نام

غاشیه یکی از نامهای روز قیامت است که در آیه اول بیان شده‌است.

نزول

بعد از سوره ذاریات در مکه نازل شده‌است.

محتوای سوره

این سوره در سه موضوع بحث می‌کند:

• معاد، بخصوص کیفرهای دردناک مجرمان و پاداشهای شوق انگیز مؤمنان.
• توحید، که با اشاره به آفرینش آسمان و خلقت کوه‌ها و زمین و توجه انسان‌ها به این سه موضوع اسرارآمیز بیان شده.
• نبوت، و گوشه‌ای از وظائف پیامبر اسلام است.

فضیلت سوره

• در حدیثی از محمد(صلی ا...علیه واله) می‌خوانیم:

هرکس آن را تلاوت کند خداوند حساب او را در قیامت آسان می‌کند.

• و در حدیثی ازامام جعفر صادق(علیه السلام) می‌خوانیم:

کسی که مداومت بر قرائت این سوره در نمازهای فریضه یا نافله کند خداوند او را تحت پوشش رحمت خود در دنیا و آخرت قرار می‌دهد، و در قیامت او را از عذاب آتش امان می‌بخشد.

جستارهای وابسته

• قرآن
• سوره‌های مکی

پیوند به بیرون

• متن سوره
• پایگاه تخصصی قرآن کریم

منابع

• برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
• آشنایی با سوره‌ها(شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی

سوره اعلی (خوانده می‌شود: اعلا) سوره مکی است و دارای ۱۹ آیه است.

محتوای سوره

این سوره در حقیقت از دو بخش تشکیل یافته:

• بخشی که در آن روی سخن به شخص پیامبر است و دستوراتی را در زمینه تسبیح پروردگار، و ادای رسالت، به او می‌دهد، و اوصاف هفتگانه‌ای از خداوند بزرگ دراین رابطه می‌شمرد.
• و بخش دیگری که از مؤمنان خاشع، و کافران شقی، سخن به میان می‌آورد، و عوامل سعادت و شقاوت این دو گروه را بطور فشرده در این بخش بیان می‌کند.

و در پایان سوره اعلام می‌دارد که این مطالب تنها در قرآن مجید نیامده‌است، بلکه حقایقی است که در کتب و صحف پیشین، صحف ابراهیم و موسی، نیز بر آن تاکید شده‌است.

فضیلت تلاوت سوره

در حدیثی از محمد(ص) می‌خوانیم : «هرکس سوره اعلی را بخواندخداوند به عدد هر حرفی که بر ابراهیم (ع) و موسی (ع) و محمد(ص) نازل کرده ده حسنه به او عطا می‌فرماید».

و در حدیث دیگری از جعفر صادق (ع) می‌خوانیم : «کسی که سوره اعلی را درفرائض یا نوافل خود بخواند، روزقیامت به او گفته می‌شود: از هریک از درهای بهشت می‌خواهی وارد شو ان شااللّه».

از مجموعه روایاتی که در این زمینه رسیده استفاده می‌شود که این سوره ازاهمیت خاصی برخوردار است، تا آنجا که در حدیثی از علی (ع) می‌خوانیم :«این سوره محبوب پیغمبراکرم (ص) بود».

جستارهای وابسته

• قرآن
• سوره‌های قرآن
• سوره‌های مکی

پیوند به بیرون

• متن سوره
• پایگاه تخصصی قرآن کریم

منبع

• برگزیده تفسیر نمونه - جلد ۵ - آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی

و جمعی از نویسندگان. . ج. 26. دارالکتب الاسلامیه, 1374. ص 356سوره طارق، مقدمه

2. بروج	سورهٔ طارق	اعلی
   شمارهٔ کتابت: ۸۶ جزء : ۳۰ نزول شمارهٔ نزول: ۳۶ محل نزول: مکه اطلاعات آماری تعداد آیات: ۱۷ تعداد کلمات: ۶۲ تعداد حروف: ۲۷۹

   
   

   سورهٔ طارق سورهٔ ۸۶ام قرآن است، دارای ۱۷ آیه است، و سوره‌ای مکی است. این سوره دو محور اساسی دارد: (۱) معاد و رستاخیز و (۲) قرآن و اهمیت آن. سوره با سوگندهایی به آسمان و طارق (ستارهٔ شبگرد)^[۱] آغاز می‌گردد و سپس برای اثبات ممکن‌بودن وقوع معاد چنین استدلال می‌کند که خداوندی که توانسته است انسان را بیافریند، می‌تواند او را پس از مرگ نیز دوباره زنده گرداند. پس از اشاره به ویژگی‌های رستاخیز و اهمیت قرآن، کافران را به عذاب در جهان آخرت تهدید می‌کند.^[۲]

   منابع

   1.  
3. قرآن، ترجمهٔ بهرام‌پور، سورهٔ طارق، آیهٔ اول.
4.  

