شیعه دوازده امامی

غدیر، تداوم خط رسالت:

هنگامی که پیامبر اکرم(ص) در بازگشت از حجة الوداع، به منطقه‏ی به نام «غدیر خم» رسیدند، خطبه‏ی را خطاب به امت اسلامی ایراد فرمودند که طی آن، بنا به دستور خداوند، حضرت علی(ع) را رسما به عنوان جانشین خویش، معرفی فرمودند

در ادامه، حضرت فرمودند: «فَلْيُبَلِّغِ الْحَاضِرُ الْغَائِبَ وَ الْوَالِدُ الْوَلَدَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة»[۱]

باید که حاضران (ولایت و امامت علی «ع» و اولاد او را) به غایبان، برسانند و پدران نیز به پسران خود تا روز قیامت اعلام نمایند.[۲]

این فراز از سخنان پیامبر اعظم(ص) از اهمیت فوق العاده «واقعه غدیر» حکایت دارد و بیانگر آن است که این واقعه، صرفا یک واقعه تاریخی نیست که با گذشت زمان کهنه شود، بلکه واقعه‏ی است که نه تنها با گذشت زمان کم رنگ نمی‏شود، بلکه روز به روز دامنه‏تر و گسترده‏تر نیز می‏شود چرا که این رخداد مهم، در متن زندگی همه ی ما تا روز قیامت جریان و امتداد دارد و همه‏ی ما موظفیم ولایت حضرت علی(ع) و سایر ائمه اطهار(ع) را به فرزندان‏مان تا روز قیامت منتقل نماییم.

در همین راستا، به برخی از فضائل این عید بزرگ، و نیز به تعدادی

از اعمال و وظایفی که در این روز خجسته و مبارک، سزاوار است انجام بدهیم اشاره می‏کنم:

الف) فضائل و جایگاه عید غدیر: 

در روایات از روز عید غدیر، با تعابیر بلندی یاد شده است که برخی از آنها عبارتند از:

1) عید غدیر، بزرگترین عید امت اسلامی:

هرچند عید فطر و عید قربان از جمله اعیاد بزرگ اسلامی است و همه‏ی ما مسلمانان این دو عید بزرگ را ارج می‏نهیم، اما بر اساس روایات، علاوه بر این دو عید بزرگ، عید با فضیلت‏تری نیز داریم که عبارت است از عید غدیر خم. چنانکه رسول اکرم(ص) در این زمینه می‏فرماید:

«يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ أَفْضَلُ أَعْيَادِ أُمَّتِي وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي أَمَرَنِي اللَّهُ تَعَالَى ذِكْرُهُ فِيهِ بِنَصْبِ أَخِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع عَلَماً لِأُمَّتِي يَهْتَدُونَ بِهِ مِنْ بَعْدِي»[۳]

بهترين عيدهاى امتم، روز عيد غدير خم است و آن، روزى است كه خداى تعالى مرا فرمان داد برادرم على بن ابى طالب را براى امامت امتم نصب كنم، تا پس از من به او رهبرى شوند.[۴]

2) عید غدیر، روز اکمال دین:

همچنین پیامبر اکرم(ص) در راستای تبیین فضائل عید غدیر فرمودند:

«وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي أَكْمَلَ اللَّهُ فِيهِ الدِّينَ وَ أَتَمَّ عَلَى أُمَّتِي فِيهِ النِّعْمَةَ وَ رَضِيَ لَهُمُ الْإِسْلَامَ دِيناً»[۵]

(عید غدیر) روزى است كه خدا، دين را در آن كامل كرد و نعمت را بر امتم تمام کرد و اسلام را دين پسنديده آنها ساخت.

ب) وظایف ما در روز عید غدیر:

اکنون که با اهمیت و فضیلت عید غدیر آشنا شدیم، لازم است با برخی از اعمالی که شایسته است در این روز انجام بگیرد نیز آشنا شویم. وقتی با این رویکرد به روایات مراجعه می کنیم، با اعمال زیادی مواجه می‏شویم که تبرّکا به چند نمونه اشاره می‏شود:

۱) روزه گرفتن:

یکی از اعمالی که سفارش شده است در این روز انجام بگیرد، روزه گرفتن است. چنانکه امام صادق(ع) در پاسخ به این سؤال که در روز «عید غدیر» چه اعمالی را انجام بدهیم، فرمود:

«تَصُومُهُ» این روز را روزه بگیرید. و سپس در ادامه‏ی روایت به ثواب فوق العاده‏ی آن اشاره کرده و می‏فرماید: ثواب روزه‏ی این روز، معادل ثواب روزه‏ی شصت ماه است.[۶]

۲) ابراز محبت به اهلبیت و اعلام انزجار و برائت از دشمنان آنان:

روز عید غدیر، روز تجلی و اظهار تولّی و تبرّی است. چرا که در روایات سفارش شده است در این روز با صلوات فرستادن بر «محمد و آل محمد(ص)» محبت و مودت‏مان را به خاندان عصمت و طهارت، ابراز کنیم و از کسانی که به آنها ستم کرده‏ و حق آنان را انکار نموده‏اند، برائت و بیزاری بجوییم.

