خلقت حضرت حوا(ع)

خلقت حضرت حوا(ع)

بر اساس آيات قرآن كريم، حضرت حوا عليها سلام از همان نفسي آفريده شده كه حضرت آدم از آن آفريده شده بود «يا أَيُّهَا النّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها»(نساء/1) بنابراين آدم و حوا از يك نفخه الهي و روح خدايي آفريده شده و به لحاظ روح انساني هر دو يكسان هستند. قرآن كريم آفرينش حوا از دنده چپ حضرت آدم عليه السلام يا طفيلي بودن خلقت حوا را نفي مي نمايد و هر دوي آنها را از نفس واحد، مي داند.
از جمله مسائلى كه در قرآن كريم، آيات زيادى را به خود اختصاص داده است، موضوع خلقت زن و مرد است. ومستفاد از آن آيات اين است كه اوّلاً: بر خلاف آنچه كه در بعضى از كتب مذاهب و اديان معتقدند كه، زن از مايه‏اى پست‏تر از مايه مرد آفريده شده و يا اين كه به زن، جنبه طُفيلى داده است به اين كه زن مقدمه وجود مرد بوده و براىمرد آفريده شده است به همين جهت حضرت حوا، همسر آدم از باقيمانده گِل آدم خلق شده است، قرآن كريم با كمال صراحت در آيات متعددى مى‏فرمايد كه زنان را از همان جنس مردان و از سرشت مردان آفريده‏ايم، و هر دو از يك گوهرند و براى يكديگر آفريده شده‏اند هُنّ لباسٌ لكم و انتم لباس لهنّ: زنان زينت و پوشش شما هستند و شما نيز زينت و پوشش آن‏ها، (بقره، 187) توضيح آن كه: آياتى كه مبدأ پيدايش انسانها را مطرح كرده، از فرد يا صنف خاصى سخن نگفته است، بلكه در اين آيات، واژه‏هاى «انسان»، «بشر»، بكار رفته است و مبدأ آفرينش همه را يك چيز مى‏داند («ماء»، «طين»، «تراب»،«نطفه» و «علقه» و...) و در هيچ يك از مراحل پيدايش نسل انسانى، پى جنسيّت در ميان نبوده است و تفاوتى ميان آفرينش زن و مرد نيست. اما نسبت به آفرينش حضرت حوّا كه در آيات مختلف به آن اشاره شده است (از جمله سوره نساء، آيه 1 / سوره اعراف، آيه 189 / سوره زمر، آيه 6)، گر چه برخى از مفسرين به ظهور ابتدائى آيات شريفه خلقكم من نفس واحدة و خلق منها زوجها يا ... و جعل منها زوجها يا ... ثمّ جعل منها زوجها تمسك جسته و عقيده دارند زن از مرد خلق شده و جزئى از وجود مرد است، اما بيشتر مفسرين، (حسينى تهرانى، محمدحسين؛ نور ملكوت قرآن، ج 2، ص 98)گفته‏اند كه معناى آيه اين است كه زنان از جنس مردان هستند و شاهد بر اين نظر، سه آيه ديگر است كه مى‏فرمايد«خداوند همسرانتان را از جنس شما قرار داد و من آياته أن خلق لكم من انفسكم ازواجا...، (21 روم) و اللّه جعل لكم من انفسكم ازواجا، (72 نحل) جعل لكم من انفسكم ازواجا، (11 شورى)، زيرا قطعا معناى آيه اين نيست كه همسر هر مردى از آن مرد آفريده شده است بلكه منظور وحدت طينت و سرشت آفرينش زن و مرداست. لذا مرحوم علامه طباطبايى(ره) با بيان اين نكته كه «مِن» در آيات شريفه فوق، «مِن» نشويه است (يعنى منشأچيزى را بيان مى‏كند مى‏فرمايد: «ظاهر آيه و خلق منها زوجها (نساء، آيه 1) اين است كه همسرى از نوع مردآفريد و افراد انسانى، بازگشت به دو فرد همانند و مشابه دارند... بنابراين آنچه كه در برخى از تفاسير ذكر شده است كه مقصود آيه، بيان اين نكته است كه زن از آدم، مشتق شده و پاره‏اى از وجود آدم است و خداوند همسر آدم را از دنده اوآفريد، سخنى بدون دليل است و آيه بر اين مطلب دلالت ندارد»، (الطباطبايى السيد محمدحسين، الميزان فى تفسير القرآن، ج 4،طهران: دار الكتب الاسلامية، الطبعة الرابعة، 1362، ص 145). و هبة الزحيلى و فخر رازى و بسيارى ديگر از مفسرين اهل سنت نيزبر اين نظر هستند، (الزحيلى وهبة، التفسير المنير، ج 1، دمشق: دار الفكر، ص 139). ثانيا: آنچه كه در برخى روايات وجود دارد مانند روايت ابو مقرام از امام صادق(ع) اين است كه خداوند متعال هنگام آفرينش، مشتى از خاك را از زمين برداشت و از آن، آدم را بيافريد و از بقيه (بقيه آن خاك نه بقيه خاك يا گل آدم)حضرت حوا را آفريد، (الطباطبايى، پيشين، ج 4، ص 156 و نيز ر.