این سوره مکّی است و دارای ۲۲ آیه است.

محتوای سوره

باتوجـه به این که این سوره از سوره‌های مکی است چنین به نظر می‌رسدکه هدف اصلی تقویت روحیه مؤمنان در برابر دشمنان و تشویق آنان به پایمردی واستقامت است.

و در هـمین رابطه در این سوره داستان اصحاب اخدود را نقل می‌کند، همانها که خندقها کندند و آتشهای عظیمی در آن افروختند، و مؤمنان را تهدید به شکنجه با آتش کردند، گروهی را زنده زنده در آتش سوزاندند، اما آنها از ایمانشان بازنگشتند.

در قسمت دیگری از این سوره کافرانی را که مؤمنان را تحت فشار قرارمی دهند سخت مورد حمله قرار داده و آنها را به عذاب سوزان جهنم تهدیدمی کند، در حالی که مؤمنان را بشارت به باغهای پرنعمت بهشتی می‌دهد.

در مقطع بعد آنها را به گذشته تاریخ باز می‌گرداند، و داستان فرعون و ثمود واقوام زورمند را در برابر دیدگانشان مجسم می‌سازد، تا کفار مکه که نسبت به آنهاقدرت ناچیزی داشتند حساب خود را بکنند، و هم مایه تسلی خاطر محمد و مؤمنان بوده باشد.

و در آخرین مقطع سوره اشاره به عظمت قرآن و اهمیت فوق‌العاده این وحی الهی می‌کند، و سوره را با آن پایان می‌دهد.

نامگذاری این سوره به بروج به تناسب سوگندی است که در آیه نخستین آن آمده‌است.

فضیلت تلاوت سوره

در حدیثی از محمد می‌خوانیم: «هرکس این سوره را بخواند خداوند به تعداد تمام کسانی که در نماز جمعه اجتماع می‌کنند، و تمام کسانی که روز عرفه (در عرفات) جمع می‌شوند، ده حسنه به او می‌دهد، و تلاوت آن انسان رااز ترسها و شدائد رهائی می‌بخشد».

باتوجه به این که یکی از تفسیرهای آیه وشاهد ومشهود روز جمعه و روزعرفه است، و نیزباتوجه به این که سوره حکایت از مقاومت شدید مؤمنان پیشین دربرابر شدائد و فشارها می‌کند، تناسب این پاداشها با محتوای سوره روشن می‌شود، و در ضمن نشان می‌دهد که این همه اجر و پاداش از آن کسانی است که آن رابخوانند و در آن بیندیشند و سپس عمل کنند.

جستارهای وابسته

• قرآن
• سوره‌های قرآن
• سوره‌های مکی

پیوند به بیرون

• متن سوره
• پایگاه تخصصی قرآن کریم

منابع

• برگزیده تفسیر نمونه - جلد ۵ - آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی

محتوای سوره

این سوره مانند بسیاری از سوره‌های جز اخیر قرآن مجید از مباحث معاد سخن می‌گوید:

• در آغاز اشـاراتی به حوادث هولناک و تکان دهنده پایان جهان وشروع قیامت می‌کند
• در مرحله بعد به مساله رستاخیز و حساب اعمال نیکوکاران و بدکاران، و سرنوشت آنها
• در مرحله سوم به بخشی از اعمال و اعتقاداتی که موجب عذاب و کیفرالهی می‌شود
• در مرحله چهارم بعد از ذکر سوگندهائی به مراحل سیر انسان در مسیر زندگی دنیا و آخرت اشاره می‌کند
• و سرانجام در مرحله پنجم باز سخن از اعمال نیک و بد و کیفر و پاداش آنهاست.

فضیلت تلاوت

درباره فضیلت تلاوت این سوره در حدیثی از پیامبر اسلام محمد می‌خوانیم :«کسی که سوره انشـقاق را بخواند خداوند او را از این که در قیامت نامه اعمالش به پشت سرش داده شود در امان می‌دارد».

