تاريخ : سه شنبه 7 مرداد 1393 | 9:30 AM | نويسنده : سعیدی-بحرینی
ده‌ها نسخه توسط اطرافیان برای میل كردن قرص‌ها پیچیده می‌شود اما برای جذب بیشتر ویتامین‌ها، بهترین زمان چه هنگام است؛ صبح، ظهر، شب؟
اگر این قرص را به همراه چای یا شیر بخوری، هیچ اثری نخواهد داشت. می‌گویند بهتر است صبح ناشتا قرصت را بخوری تا میزان جذبش بیشتر شود و ده‌ها نسخه دیگر كه توسط اطرافیان و آشنایان برای میل كردن قرص‌ها پیچیده می‌شود اما براستی برای جذب بیشتر ویتامین‌ها، بهترین زمان چه هنگام است، صبح، ظهر، شب، چه وقت؟
دكتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه بالینی و مدیر گروه تحقیقات تغذیه در انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی كشور درخصوص زمان مصرف مكمل‌های ویتامینی و مواد معدنی، می‌گوید: از آنجا كه تنوع این مواد زیاد است، این فرآورده‌ها اغلب همانند ویتامین‌های (A ،D وE) محلول در چربی‌اند و گاهی برخی از مواد معدنی با مواد غذایی تداخل دارند كه در برخی مواقع این تداخل به نفع جذب آنهاست و گاهی بالعكس، پس بهترین راهكار این است كه هنگام مصرف مكمل‌ها ابتدا به جنس و زمان مصرف آن دقت شود.
به گفته وی، كلسیم یكی از مكمل‌هایی است كه ممكن است توسط بسیاری از افراد مصرف شود كه می‌تواند با ویتامینD نیز همراه باشد.
دكتر نیستانی با اشاره به این كه كلسیم در مكمل‌های به شكل ملح (نمك) وجود دارد، كربنات كلسیم را یك نمونه از آن ذكر كرده و می‌گوید: معمولا این نوع از مكمل‌ها به خودی خود جذب بالایی ندارند و برای جذب، بهتر است كلسیم از آنیون (كربنات) جدا شود تا قابلیت جذب پیدا كند كه برای این كار اسید معده، آنزیم‌های گوارشی و PH مناسب نیاز است و به زبان ساده‌تر، اگر قرص كلسیم با معده خالی مصرف شود، جذب بالایی نخواهد داشت چرا كه در معده خالی به میزان لازم، اسید ترشح نمی‌شود. پس قرص كلسیم كربنات باید ضمن مصرف غذا یا بلافاصله پس از غذا هنگامی كه آنزیم‌های گوارشی و اسید معده ترشح شده‌اند، مصرف شود تا جذب بالایی داشته باشد.
به گفته این متخصص تغذیه، ویتامین D همراه كلسیم نیز به دلیل این كه محلول در چربی است، چنین خاصیتی را دارد و برای جذب، وجود چربی در دستگاه گوارش ضرورت دارد تا به تبع آن، صفرا ترشح شود.
وی در ادامه متذكر می‌شود: ولی این به آن معنا نیست كه ویتامینD باید با چربی مصرف شود؛ بلكه منظور مصرف آن همراه غذا یا بلافاصله پس از صرف غذاست كه حتی می‌تواند این غذا «شیر» باشد.
گفتنی است، برخی بر این تفكرند كه اگر كلسیم با شیر مصرف شود، از مقدار جذب آن كاسته می‌شود؛ در حالی كه شیر منبع كلسیم است و باید گفت اگر دریافت روزانه كلسیم زیاد باشد، درصد جذب كاهش می‌یابد.
به عنوان مثال مصرف 50 میلی‌گرم كلسیم با شیر 70 الی 80 درصد جذب خواهد داشت؛ چراكه شیر خود دارای كلسیم است و این احتمال می‌رود كه می‌تواند درصد جذب را كاهش دهد؛ ولی برآوردها نشان می‌دهد این كاهش تا مصرف 500 میلی‌گرم كلسیم در یك وعده غذایی محسوس نیست، ضمن این كه باید توجه داشت كه شیر خود دارای لاكتوز است و همین ماده از علل جذب بیشتر كلسیم می‌باشد و نهایتا باید گفت مصرف روزانه كلسیم با شیر، مساله‌ساز نیست.
آمارها نشان می‌دهد بسیاری از زنان دچار كمبود آهن هستند و وقتی به پزشك مراجعه می‌كنند، برایشان فراورده‌های آهن تجویز می‌شود كه این آهن از نوع «معدنی» است و از آنجا كه آهن معدنی معمولا دارای جذب بالایی نیست و به شكل فراورده‌های گیاهی است، معمولا جذبشان تحت تاثیر بسیاری از مسائل قرار می‌گیرد (ولی آهن آلی كه در فرآورده‌های جانوری «گوشت» یافت می‌شود، شرایط جذب تحت تاثیر این مسائل قرار نمی‌گیرد) مثلا اگر آهن با شیر یا غذایی كه در آن كلسیم است خورده شود، مقدار جذب را بسیار كاهش می‌دهد یا اگر همراه غذایی با فیبر زیاد میل شود، جذب آهن را مهار می‌كند بنابراین بهتر است آهن و فراورده‌های آن همراه با آبمیوه طبیعی كه حاوی مقداری ویتامین C است میل شود ولی در زنانی كه پس از مصرف قرص «فروس سولفات» دچار تهوع می‌شوند چاره‌ای بجز مصرف قرص پس از غذا نیست.
