شیعه دوازده امامی

زرارة بن اعين از جمله اصحاب امام باقر و امام صادق‏ عليهما السلام مي باشد که روايات بسياري از آن دو بزرگوار در باب مسائل فقهي و ديگر مسائل نقل کرده است و حقّ بزرگي به گردن شيعه دارد.

نجاشي(ره) در ترجمه او مي‏گويد: «زرارة بن اعين بن سنسن... بزرگ اصحاب ما در زمانش و پيشتاز آنان. او قاري، فقيه، متکلّم، شاعر و اديبي بود، که فضيلت و دين در او جمع شده و در آنچه که روايت مي‏کرد، صادق بود...».^[1]

شيخ طوسي‏(ره)در ترجمه وی مي‏گويد: «زرارة بن اعين، اسم او عبد ربّه و کينه‏اش ابوالحسن و و زراره لقب او است. اعين پدرش، بنده‏اي رومي براي مردي از بني شيبان بود که قرآن را فرا گرفت، سپس او را آزاد کرد... پدرش سنسن راهبي در کشور روم بود...».^[2]

با مراجعه به کتب تراجم پي مي‏بريم که زراره از مدح و توثيق بالايي برخوردار است. و روايات فراواني در مدح او از اهل بيت عصمت و طهارت‏عليهم السلام وارد شده است. كه به برخي از آن‏ها اشاره مي‏کنيم:

1. امام صادق‏عليه السلام فرمود: «ما أحد احيي ذکرنا و احاديث ابي الاّ زرارة و أبوبصير وليث المرادي و محمّد بن مسلم و بريد بن معاوية العجلي؛ و لولا هؤلاء ما کان أحد يستنبط هذا، هؤلاء حفّاظ الدين و أمناء أبي‏عليه السلام علي حلال اللَّه و حرامه، و هم السابقون إلينا في الدنيا و السابقون الينا في الآخرة»؛ ^[3] کسي ذکر ما و احاديث پدرم را احيا نکرد به جز زراره و ابوبصير ليث مرادي و محمّد بن مسلم و بريد بن معاويه عجلي. و اگر اينان نبودند هرگز کسي اين را استنباط نمي‏نمود. اينان حافظان دين و امينان پدرم‏عليه السلام بر حلال و حرام خدايند. و آنان سبقت گيران به سوي ما در دنيا و آخرتند.

2. داوود بن سرحان از امام صادق‏عليه السلام نقل کرده که فرمود: «انّ اصحاب أبي کانوا زيناً احياءً و أمواتاً، أعني زرارة و محمّد بن مسلم و منهم ليث المرادي و بريد العجلي. هؤلاء القوّامون بالقسط، و هؤلاء القوّامون بالصّدق، و هؤلاء السابقون السابقون اولئک المقربون»؛ ^[4] همانا اصحاب پدرم زينت بودند در حال زنده بودن و مرگشان، مقصودم زراره و محمّد بن مسلم و از آن جمله ليث مرادي و بريد عجلي است. آنان برپاداران قسطند و آنان برپاداران صدقند. و آنان همان سبقت گيرندگان هستند، سبقت گيرندگاني که مقرّب درگاه الهي‏اند.

3. ابوبصير مي‏گويد: به ابي عبداللَّه عرض کردم: همانا پدرت مرا حديث گفت که ابوذر و مقداد و سلمان فارسي سرهاي خود را تراشيده تا با ابوبکر قتال نمايند. حضرت به من فرمود: «لولا زرارة لظننت انّ احاديث ابي ستذهب»؛^[5]اگر زراره نبود گمان مي‏کردم که احاديث پدرم ضايع شود.

4. و نيز فرمود: «رحم اللَّه زرارة بن اعين، لولا زرارة و نظرائه لاندرست احاديث ابي‏عليه السلام»؛ ^[6] خدا زرارة بن اعين را رحمت کند، اگر زراره و امثال او نبود احاديث پدرم مندرس و ضايع شده بود.

آيت اللَّه العظمي خويي‏رحمه الله در کتاب «معجم رجال الحديث»، ده‏ها روايت در مدح زراره از رجال کشّي نقل کرده که برخي از آن‏ها در ترجمه زراره آمده و برخي نيز در ترجمه ابوبصير ليث مرادي نقل شده است. آن‏گاه در آخر مي‏گويد: «اين روايات در حدّ استفاضه بوده با وجود آن‏که بسياري از آن روايات صحيح السند است».^[7]

فهرستي از روايات زراره كه از امام باقر و امام صادق عليهما السلام نقل نموده بدین صورت است.

1 - زراره مجموعاً در سند 2097 حديث آمده است.

2 - روايات او از امام باقرعليه السلام 1236 روايت است.

3 - روايات او از امام صادق‏عليه السلام 449 روايت است.

4 - رواياتي را که از هر دو امام نقل کرده، به صورت «عنهما» 82 مورد است.

5 - رواياتي را که با تعبير «عن احدهما» از يکي از آن دو نقل کرده 156 مورد است.