| سرطان گردن رحم | |
|---|---|
محل سرطان گردن رحم
|
|
| آی‌سی‌دی-۱۰ | C53 |
| آی‌سی‌دی-۹ | 180 |
| اُمیم | ۶۰۳۹۵۶ |
| دادگان بیماری‌ها | ۲۲۷۸ |
| مدلاین پلاس | 000893 |
| ای‌مدیسین | med/۳۲۴ radio/۱۴۰ |
| سمپ | D002583 |
سرطان دهانهٔ رحم (به انگلیسی: cervical cancer) یا سرطان گردن رحم گونه‌ای سرطان است که از گردن رحم آغاز می‌گردد.[۱] این بیماری به خاطر رشد غیرطبیعی سلول ایجاد می‌شود و این سلول‌ها می‌توانند در دیگر اعضای بدن گسترش یابند و یا به آنها حمله کنند.[۲] در ابتدای ابتلاء به این بیماری، معمولاً نشانه‌ای بروز پیدا نمی‌کند. نشانه‌های بعدی این بیماری شامل مواردی همچون: خونریزی واژنی، درد لگن یا دیسپارونیا می‌شود.[۱]
در ۹۰ درصد موارد این بیماری، عفونت ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) ایجاد می‌شود.[۳][۴] اما بسیاری از افرادی که مبتلا به عفونت‌های ویروس پاپیلوم انسانی می‌شوند، به سرطان دهانهٔ رهم مبتلا نمی‌گردند.[۵][۶] دیگر عوامل خطر این بیماری شامل مواردی همچون: سیگار کشیدن، سیستم ایمنی ضعیف بدن، قرص ضد بارداری خوراکی، شروع رابطهٔ جنسی از سنین پایین و داشتن شریک‌های جنسی متعدد می‌شود، اما این عوامل اهمیت کمتری دارند.[۱][۷] سرطان دهانهٔ رهم معمولاً به دنبال تغییرات پیش‌سرطانی در مدتی بیش از ده تا بیست سال پیشرفت می‌کند.[۵] انواع مختلفی از سرطان دهانهٔ رهم وجود دارد. حدود نود درصد از موارد شامل کارسینوم سلول-سنگفرشی، ده درصد آدنوکارسینوم و تعداد کمی شامل موارد دیگر می‌شود.[۷] تشخیص این بیماری با غربالگری دهانه‌ی رهم و به دنبال آن با بافت‌برداری صورت می‌گیرد. در ادامه تصویربرداری پزشکی اجرا می‌گردد تا پزشکان گسترش یا عدم گسترش آن را تشخیص دهند.[۱]
واکسن HPV از انسان در برابر دو گونه از این خانوادهٔ ویروس محافظت می‌کند و این امکان وجود دارد که این امر، بین ۶۵ تا ۷۵ از سرطان‌های دهانهٔ رهم پیشگیری نماید.[۸][۹] از آنجا که بعد از درمان، همچنان خطر سرطان وجود دارد، معمولاً توصیه می‌شود که نمونه‌برداری از سلولهای دهانه‌ی رهم به صورت مداوم صورت گیرد.[۸] دیگر روشهای پیشگیری از این بیماری شامل این موارد می‌شود: پرهیز از رابطهٔ جنسی یا نداشتن چند شریک جنسی به صورت همزمان و استفاده از کاندوم.[۱۰] غربالگری سرطان دهانهٔ رهم با استفاده از نمونه‌برداری سلولهای دهانهٔ رهم یا اسید استیک می‌تواند تغییرات پیش‌سرطانی را مشخص نماید، که به دنبال درمان، می‌تواند از توسعهٔ سرطان پیشگیری کند.[۱۱] درمان سرطان دهانهٔ رهم شامل ترکیبی از مواردی همچون جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌شود.[۱] نرخ بقای پنج ساله در ایالات متحده ۶۸ درصد است.[۱۲] هرچند که نتیجهٔ درمان تا حد زیادی به این بستگی دارد که چقدر سرطان زود شناسایی شده باشد.[۷]
در سراسر دنیا، سرطان دهانهٔ رهم چهارمین عامل بیشترین موارد سرطان و همچنین چهارمین عامل بیشتر مرگ‌ها از سرطان در زنان است.[۵] در سال ۲۰۱۲، کارشناسان تخمین زدند که ۵۲۸ هزار مورد سرطان دهانهٔ رهم و ۲۶۶ هزار مورد مرگ در نتیجهٔ این بیماری رخ داده است.[۵] این عدد هشت درصد تمامی موارد ابتلاء و مجموع تعداد مرگ از سرطان به شمار می‌رود.[۱۳] تقریباً هفتاد درصد از موارد سرطان دهانهٔ رهم در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد.[۵] در کشورهایی با میزان درآمد پایین، این بیماری معمول‌ترین عامل مرگ ناشی از سرطان است.[۱۱] در کشورهای توسعه‌یافته، اجرای گستردهٔ برنامه‌های غربالگری دهانهٔ رهم تا حد زیادی نرخ ابتلاء به این بیماری را کاهش داده است.[۱۴] در تحقیقات پزشکی، مشهورترین کشت یاخته که به هلا معروف است از سلولهای سرطانی دهانهٔ رهم زنی به نام هنریتا لاکس صورت گرفت.[۱۵]
