شیعه دوازده امامی

 

پاسخ :
ظلم در لغت، قرار دادن چيزي در غير جايگاهش مي باشد. (به خلاف عدل) اصل ظلم به معناي جور و ستم و تجاوز از حد مي باشد.[1] کلمه مظلوم اسم مفعول از ماده ظلم يظلم به معناي کسي که به او ظلم و ستم شده است مي باشد.[2]
در طول تاريخ، عموما پيشوايان ديني مورد ظلم و ستم ديگران قرار مي گرفتند. خصوصا کساني که منافع مادي و دنيوي خويش را در خطر مي ديدند با دشمني خويش موجبات ظلم و ستم به رهبران ديني را فراهم مي کردند، رسول اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نيز پس از بعثت خصوصا زماني که در مکه بودند بعضا مورد ظلم و ستم مشرکان قرار می گرفتند به عنوان مثال یکبار در حالي که حضرت در سجده بود شکنبه شتري را بر سر آن حضرت قرار دادند. حضرت پس از اينکه عليه قريش دعا کرد فرمود: «اني مظلوم فانتصر» خدايا من مظلوم هستم مرا ياري کن. و اين جريان دو ماه پس از وفات عمويش ابوطالب بود».[3]
در روايتي نيز از پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نقل شده حضرت در اين روايت به مظلوميت خويش اشاره دارند.
دعاي سه گروه (نفر) مستجاب است دعاي امام عادل و من تلاش کرده ام در بين مردم عادل باشم و دعاي مظلوم و من مظلوم هستم و دعاي صائم تا وقتي که افطار کند و من صائم هستم.[4] تاريخ زندگي رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ او را به عنوان بزرگترين مظلوم معرفي نمي کند بلکه به نظر مي رسد مظلوميت حضرت علي ـ عليه السلام ـ از مظلوميت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و بلکه ساير ائمه بيشتر باشد و لذا ايشان به عنوان «اول مظلوم عالم» هم مشهور هستند. نظام الدين احمد غفاري مي نويسد: «روزي حضرت علي ـ عليه السلام ـ در مسجد کوفه خطبه مي خواند در آخر سخنش فرمود: اي مردمان من اولي به جميع مردمانم به شما از ساير مردم. از روزي که رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ رحلت کرد من هميشه مظلوم بودم».[5] در يکي از زيارات علي ـ عليه السلام ـ آن حضرت، به عنوان اول مظلوم مطرح شده است.
«اشهد انک اول مظلوم».[6] و در مورد ديگر آمده: «انت اول مظلوم و اول مغصوب حقه».[7] تو اولين مظلوم هستي و اول کسي هستي که حق امامت او غصب شده است. در واقع عمق ظلم و ستمي که بر حضرت علي ـ عليه السلام ـ واقع شده است را نمی توان بیان کرد و مجالي به پرداختن به اين ظلم و ستم ها در اين نوشتار نيست، همه این مطالب آن حضرت را به عنوان «اول مظلوم عالم» مطرح ساخته است. مظلوميتي که رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نيز به آن اشاره کرده است. پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در جایی خطاب به علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «يا علي ابشر باالسعاده فانک مظلوم بعدي و مقتول».[8] علي جان تو را به رسيدن به سعادت بشارت مي دهم تو بعد از من مظلوم هستي و به شهادت خواهي رسيد. در کتاب هايي که در خصوص حضرت علي ـ عليه السلام ـ نوشته شده نيز به مظلوميت آن حضرت اشاره شده است به عنوان نمونه «علي ابر مرد مظلوم» که توسط محمد تقي رهبر نوشته شده به اين حقيقت اشاره دارد.
در ادامه اين نوشتار بايد به اين مطلب توجه داشت که اصولا ائمه شيعه و خصوصا امام حسين ـ عليه السلام ـ نيز به صفت مظلوميت ملقب هستند و اين مظلوميت در خصوص حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ نيز وارد شده است. پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ فرمود: «تو اول مظلومي هستي که به من ملحق خواهي شد».[9] امام حسين ـ عليه السلام ـ در خصوص مظلوميت برادرش امام حسن ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «خدايا تو را به خون اين مظلوم و حق او قسم مي دهم که به ما عنايت کن».[10]
مظلوميت امام حسين ـ عليه السلام ـ پس از پدر بزرگوارش علي ـ عليه السلام ـ از ساير ائمه پررنگ تر است.
ابوبصير به نقل از امام باقر ـ عليه السلام ـ يا امام صادق ـ عليه السلام ـ [11] مي گويد: حضرت فرمود: «کسي که دوست دارد منزل و مأوايش بهشت باشد پس زيارت مظلوم را ترک نکند عرض کردم مظلوم کيست؟
حضرت فرمود: مظلوم حسين بن علي صاحب کربلا است».[12] در زيارت آن حضرت نيز ايشان مظلوم معرفي شده اند. خود آن حضرت نيز به مظلوميت خويش اشاره کرده است. سيد هاشم بحراني در معجزه اي که از امام حسين ـ عليه السلام ـ نقل کرده مي نويسد: «سر مقدس حسين ـ عليه السلام ـ در نزد صاحب «دير» نطق آمد و گفت... انا مظلوم کربلا، انا قتيل کربلا».[13]
نتيجه گيري: در برخي از روايات نبي مکرم اسلام حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به عنوان مظلوم معرفي شده است اما بزرگترين مظلوم که حتي نبي مکرم اسلام نيز به مظلوميت او اشاره دارد حضرت علي ـ عليه السلام ـ مي باشد که در زيارات نيز ايشان به عنوان اول مظلوم معرفي شده است. پس از حضرت علي ـ عليه السلام ـ امام حسين ـ عليه السلام ـ در بين ائمه از همه مظلوم تر بوده است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ علي ابر مرد مظلوم، محمد تقي رهبر.
2ـ فروغ ابديت، آيت الله سبحاني.

پی نوشتها:
[1]. ابن منظور، لسان العرب. ج12، ص373.
[2]. جبران مسعود، الرائد، ترجمه، انزابي نژاد، رضا، مشهد، آستان قدس رضوي، 1380ش، ج2. ص1143.
[3]. محمد باقر، مجلسي، بحارالأنوار، تهران، اسلاميه، بي تا، ج33، ص229.
[4]. مسعودي، علي بن حسين، مروج الذهب، قم، دارالهجره، 1409ق، ج4، ص104.
[5]. غفاري، احمد، نظام الدين، احتجاج، تهران، مرتضوي، 1371ش، ج2، ص262.
[6]. مجلسي، محمدباقر، بحارالأنوار، همان، ج97، ص265.
[7]. همان، ص294.
[8]. همان، ج38، ص103.
[9]. انصاري، اسماعيل، الموسوعة الکبري، قم، دليل ما، 1428ق، ج14، ص146.
[10]. محمد بن محمد بن نعمان، شيخ مفيد، الارشاد، ترجمه ساعدي، محمد باقر، تهران، اسلاميه، 1380ش. ج2، ص360.
[11]. شک از راوي است.
[12]. ابن قولويه، کامل الزيارات، ترجمه ذهني تهراني، محمد جواد، تهران، پيام حق، 1377ش، ص447 ـ 446.
[13]. بحراني، سيد هاشم، مدينه المعاجز، قم، موسسه المعارف الاسلاميه، 1413ق، ج4، ص129
منبع: اندیشه قم