امام صادق(ع) در این زمینه می‏فرماید:

«و تُكْثِرُ الصَّلَاةَ فِيهِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ وَ تَتَبَرَّأُ إِلَى اللَّهِ مِمَّنْ ظَلَمَهُمْ وَ جَحَدَ حَقَّهُمْ»[۷]

۳) شاد بودن و شاد کردن دیگران:

بر اساس روایات، یکی از وظایف ما در روز «عید غدیر» این است که هم «شادی کنیم» و هم با پوشیدن لباس نیکو، استفاده از بوی خوش، و طعام دادن، «اطرافیان مان» را شاد کنیم به گونه‏ی که در روایات این تعبیر به کار رفته است:

«فافرحوا و فرحوا اخوانكم، باللّباس الحسن و الرّائحة الطيّبة و الطّعام»[۸]

۴) صدقه دادن:

یکی از اعمال پسندیده در روز «عید غدیر» رسیدگی به مستمندان و صدقه دادن است تا آنجا که بر اساس روایات، ثواب صدقه در این روز تا «یکصد هزار برابر» افزایش پیدا می‏کند. چنانکه در روایت این تعبیر به کار رفته است:

«فالدرهم فيه بمائة الف درهم»[۹]

یک درهم صدقه در این روز، برابر یکصد هزار درهم است.

الحمد لله الذی جعلنا من المتمسکین بولایة علی بن ابیطالب(ع).

5)تشکیل اجتماع در روز عید غدیر
به جهت یادآوری روزی که پیامبر صلّی الله علیه و آله به امر خداوند علی علیه السلام را به امامت امت اسلامی نصب کرد، بجاست در مراکز گوناگون گرد آییم و به یاد آن روز بزرگ و ثمراتش شادمان باشیم.

ائمه علیهم السلام سفارش کرده اند که به جهت یادآوری مقام محمد صلّی الله علیه و آله و خاندان او علیهم السلام اجتماعات تشکیل بشود؛ و خود نیز از این گونه اجتماعات برپا می داشتند.(10)

6) دعا، روزه و عبادت
روزه و دعا از اعمالی است که در همه اعیاد مورد سفارش و تأکید است خاصه در روز عید غدیر. حسن بن راشد گوید: از امام صادق علیه السلام درباره عید غدیر پرسیدم و حضرت فرمودند: «این عید از عید قربان و فطر برتر است. آن روز را روزه بگیرید و بر محمد و آلش زیاد صلوات بفرستید.»

روزه عید غدیر از مستحباتی است که مکرر به آن سفارش شده است. امیرالمؤمنین علیه السلام، در خطبه ای که در روز عید غدیر ایراد کردند فرمودند: «روزه عید غدیر از مستحباتی است که خداوند بدان فراخوانده است.»

حضرت امام صادق علیه السلام می فرمایند: «بر شما لازم است که که در روز عید غدیر برای سپاسگزاری از خداوند و ستودن او، روزه بگیرید.»

شخصی از امام صادق علیه السلام پرسید: «چه کاری شایسته روز غدیر است و چه عملی در آن، استحباب دارد؟ حضرت پاسخ دادند: روزه و...»

امام صادق علیه السلام، درباره پاداش روزه عید غدیر فرموده اند: «روزه داشتن در روز عید غدیر پاداشی معادل روزه گرفتن در همه عمر دنیا را دارد.»

و فرموده اند: «روزه داشتن روز عید غدیر خم، کفاره گناه شصت سال است.»(11)

[۲] .ترجمه، غفاری مازندرانی.

[۳] . شیخ صدوق، امالی الصدوق، انتشارات اعلمی، چاپ بیروت، 1400 ق. ص 125.

[۴] . ترجمه کمره ای.

[۵] . امالی صدوق، پیشین.

[۶] .شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، انتشارات دار الرضی، چاپ اول، 1406 ق. ص 74.

[۷] . همان.

[۸] . علم الهدی خراسانی، نهج الخطابه، انتشارات کتابخانه صدر، چاپ دوم، 1374 ش. ج 2، ص 277.

[۹] . همان.

10,11.حوزه.نت