کرده که آیه های سجده دار به گوشش نخورد.

[1] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 592، مسأله 1093.
[2] همان ، آیات عظام شبیری زنجانی ومکارم شیرازی
[3] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 595، مسأله 1097.
[4] همان، مسأله 1099.