پهلوان با بیان اینکه امام رضا علیه السلام در دوره سختی با خلفای بنی عباس معاصر بودند و آنها آن حضرت را مورد آزار و اذیت قرار می دادند، اظهار داشت: از مجموع مناظرات و صحبت هایی که بین امام رضا علیه السلام و مأمون عباسی در کتاب ها موجود است یک حدیث جالب را برای شما عرض می کنم. معروف است و در کتاب ها نقل شده که مأمون از امام رضا علیه السلام پرسید چرا مردم شما را یا ابن رسول الله صلی الله علیه و آله خطاب می کنند و به ما یا ابن رسول الله نمی گویند در حالی که ما هر دو از شجره پیغمبر صلی الله علیه و آله هستیم ما سادات عباسی هستیم و شما سادات علوی و جد شما علی بن ابیطالب است که پسر عموی پیغمبر بودند و جد ما هم ابن عباس است که ایشان هم پسر عموی پیغمبر صلی الله علیه و آله بودند. حضرت رضا علیه السلام جواب فرمودند که این را از خود مردم سؤال کنید که چرا ما را یا ابن رسول الله خطاب می کنند و به شما نمی گویند. مأمون اصرار کرد که جواب آنرا از شما می خواهم بشنوم. امام رضا در یک کلام فرمودند به دلیل “ابنائنا” که استناد به آیه شریفه مباهله است.
این محقق و استاد دانشگاه افزود: خداوند در آیه مباهله می فرماید: “فَمَنْ حَآجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءکُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءکُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَهَ اللّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ: پس هر که در این [باره] پس از دانشى که تو را [حاصل] آمده با تو محاجه کند بگو بیایید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را فرا خوانیم سپس مباهله کنیم و لعنت ‏خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.”(آیه ۶۱ سوره آل عمران) در این آیه خداوند امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام را به عنوان فرزندان رسول خدا صلی الله علیه و آله معرفی کرده و از این نظر هم مردم ما را فرزندان رسول خدا می دانند ولی آیه مباهله و کلمه “ابناءنا” در شأن شما نازل نشده است.
پهلوان تصریح کرد: مأمون شبهه ای مطرح و در پاسخ امام رضا علیه السلام گفت: “لولا نساء نا” یعنی این استدلال صحیح است به شرط اینکه در دنباله آیه کلمه “نساء نا” وجود نداشته باشد. نساء نا یعنی زنان ما و پیغمبر اکرم از زنان خودشان کسی را نبردند بلکه تنها بانویی که در داستان مباهله حضور دارند حضرت زهرا سلام الله علیها هستند. مقصود مأمون این بود که در این آیه مجاز به کار رفته همچنان که مجازا کلمه “نساء نا” وارد شده و حضرت فاطمه زهرا در مباهله حضور دارند. بنابراین امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام فرزندان رسول خدا نیستند و به صورت مجاز اطلاق ابن و فرزند شده است؛ این نقضی بود بر استدلال امام رضا علیه السلام .
استاد دانشکده الهیات دانشگاه تهران گفت: امام در جواب مأمون فرمودند: “لولاء انفسنا” یعنی این استدلال شما هم صحیح است اگر کلمه “انفسنا” به دنبال آن نبود. کلمه “انفسنا” دلالت بر این دارد که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام نفس پیامبر صلی الله علیه و آله هستند. حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هم همسر امیرالمؤمنین علیه السلام هستند و اطلاق نساءنا به اعتبار حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام صحیح است و چون حضرت امیر علیه السلام نفس پیامبر هستند. بنابراین کلمه نساء مجاز نیست و حقیقت است و کلمه ابنا هم مجاز نیست و حقیقت است.
وی در پایان یادآور شد: مأمون وقتی این جواب امام رضا علیه السلام را شنید سر تسلیم فرود آورد و تصدیق کرد شایسته است که ائمه علیهم السلام را فرزندان رسول خدا صلی الله علیه و آله بخوانند. این فرزند خواندن به اعتبار حضرت فاطمه زهراست و بنی عباس گرچه از سادات عباسی هستند ولی به آنها ابنا رسول خدا صلی الله علیه و آله نمی گویند.