هدف گزینی به معنای داشتن برنامه ای منظم و مدوّن و طبقه بندی شده از نظر ترتیب اهداف و تلاش برای رسیدن به آنهاست. تنظیم اهداف هوشیارانه و کوشش برای دستیابی به آن ها به ما کمک می کند تا از کابوس های آینده جلوگیری کنیم. هدف گزینی، یکی از مهارت های روانشناختی در ورزش است که بر ضرورت و شیوه انتخاب غایتی مناسب برای آینده ورزشکار دلالت می کند.هدف گزینی یک مؤلفه تعیین کننده از هر برنامه ورزشی موفق است، به این دلیل که بدون اهداف معین میزان دستیابی و یا حتی تشخیص موفقیت ورزشکاران مشکل خواهد بود. هدف گزینی نه تنها اندازه گیری موفقیت را ممکن می کند بلکه در انگیزش ورزشکاران درجهت اجرای هرچه بهتر نیز اهمیت دارد. از این رو برای ورزشکاران مهم است که اهداف را به گونه ای ملموس و در عین حال روان درک کنند. هدف گزینی مانند اتاقی برای آرزوهای بزرگ است که برای رسیدن به آن باید پله هایی وجود داشته باشد.
اصول هدف گذاری در ورزش (SMARTER):
برای هدف گذاری باید به نکات ذیل برای بالا رفتن سطح انگیزش ورزشکار و دستیابی وی به اهداف توجه شود:
- اختصاصی و ویژه بودن، به این معنا که هدف هر فردی مختص خود اوست.
- قابل اندازه گیری بودن، ورزشکار بتواند میزان پیشرفت یا عقب ماندگی خود را بسنجد.
- قابل پذیرش بودن، برای ورزشکار قابل لمس و فهم باشد.
- قابل ثبت بودن، فرد بتواند آن را یادداشت نماید و در مواقع لزوم به آن مراجعه کند.
- تعیین محدوده زمانی (کوتاه مدت، میان مدت و یا بلند مدت)، فرد ورزشکار باید بداند که در مسابقه بعدی یا بازی آینده می خواهد به چه جایگاهی برسد؟؛ در فصل بعد یا ماه های بعد می خواهد تا کجا پیشرفت کند؟؛ برنامه او برای سال های آینده چیست؟ و زمان رسیدن به اهداف برای او مشخص باشد.
- قابل ارزشیابی بودن
- قابلیت بازنگری و اصلاح، ورزشکار بتواند بعد از گذشت مدت زمانی خاص آن را مطالعه و اشکالات و کمبودهایش را رفع نماید.
هدف گزینی مؤثر در ورزش نیز دارای اصولی است:
1) اهداف خاص بهتر از اهداف کلی هستند.
2) هدف باید قابل ارزیابی باشد.
3) اهداف سخت و نسبتاً سخت بهتر از اهداف آسان هستند.
4) اهداف کوتاه مدت دستیابی به اهداف دراز مدت را تسهیل می کنند.
5) اهداف وابسته به عملکرد از اهداف وابسته به نتیجه بهتر هستند.
6) برای رسیدن به هدف باید برنامه و ابزار مناسب فراهم کرد.
فواید هدف گذاری و هدفمندی ورزشکاران :
- به زندگی و تمرینات ورزشکاران کیفیت می دهد.
- موجب بالا رفتن سطح عملکرد ورزشکار می شود.
- سبب کاهش اضطراب در زمان حال و آینده می شود.
- موجب تقویت تعهدات فرد می شود.
- اشتیاق و انگیزه را برای تلاش و سخت کوشی تحریک می کند.
- دستیابی به اهداف طبقه بندی شده موجب تقویت اعتماد به نفس می شود.
- موجب افزایش انگیزش درونی ، بهتر شدن تمرکز، بهتر شدن اعتماد به نفس می شود.
»
