حضرت حمزه سیدالشهدا (ع)
پاسخ: در منابع آمده است كه رسول خدا سال هفتم هجرت براي حج وارد شهر مكه شد . پس از انجام حج آن حضرت آماده شد كه از مكه خارج شود. در اين حال، دختر حمزه او را صدا كرد : عمو عمو و پشت سر پيامبر به راه افتاد. علي عليه السلام دختر حمزه را آورد و به حضرت زهرا فرمود: اين دختر عموي توست كه بسيار جايگاه بلندي دارد. سپس حضرت علي او را با خود راهي ساخت. بين علي عليه السلام , جعفر بن ابي طالب و زيد بن حارثه براي سرپرستي دختر حمزه ، بحث شد و هر كدام مي خواستند او را نزد خود پرورش دهند. علي ( ع ) فرمود : من او را آورده ام و او دختر عموي من است پس بايد من از او سرپرستي كنم. جعفر گفت : او دختر عموي من است و خاله او همسر من است ، پس بر من سزاوار تر است كه او را تحت تكفل خود قرار دهم. زيد گفت : او پسر برادر من است پس بايد پرورشش با من باشد. هر سه نزد رسول ا لله رفتند تا او داوري كند. حضرت او را به جعفر سپرد و فرمود: خاله در حكم مادر است. سپس رسول الله به علي ( ع ) فرمود: تو از من و من از توام و به جعفر فرمود: « تو از لحاظ شباهت ظاهري و اخلاقي بسيار به من شبيه هستي » و به زيد فرمود: تو برادر ما و دوست وياور ما هستي» . [1]. اين دختر عماره نام داشت و مادرش سلمي بنت عميس بود . حضرت علي در مكه از پيامبرپرسيده بود : آيا دختر عمويمان حمزه را بين مشركين تنها و يتيم رها كنيم؟ حضرت رسول ، علي (ع) را از آوردن دختر حمزه نهي نكرد. علي نيز دختر حمزه را با خود از مكه خارج كرد.[2] به دنبال اين جريان ، زيد به سخن آمده و درخواست سرپرستي او را نموده و خود را سزاوراترين به اين كار معرفي كرد. بعضي اسم اين دختر را « امة الله » , بعضي « ام ابيها» و بعضي « امامه » گفته اند. [3] مقريزي مي گويد: اين مجادله ها هنگامي بود كه به مدينه نزديك شدند. اما حضرت علي به ايشان گفت: من او را از دست مشركان نجات دادم و نسب شما نسبت به او، از فاميلي و خويشاوندي من نسبت به او بالاتر نيست[4]. گفت شده رسول الله دختر حمزه به ازدواج سلمه بن ابي سلمه درآورد . سلمه بن ابي سلمه پسر ام سلمه همسر پيامبر از پدرش، ابي سلمه بود.[5] ابن حجر آورده است: سرپرستي دختر تا هنگامي كه جعفر زنده بود با او بود . پس از شهادت جعفر او وصيت كرد كه دختر را به علي (ع) بسپارند. دختر حمزه مدتي نزد حضرت علي بود تا آنگاه كه به سن بلوغ رسيد . [6].
شيخ طوسى و ابن عبدالبر و ابن اثير آورده اند كه خوله دختر ثامر انصارى همسر حمزه است و از زنان صحابى رسول خدا و راوى حديث از آن حضرت است.( رياحين الشريعه ج 3 ص 408) اين مي رساند كه حمزه همسر ديگري به نام خوله هم داشت .
كنيه حمزه را ابو عماره و ابو يعلي گفته اند .. ( دائره المعارف تشيع ج 6 ص 520 )اين مي رساند كه حمزه پسري به نام يعلي داشته است .
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] - ترجمه آزاد از : البداية و النهاية ،ابن كثير، بيروت : دارالفكر ، 1407، ج 4 ص 234.تاريخ الاسلام ، ذهبي ج 2 ، ص 467 ؛ سبل الهدي ،صالحي شامي ج 15 ص 196 ؛ بهجة المحافل و بغية الاماثل ج1 ص 379 ؛ مسند احمد ، ج 1 ص 115 ؛صحيح بخاري ، بخاري ،دارالفكر ، 1401، ج 3 ص [2] - اسدالغابة،ابن اثير، بيروت : دارالفكر ، 1409، ج 6 199 1[3] - انساب الاشراف ،بلاذري، تحقيق محمد حميدالله ، مصر: دار المعارف، ج 4 ص 283 [4] - امتاع الاسماء، مقريزي، تحقيق محمد عبدالحميد النميسي ، بيروت : دارالكتب العلميه ، چاپ اول ، 1420،ج 1 ص 333 [5] - دلائل النبوة ، بيهقي ،تحقيق عبدالمعطي ، قلعجي ، بيروت: دارالكتب العلميه ، چاپ اول ، 1405، ج 4 ص 340 . [6] - فتح الباري ، ابن حجر ، بيروت : دارالمعرفه ، بي تا ، ج 7 ص 391.
[2] - اسدالغابة،ابن اثير، بيروت : دارالفكر ، 1409، ج 6 ص 199
[3] - انساب الاشراف ،بلاذري، تحقيق محمد حميدالله ، مصر: دار المعارف، ج 4 ص 283
[4] - امتاع الاسماء، مقريزي، تحقيق محمد عبدالحميد النميسي ، بيروت : دارالكتب العلميه ، چاپ اول ، 1420،ج 1 ص 333 .
[5] - دلائل النبوة ، بيهقي ،تحقيق عبدالمعطي ، قلعجي ، بيروت: دارالكتب العلميه ، چاپ اول ، 1405، ج 4 ص 340 .
[6] - فتح الباري ، ابن حجر ، بيروت : دارالمعرفه ، بي تا ، ج 7 ص 391.