ك العروس الحويزى عبد على تفسير نور الثقلين، ج 1، قم المطبعة العلمية، الطبعةالثانية، 1383، صص 429 ـ 431). ثالثا: نه تقدم زمانى ملاك شرافت است و نه نوع ماده خلقت، چنانكه بسيارى ازانسانهاى فاجر قبل از بسيارى ازاولياء خاص الهى و حتى قبل از اشرف مخلوقات (حضرت محمد مصطفى(ص)) خلق شده‏اند و شيطان نيز در برترى خودش بر آدم و علت اباء از سجده براى آدم به ماده خلقت استناد كرده است كه من از آتش و آدم از خاك خلق شدهاست، (اعراف، آيه 12، ص آيه 76، حجر آيه 33) و خداوند متعال در مقام پاسخ به او فرمودند «علت سجده به آدم، تعليم اسماء الهى به آدم است»، (بقره، آيات 30 تا 34) نه ماده خلقت. و اصولاً يگانه ارزش در بين انسانها، تقواى الهى است، (حجرات، آيه 13) كه كسب آن همگانى و بدون هيچ گونه پيش شرط جنسيتى و نژادى و قومى و... است و راه آن بندگى خداوند ان اعبدونى هذا صراط مستقيم، (يس، آيه 61) بنابراين اولا، آيات قرآن مجيد پيرامون خلقت آدم و حوا بيانگر ترتيب نيست .زيرا به دنبال بيان خلقت حضرت آدم(ع) مي فرمايد: «... وخلق منها زوجها» (سوره نساء، آيه 1) در اين آيه خلقت حوا با كلمه «واو» بر آدم عطف شده كه مفيد ترتيب نيست . بنابراين از نظر اثباتي ظاهر آيه قرآن دلالتي بر چگونگي مطلب ندارد بلكه چه بسا همزمان خلق شده باشند. وقتي شما مي گوييد برادرم وارد خانه شد و خواهرم، معنايش اين نيست که خواهر شما بعد از برادرتان وارد خانه شد ولي اگر بگوييد (برادرم وارد خانه شد سپس خواهرم از اين جمله ترتيب زماني فهميده مي شود. ثانيا، اين آيه بيانگر اين نيست که حواء از باقي مانده و اضافي گل آدم آفريده شده باشد، بلکه آيه چنين است «خلقکم من نفس واحده و خلق منها زوجها و بث منهما رجالا و نساء کثيرا؛ خداوند شما انسان ها را از نفس واحده آفريد و از آن نفس جفتش را بيافريد...». بحث از گل و آدم نيست و نفرموده که خلق آدم را از گل واحدي بلکه فرموده همه انسان ها را از نفس واحدي معين حقيقت واحدي آفريد يکي از آن انسان ها هم آدم است. پس هيچ يک بر ديگري از نظر حقيقت برتري ندارد، حتي جفت آنها هم از همان نفس و حقيقت آفريده شده. اگر گفته شود مراد از «نفس واحده» در آيه آدم است پاسخ مي دهيم؛ اين ترجمه با ادامه آيه که مي فرمايد «و بث منهما رجالا و نساء ...» و گسترش داد از آن دو (آدم و حوا) مردان و زنان زيادي را سازگار نيست زيرا معناي اول آيه اين مي شود که همه شما را از يک نفر آفريد و معناي آخر آيه اين مي شود که همه شما را از آن دو نفر آفريد و گسترش دارد. اما اين که اگر نفس واحده به معناي حقيقت واحد است نه آدم و خلقکم به همه انسان ها اعم از زن و مرد بر مي گردد پس چرا خلقت زوجش را دوباره تکرار فرمود؟ پاسخش اين است که در ذهن مردم آن زمان چنين بود که جنس و وجود زن طفيلي وجود مرد است و با اين جمله خداوند پاسخ مي دهد که خير همه شما انسان ها از يک حقيقت و نفس آفريده شده ايد و زوج اين حقيقت هم از همين حقيقت است. ثالثا، بر فرض اين که آدم و حوا را در دو زمان آفريده باشد و يکي بعد از ديگري بوده باشد اين مسأله نه دليل بر برتري آدم مي شود و نه دليل بر عدم قدرت خداوند در قرآن مي فرمايد ما زمين و آسمان را در شش شبانه روز (شش دوران) آفريديم يعني با وجودي که قدرت داشت به گونه اي ديگر بيافريند ولي اراده و حکمت متعالي او چنين تعلق گرفت که در شش دوران بيافريند.

 





[ پنج شنبه 26 دی 1392  ] [ 5:07 PM ] [ خادم مهدی عج ]
[ نظرات (0) ]