| غم‌باد | |
|---|---|
زنی با غم‌باد درجهٔ ۳.
|
|
| آی‌سی‌دی-۱۰ | E01-E05 |
| آی‌سی‌دی-۹ | 240.9 |
| دادگان بیماری‌ها | 5332 |
| مدلاین پلاس | 001178 |
| سمپ | D006042 |
غم‌باد یا گواتر (به انگلیسی: goitre)، به معنای هر نوع بزرگ شدگی غیر طبیعی غده تیروئید است. گواتر علل متعددی می‌تواند داشته باشد. از اختلالات عملکردی تا علل ناشناخته در ایجاد آن می‌توانند مطرح باشند.[۱] گواتر یکی از بیماریهای شایع است که به ویژه در نوجوانان ( سنین مدرسه ) از شیوع بالایی برخوردار است . گواتر در دختران جوان و در افرادی که در ارتفاعات بالا زندگی می کنند شایعتر است . گاهی دیده شده است میزان شیوع گواتر در خانمها 8 برابر آقایان است .
محتویات
علل بروز گواتر
ارث، کمبود ید در مواد غذایی، مصرف بیش از اندازه غذاهایی مانند شلغم، کلم، [ گل کلم]، کاساوا، چغندر، و علل ناشناخته دیگر . گواترها به انواع گوناگونى تقسیم بندى مى شوند که عبارتند از گواتر فامیلى، گواتر بومى ( ساده )، گواتر تک گیر، گواتر چندندولى . گواتر در جلو گردن و در داخل غده تیرویید ایجاد مى شود . غده تیرویید از دو قطعه تشکیل شده است که در جلوى ناى و حنجره قرار مى گیرد . بزرگى خوش خیم غده تیرویید که سبب افزایش حجم آن مى شود و مانند غده بزرگى در زیر گلو و گردن پدیدار مى شود، گواتر نامیده مى شود . برخلاف تصورات گذشته كه به تورم غده تيروئيد "غم باد" اطلاق مي‌شد، گواتر هيچ ارتباطي به استرس‌هاي عاطفي ندارد
عوارض کمبود ید
• مدیا:در دوره حاملگی و زمان جنینی: سبب سقط جنین و مرده‌زایی، ناقص الخلقه متولد شدن، کند ذهنی، اختلالات حرکتی و روانی، لالی و کری نوزاد می‌شود.
• در کودکی: اختلال جسمی و روانی پدید می‌آورد و سبب کندذهنی و رشد نکردن بدن می‌گردد.
• در بلوغ: ایجاد گواتر و کم‌کاری تیروئید نموده و اختـلال در تـکامل مغزی را بوجود می‌آورد.
• در بزرگسالان: موجب ضعف عمومی، کاهش سوخت و ساز بدن، لاغری، خواب آلودگی و اختلالات عصبی می‌شود.
میزان احتیاج روزانه بدن به ید بین150ـــ120میکروگرم که 75 میکروگرم آن را تیروئید برای ساخت هورمونهای خود مصرف می‌کند.
علائم
وجود توده ای در ناحیه قدامی گردن که بیمار یا اطرافیان بیمار و یا پزشک آن را مشاهده می کنند . گاهی سیاهرگهاىگردن بزرگتر مى شود و هرگاه درد ناگهانى و سریع گواتر ایجاد شود یعنى اینکه در گواتر خونریزى ایجاد شده است و گاهى نیز هیچ علامتى در فردى که گواتر دارد مشاهده نمى شود و گاه در گواترهاى ندولى ساده و غیر سمى، پس از چند سال تغییراتى ایجاد مى شود که به پر کارى غده تیروئید منجر شده و باعث نارسایى قلبى و سایر اختلالات خطرناک مى گردد .
پیشگیری
برای پیشگیری از مبتلا شدن به گواتر توصیه می‌شود از غذاهای حاوی ید بیشتر استفاده کنید و از مصرف نمک ید دار غافل نشوید . اگر در مناطق کوهستانی و ارتفاعات بیشتری از سطح دریا زندگی می کنید، پس نیاز بیشتری به ید خوراکی دارید . از مصرف بیش از حد سبزیجات گواتر زا بپرهیزید ( به ویژه شلغم و کلم و کاساوا ) .
درمان
اگر در خانواده و نسلهای گذشته شما، کسی به گواتر مبتلا بوده است ضرورت دارد به پزشک مراجعه کنید و مورد معاینه و آزمایش قرار گیرید . زیرا اگر این بیماری به موقع تشخیص داده شود، زودتر تحت درمان قرار گرفته و ریشه کن می‌شود . در صورت داشتن گواترهای ساده و معمولی مصرف قرصهای لووتیروکسین و یا قرص تیروئید به راحتی در دسترس است و در ایران توسط پزشکان توصیه و تجویز می‌شود . در صورتی که مشکوک به گواتر و یا ندول در تیروئید شده باشیم انجام معاینه بالینی و آزمایشات تیروئیدی و احتمالا اسکن تیروئید و یا سونوگرافی و یا بیوپسی توسط پزشک ضرورت می یابد و سپس به درمان با قرص و ید رادیواکتیو و یا جراحی گواتر تشویق می شوید . توصیه مهم اینکه، طبیعی بودن تستهای تیروئید در آزمایش خون دلیلی بر نداشتن گواتر نیست و با این حالت یو تیروئید گفته می‌شود و در صورت لزوم گرفتن اسکن تیروئید بسیار ضروری است .
منابع