محتویات
عوامل بیماری
علت بیماری ناشناخته است؛ ولی دانشمندان احتمال می‌دهند که با عفونت‌های ویروسی ارتباط داشته باشد که از آن جمله ویروس پاپیلومای انسانی (زگیل ناحیه تناسلی) را می‌توان نام برد.[۱۶] هنگامی که این ویروس برای چند سال در بدن باقی می‌ماند، به تدریج برخی از سلول‌ها را در گردن رحم به سلولهای سرطانی بدل می‌کند و این سلول‌ها به طور پیشرونده مهاجم‌تر می‌شوند.[۱۷] ضعف سیستم ایمنی به ویژه به صورت اکتسابی بیماری ایدز و مصرف داروهای سرکوب ایمنی (به انگلیسی: immuno suppressor) عاملی مستعد کننده در ابتلاء به سرطان دهانه رحم است.[۱۸]
علایم تشخیص
برخی از علایم تشخیص این بیماری به شرح زیر است:[۱۹]
- خونریزی بدون توجیه از راه مهبل
- ترشح مداوم از مهبل
- درد و خونریزی پس از نزدیکی در مراحل انتهایی:
- درد شکمی
- نشت مدفوع و ادرار از راه مهبل
- بی‌اشتهایی و کاهش وزن
- کم‌خونی
تشخیص
غربالگری
یکی از روشهای تشخیص و غربالگری بیماری تست پاپ اسمیر می‌باشد. تست پاپ اسمیر یک آزمایش ساده و بدون درد است که طی آن سلولهای غیرعادی داخل یااطراف رحم شناسایی می‌شوند. معمولاً تست پاپ اسمیر که از سلولهای دهانه رحم برداشته می‌شود و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود دیسپلازیای دهانه رحم و سرطان دهانه رحم هردو را مشخص می‌کند. زنان باید این تست را هنگامی که قاعده نیستند انجام دهند. از تقریباً ۲ روز پیش از تست پاپ اسمیر بایداز شستشوی مهبل به جز آنچه توسط پزشک متخصص توصیه شده اجتناب کرد چرا که ممکن است هر سلول غیرعادی شسته یا مخفی شود.[۲۰]
آزمایش پاپ اسمیر پس ازشروع فعالیت جنسی سالی یک بار و پس از دو تست منفی هر ۳ سال یک بار تکرار می‌شود. این آزمایش معمولاً دو هفته پس از اتمام عادت ماهانه و حداقل ۴۸ ساعت پس از مقاربت جنسی توصیه می‌شود. نمونه برداری یا بیوپسی (biopsy) و آزمایش شیلر(Schiller test) نیز از روشهای غربالگری است.[۲۱] شمار کشورهایی که در صدد اجرای غربالگری در زمینه سرطان رحم هستند رو به افزایش است. اما مشکل این است که آزمایش پاپ اسمیر نتایج مثبت کاذب بسیاری دارد، به این معنا که در برخی موارد نتیجه آزمایش پاپ اسمیر زنان از تغییرات بالقوه سرطانزا یا پیش سرطانزایی حکایت می‌کند در حالی که در واقع اینطور نیست.[۲۲]
پیشگیری
معاینات منظم و دوره‌ای و انجام آزمایش پاپ اسمیر یکی از موثرترین اقدامات پیشگیرانه سرطان رحم و الگویی موفق در کاهش میزان بروز و تلفات ناشی از این نوع سرطان بشمار می‌رود. این تست در خانمها پس از شروع فعالیت جنسی، سالی یک بار و پس از دو تست منفی، هر سه سال یک بار تکرار می‌شود. این آزمایش معمولاً دو هفته پس از اتمام عادت ماهانه و حداقل ۴۸ساعت پس از مقاربت جنسی توصیه می‌شود.[۲۳]
واکسن گارداسیل (به انگلیسی: Gardasil) که توسط شرکت مرک ساخته شده برای دختران و زنان در فاصله سنی ۹ تا ۲۶ سالگی تجویز می‌شود. سازمان دارو و مواد غذایی آمریکا پس از آزمایش این واکسن اعلام کرد که گارداسیل تقریباً ۱۰۰ درصد در جلوگیری از ویروس پاپیلومای انسانی مؤثر است. این واکسن باید در سه نوبت تزریق شود و در ابتدای عرضه به بازار آمریکا ۳۶۰ دلار قیمت داشت.[۲۴]
