سوره کوثر صدوهشتمین سوره قرآنٍ، در جزء ۳۰، در مکه نازل شده و دارای ۳ آیه است. کلمه کوثر به معنی خیر فراوان است. در اینکه منظور از کوثر، نهری است در بهشت، یا حوضی در محشر، یادختر(فاطمه)وذریه پیامبر یا علمای امت، یا نبوت و قرآن، یا علم و حکمت یا... نظریه‌های گوناگونی وجود دارد.

نام‌ها

نام این سوره (کوثر) از اولین آیه آن گرفته شده‌است.

زندگی
نام‌ها و القاب · اختلاف مالی فاطمه و عباس با خلافت · خطبه فدکیه · رویداد خانه فاطمه · درگذشت
در قرآن
سوره دهر · سوره کوثر · آیه تطهیر · آیه مباهله · آیه نور
جای‌ها
در مکه: محله بنی‌هاشم · شعب ابی‌طالب · در مدینه: بقیع · بیت‌الاحزان · درخت کنار · سقیفه  · مسجد النبی  · در شمال حجاز: فدک
افراد
خانواده	محمد · خدیجه · علی
فرزندان	حسن · حسین · زینب · ام‌کلثوم · محسن
همراهان	فضه · ام‌ایمن · اسماء  · سلمان
دیگران	قنفذ · مغیره · عمر · ابوبکر
مرتبط
تسبیحات فاطمه · مصحف فاطمه · لوح فاطمه · رویداد مباهله · ایام فاطمیه
ن ب و

نزول

بعد از سوره عصر یا عادیات نازل شده‌است (سال اول بعثت). بعضی هم گفته‌اند که در صلح حدیبیه نازل شده‌است.

محتوای سوره

پیامبر اسلام دو فرزند پسر از خدیجه داشت: یکی «قاسم» و دیگری «طاهر» و هر دو در مکه از دنیا رفتند، و پیامبر فاقد فرزند پسر شد؛ به همین علت مشرکین به او «ابتر» (یعنی بلاعقب) می‌گفتند. این سوره نازل شد و خبر داد که دشمنان او ابتر خواهند بود.

فاطمه زهرا

از دیدگاه بسیاری از مفسران سوره کوثر در شأن فاطمه و فرزندان او نازل شده‌است.

قطعا ما به تو خیر کثیر (فاطمه) دادیم ^(۱) پس به شکرانه اش برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن ^(۲) و بدان که قطعا شماتت گوی و دشمن تو ابتر و بلا عقب است ^(۳).

فخر رازی مفسر اهل سنت در تفسیر کبیر نوشته‌است:

قول سوم این است که این سوره به عنوان رد بر کسانی نازل شده که عدم وجود اولاد را بر پیغمبر اکرم خرده می‌گرفتند، بنابراین معنی سوره این است که خداوند به او نسلی می‌دهد که در طول زمان باقی می‌ماند، ببین چه اندازه از اهل بیت را شهید کردند، در عین حال جهان مملو از آنهاست، این در حالی است که از بنی امیه (که دشمنان اسلام بودند) شخص قابل ذکری در دنیا باقی نماند، سپس بنگر و ببین چقدر از علمای بزرگ در میان آنهاست مانند باقر و صادق و رضا و نفس زکیه.

هزاران هزار از فرزندان فاطمه در سراسر جهان پخش شدند، در میان آنها نویسندگان و فقها و محدثان و مفسران والامقام و فرماندهان عظیم بودند که با ایثارو فداکاری در حفظ آیین اسلام کوشیدند.

فضیلت سوره

• در حدیثی از پیامبر اسلام آمده‌است:

  هرکس آن را تلاوت کند خداوند او را از نهرهای بهشتی سیراب خواهد کردو به عدد هر قربانی که بندگان خدا در روز عید قربان قربانی می‌کنند، و همچنین قربانی هائی که اهل کتاب و مشرکان دارند، به عدد هر یک از آنان اجری به اومی دهد.

چشمهٔ کوثر

• از هفت رودی که در بهشت جاری هستند (کوثر و کافور و میم و سلسبیل و تسنیم و مَعین و جبیل) در مورد رود کوثر نیز یاد شده است.

جستارهای وابسته

• قرآن
• سوره‌های قرآن
• سوره مکی

منابع

• برگزیده تفسیر نمونه، جلد ۵، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
• آشنایی با سوره‌ها (شناخت سوره‌های قرآن)، جواد محدثی، ۱۳۷۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
• لغت نامه دهخدا