جستارهای وابسته

• قرآن
• سوره‌های قرآن
• سوره‌های مکی

پیوند به بیرون

• متن سوره
• پایگاه تخصصی قرآن کریم

منابع

• برگزیده تفسیر نمونه - جلد ۵ - آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی

محتوای سوره

بحثهای این سوره بر پنج محور دور می‌زند:

1. هشدار و تهدید شدیدی نسبت به کم فروشان.
2. اشاره به این مطلب که گناهان از عدم ایمان راسخ به رستاخیزسرچشمه می‌گیرد.
3. بخشی از سرنوشت «فجار» در آن روز بزرگ.
4. قسمتی از مواهب عظیم و نعمتهای روح پرور نیکوکاران در بهشت.
5. اشاره‌ای به استهزای جاهلانه کافران نسبت به مؤمنان و معکوس شدن این کار در قیامت.

فضیلت تلاوت سوره

در حـدیـثی از محمد می‌خوانیم: «هرکس سوره مطففین را بخواندخدا او را از شراب طهور زلال و خالص که دست احدی به آن نرسیده در آن روزسیراب می‌کند».

و در حـدیـثـی از جعفر صادق آمده‌است : «هرکس در نمازهای فریضه خودسوره مطففین را بـخواند خداوند امنیت از عذاب دوزخ را در قیامت به او عطامی کند، نه آتش دوزخ او را می‌بیند و نه او آتش دوزخ را».

پـیـداست این همه ثواب و فضیلت و برکت برای کسی است که خواندن آن رامقدمه‌ای برای عمل قرار دهد.

جستارهای وابسته

• قرآن
• سوره‌های قرآن
• سوره‌های مکی

پیوند به بیرون

• متن سوره
• پایگاه تخصصی قرآن کریم

منبع

• برگزیده تفسیر نمونه - جلد ۵ - آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی

قرآن، ترجمهٔ بهرام‌پور، سورهٔ انفطار، آیهٔ

2. تکویر	سورهٔ انفطار	مطفّفین
   شمارهٔ کتابت: ۸۲ جزء : ۳۰ نزول شمارهٔ نزول: ۸۲ محل نزول: مکه اطلاعات آماری تعداد آیات: ۱۹ تعداد کلمات: ۸۲ تعداد حروف: ۳۵۵

   سورهٔ انفطار سورهٔ ۸۲ام از قرآن است، دارای ۱۹ آیه است، و سوره‌ای مکی است. محتوای سوره، همانند دیگر سوره‌های جزء آخر قرآن مربوط به قیامت است. اشاره به نشانه‌های قیامت (اشراط الساعة)، یادآوری نعمت‌های خدا به انسان، اشاره به فرشتگان مامور ثبت کردار انسان، سختی‌های روز قیامت و سرنوشت نیکوکاران و بدکاران در آخرت از مباحث این سوره است.^[۱] انفطار به معنی شکافتن است.^[۲]

   منابع

   1.  
3. مکارم شیرازی, ناصر و جمعی از نویسندگان. تفسیر نمونه. ج. 26. دارالکتب الاسلامیه, 1374. ص 206-207سوره انفطار، مقدمه
4.  

محتوای سوره

محتوای این سوره عمدتاً بر دو محور دور می‌زند:

1. آیات آغاز این سوره بیانگر آن چیزی است که به باور مسلمانان نشانه‌هایی از قیامت و دگرگونی‌های عظیم در پایان این جهان و آغاز رستاخیز به شمار می‌آید
2. بخش دوم سوره به باور مسلمانان از «عظمت قرآن و آورنده آن» و تأثیرش در نفوس انسانی سخن می‌گوید، و این قسمت با «سوگندهای بیدارکننده» همراه است.

فضیلت تلاوت سوره

در حدیثی از محمد می‌خوانیم: «کسی که سوره اذا الشمس کورت را بخواند خداوند او را از رسوائی در آن هنگام که نامه عملش گشوده می‌شود حفظ می‌کند».

در حدیث دیگری می‌خوانیم که به پیامبر اسلام گفتند: چرا این قدر زودآثار پیری در شما نمایان گشته؟. فرمود: «سوره هود، واقعه، مرسلات، عم، و اذا الشمس کورت، مرا پیر کرد» زیرا آن چنان حوادث هولناک قیامت در اینها ترسیم شده‌است که هر انسان بیداری را گرفتار پیری زودرس می‌کند.

تعبیراتی که در روایات بالا آمده به خوبی نشان می‌دهد که منظور تلاوتی است که سرچشمه آگاهی و ایمان و عمل باشد.