دكتر نیستانی درخصوص مصرف ویتامین‌های گروه B با اشاره به این كه جذب این گروه از ویتامین‌ها وابسته به غذا نیست و معمولا حتی با معده خالی نیز به خوبی جذب می‌شوند، در ادامه اظهار می‌كند: فراورده‌های روی نیز با معده خالی جذب بهتری دارند و همچنین می‌توان گفت معمولا ویتامین‌های گروه B و C می‌توانند با معده خالی جذب شوند، مشروط بر این كه فرد دستگاه گوارشش مشكلی نداشته باشد. از آنجا كه ویتامینA جزو فراورده‌های محلول در چربی است باید با غذا میل شود.
به گفته وی، كلسیم یكی از مكمل‌هایی است كه ممكن است توسط بسیاری از افراد مصرف شود كه می‌تواند با ویتامینD نیز همراه باشد.
دكتر نیستانی با اشاره به این كه كلسیم در مكمل‌های به شكل ملح (نمك) وجود دارد، كربنات كلسیم را یك نمونه از آن ذكر كرده و می‌گوید: معمولا این نوع از مكمل‌ها به خودی خود جذب بالایی ندارند و برای جذب، بهتر است كلسیم از آنیون (كربنات) جدا شود تا قابلیت جذب پیدا كند كه برای این كار اسید معده، آنزیم‌های گوارشی و PH مناسب نیاز است و به زبان ساده‌تر، اگر قرص كلسیم با معده خالی مصرف شود، جذب بالایی نخواهد داشت چرا كه در معده خالی به میزان لازم، اسید ترشح نمی‌شود. پس قرص كلسیم كربنات باید ضمن مصرف غذا یا بلافاصله پس از غذا هنگامی كه آنزیم‌های گوارشی و اسید معده ترشح شده‌اند، مصرف شود تا جذب بالایی داشته باشد.
به گفته این متخصص تغذیه، ویتامین D همراه كلسیم نیز به دلیل این كه محلول در چربی است، چنین خاصیتی را دارد و برای جذب، وجود چربی در دستگاه گوارش ضرورت دارد تا به تبع آن، صفرا ترشح شود.
وی در ادامه متذكر می‌شود: ولی این به آن معنا نیست كه ویتامینD باید با چربی مصرف شود؛ بلكه منظور مصرف آن همراه غذا یا بلافاصله پس از صرف غذاست كه حتی می‌تواند این غذا «شیر» باشد.
گفتنی است، برخی بر این تفكرند كه اگر كلسیم با شیر مصرف شود، از مقدار جذب آن كاسته می‌شود؛ در حالی كه شیر منبع كلسیم است و باید گفت اگر دریافت روزانه كلسیم زیاد باشد، درصد جذب كاهش می‌یابد.
به عنوان مثال مصرف 50 میلی‌گرم كلسیم با شیر 70 الی 80 درصد جذب خواهد داشت؛ چراكه شیر خود دارای كلسیم است و این احتمال می‌رود كه می‌تواند درصد جذب را كاهش دهد؛ ولی برآوردها نشان می‌دهد این كاهش تا مصرف 500 میلی‌گرم كلسیم در یك وعده غذایی محسوس نیست، ضمن این كه باید توجه داشت كه شیر خود دارای لاكتوز است و همین ماده از علل جذب بیشتر كلسیم می‌باشد و نهایتا باید گفت مصرف روزانه كلسیم با شیر، مساله‌ساز نیست.
آمارها نشان می‌دهد بسیاری از زنان دچار كمبود آهن هستند و وقتی به پزشك مراجعه می‌كنند، برایشان فراورده‌های آهن تجویز می‌شود كه این آهن از نوع «معدنی» است و از آنجا كه آهن معدنی معمولا دارای جذب بالایی نیست و به شكل فراورده‌های گیاهی است، معمولا جذبشان تحت تاثیر بسیاری از مسائل قرار می‌گیرد (ولی آهن آلی كه در فرآورده‌های جانوری «گوشت» یافت می‌شود، شرایط جذب تحت تاثیر این مسائل قرار نمی‌گیرد) مثلا اگر آهن با شیر یا غذایی كه در آن كلسیم است خورده شود، مقدار جذب را بسیار كاهش می‌دهد یا اگر همراه غذایی با فیبر زیاد میل شود، جذب آهن را مهار می‌كند بنابراین بهتر است آهن و فراورده‌های آن همراه با آبمیوه طبیعی كه حاوی مقداری ویتامین C است میل شود ولی در زنانی كه پس از مصرف قرص «فروس سولفات» دچار تهوع می‌شوند چاره‌ای بجز مصرف قرص پس از غذا نیست.
دكتر نیستانی درخصوص مصرف ویتامین‌های گروه B با اشاره به این كه جذب این گروه از ویتامین‌ها وابسته به غذا نیست و معمولا حتی با معده خالی نیز به خوبی جذب می‌شوند، در ادامه اظهار می‌كند: فراورده‌های روی نیز با معده خالی جذب بهتری دارند و همچنین می‌توان گفت معمولا ویتامین‌های گروه B و C می‌توانند با معده خالی جذب شوند، مشروط بر این كه فرد دستگاه گوارشش مشكلی نداشته باشد. از آنجا كه ویتامینA جزو فراورده‌های محلول در چربی است باید با غذا میل شود.
و یك توصیه
این متخصص تغذیه در پایان یادآور می‌شود: مكمل‌ها دارای ظاهری آرام و بی‌خطرند كه اگر سر خود و غیرتخصصی مصرف شوند، بعضا می‌توانند خطرناك شوند پس بهترین راه برای مصرف مكمل‌ها، مشورت كردن با پزشك است.
