شوخی پیامبر(ص) با امام علی(ع)
پاسخ:روايتي را كه ذكر كرديد در برخي منابع روايي وجود دارد كه آن را نقل و بررسي خواهيم كرد. اما پيش از آن توجه به يك نكته لازم به نظر مي رسد و آن اينكه: اينهمه تراوشات ذهني شما در خصوص ايراد گرفتن به اين مسئله جاي شگفتي دارد، كجاي اين شوخي پيامبر اكرم(ص) دروغ گفتن است؟ اصلا معناي دروغ را مي دانيد؟ چه مواردي از آن استثناء شده است؟ در چه جاهايي اشكال ندارد؟ خوب است به جاي اينكه ذهن خود را درگير اينگونه موارد پوچ و بي فايده كنيد، به مسائلي بينديشيد كه هم به درد دنياي شما بخورد و هم به درد آخرت شما.
به هر حال روايت اينگونه نقل شده است:
روزي پيامبر اكرم(ص) و حضرت علي(ع) كنار هم خرما مي خوردند. پيامبر(ص) هر خرمايي را كه مي خورد، به آرامي، هسته اش را نزد هسته هاي علي(ع) مي گذاشتند. هنگامي كه از خوردن خرما دست كشيدند، همه هسته ها جلوي حضرت علي(ع) بود. پيامبر در اين موقع، رو به حضرت علي(ع) كردند و فرمودند: «اي علي! بسيار مي خوري». حضرت علي(ع) در جواب پيامبر فرمودند: «آن كه خرما را با هسته خورده است، پرخورتر است»(الخزائن، ملا احمد نراقي ( نقل از: 1001 داستان از زندگاني امام علي(ع)، محمّد رضا رمزي اوحدي، انتشارات سعيد نوين ).)
در رابطه با اين روايت گذشته از صحت يا عدم صحت سند آن بايد گفت: همه انسان ها شادي را دوست دارند و به كارهايي كه باعث شادي و نشاط مي گردد، علاقه دارند؛ چرا كه شادي كردن، امري غريزي و فطري است. در اسلام نيز به شادي و نشاط پيروانش اهميت زيادي داده شده است. چنانكه پيامبر(ص) و معصومان(ع) هميشه لبخند بر چهره داشتند و با گشاده رويي با مردم برخورد مي كردند و روايت شده است كه رسول خدا(ص) هنگام سخن گفتن، تبسّم مي كردند.
سيره رسول خدا (ص) نيز به گونه اي بود كه به يارانش اجازه مي داد تا در حضور مباركش، گفته هاي طنز آميز ادا كنند. آنان نيز به پيروي از پيامبر (ص) از شوخي هاي ناپسند پرهيز داشتند، ولي از شوخي هاي پسنديده دريغ نميكردند. پيامبر اكرم نيز برخي اوقات با آنان شوخيهاي مناسب انجام مي داد. قيس بن سعد، يار جوان پيامبر (ص ) پس از توصيف شوخ طبعي پيامبر مي گويد: به خدا سوگند! آن حضرت با آن شگفتي و خنده، هيبتش از همه افزون تر بود.
يونس شيباني روايت مي كند كه امام صادق (ع) به من فرمود: شوخي كردنتان با يكديگر چگونه است و من گفتم كم است كه امام فرمود: چرا با هم مزاح نمي كنيد؟ مزاح از خوش اخلاقي است، همانا با شوخي مي تواني برادر ديني ات را مسرور نمايي و رسول خدا (ص) با مردم شوخي مي كرد و منظورش اين بود كه آنان را مسرور سازد.
در حديثي ديگر از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: مومني نيست مگر اينكه از شوخي بهره اي دارد و رسول خدا (ص ) مزاح ميفرمود ولي جز مطالب حق چيزي نمي گفت.
به هر حال اينگونه رفتار پيامبر نوعي خشنود كردن مومن بوده و اينگونه خشنود كردن نه تنها اشكالي ندارد بلكه ثواب بسيار هم بر آن مترتب است.