جستارهای وابسته

• قرآن
• سوره‌های قرآن
• سوره‌های مکی

پیوند به بیرون

• متن سوره
• پایگاه تخصصی قرآن کریم

منبع

• برگزیده تفسیر نمونه - جلد ۵ - آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی

محتوای سوره

زمانی که پیامبر در حال دعوت مردی ثروتمند و متکبر به اسلام بود نابینایی حقیقت جو برای درک اسلام نزد ایشان آمد . در این قسمت از ماجرا اختلاف نظر میان راویان آن حادثه وجود دارد . عده ای ادامه واقعه را این گونه بیان می کنند که پیامبر از حضور مرد نابینا چهره در هم کشید و به ادامه دعوت مرد ثروتمند پرداخت . عده ای دیگر این را با عصمت پیامبر ناسازگار می دانند و می گویند یکی از یاران پیامبر چهره در هم کشید . البته معنای آیات می تواند راهنمای اصلی در درک آنچه اتفاق افتاده باشد .

به نام خداوند رحمتگر مهربان

چهره در هم كشيد و روى گردانيد (۱)

كه آن مرد نابينا پيش او آمد (۲)

و تو چه دانى شايد او به پاكى گرايد (۳)

يا پند پذيرد و اندرز سودش دهد (۴)

اما آن كس كه خود را بىنياز مىپندارد (۵)

تو بدو مىپردازى (۶)

با آنكه اگر پاك نگردد بر تو [مسؤوليتى] نيست (۷)

و اما آن كس كه شتابان پيش تو آمد (۸)

در حالى كه [از خدا] مىترسيد (۹)

تو از او به ديگران مىپردازى (۱۰)

در صورتی که پیامبر مورد عتاب باشد ، این از شدت علاقه او به هدایت مردم خواهد بود که می خواسته آن مرد متکبر را با تمام توان دعوت به حقیقت کند . و این از نوع عتاب آشکار است . قرآن پیامبر را مسئول هدایت متکبران نمی داند . و البته ایشان را به تکبر نسبت به فقرا متهم نکرده است . نامگذاری آن به عبس به تناسب نخستین آیه سوره‌است.

فضیلت تلاوت سوره

در حـدیـثـی از پیغمبر اسلام آمده‌است: «کسی که سوره عبس رابخواند روز قیامت درحالی وارد محشر می‌شود که صورتش خندان و بشاش است».

این سوره در مکه نازل شده و دارای ۴۶ آیه میباشد.

محتوای سوره

محتوای این سوره در شش بخش خلاصه می‌شود:

1. نخست با قسمت‌های مؤکدی که ارتباط با مسأله معاد دارد روی تحقق این روز بزرگ تاکید می‌کند.
2. سپس به قسمتی از مناظر هول‌انگیز و وحشتناک آن روز اشاره می‌نماید.
3. و بعد اشاره کوتاه و گذرائی به داستان موسی و سرنوشت فرعون طغیانگردارد که هم مایه تسلی خاطر پیامبر و مؤمنان است و هم هشدار به مشرکان طغیانگر، و هم اشاره‌ای است به این که انکار معاد انسان را به چه گناهانی آلوده می‌کند.
4. در بخش بعد نمونه‌هایی را از مظاهر قدرت خداوند در آسمان و زمین که خود دلیلی است برای امکان معاد و حیات بعد از مرگ برمی شمرد.
5. بار دیگر به شرح قسمتی دیگر از حوادث وحشتناک آن روز بزرگ وسرنوشت طغیانگران و پاداش نیکوکاران می‌پردازد.
6. سرانجام در پایان سوره بر این حقیقت تاکید می‌کند که: هیچ کس از تاریخ آن روز باخبر نیست، ولی همین اندازه مسلم است که نزدیک است.

انتخاب نام نازعات برای این سوره به خاطر نخستین آیه آن است.

فضیلت تلاوت سوره

در حدیثی از پیغمبر آمده‌است: «کسی که سوره نازعات را بخواند توقف و حساب او در روز قیامت تنها به اندازه خواندن یک نماز روزانه‌است، و بعداز آن وارد بهشت می‌شود».

مسلم است کسی که محتوای این سوره را که آیات تکان دهنده اش ارواح خفته را بیدار و متوجه وظائف خود می‌سازد در جان خویش پیاده کند از چنان پاداش‌هائی برخوردار خواهد شد، نه آنها که فقط به خواندن الفاظ قناعت می‌کنند.