مرتبط با:همت و کار مضاعف در مبارزه با فقر و فساد
|
تبيين ضرورت مسئله حجاب |
| ... و لباس التقوي ذلك خير ...، و پوشش حياء آن بهتر ... |
| زن را نيمي از پيكر اجتماع دانسته اند و نقش او را
در رشد و تعالي انسان و جامعه انساني مهم تلقي كرده اند. زن افزون بر رسالت
و مسئوليت تربيت نسلي مومن، معتقد و متعهد رسالت حضور در صحنه هاي اجتماع
را نيز دارد. به ديگر سخن بيداري و هوشمندي زن در گرو قرار گرفتن در گردونه
هاي اجتماع و آگاه شدن از چگونگي مسائل آن است. فساد آفريني و دگرگون
ساختن موضع اجتماعي زن و تبديل نمودن او به عنصري هوس آفرين بزرگترين ظلمي
بوده كه به زن روا شده است. در اوج شكوفايي علم و صنعت، در جهان امروز، الهامات دروني زن، لگد مال هوس هاي زودگذر و سود جويي هاي اقتصادي گرديد. قانون الهي حجاب ناديده گرفته شده و به نام آزادي! فرهنگ و بي بند و باري ترويج گرديد. غم انگيز ترين فاجعه آن است كه به تدريج خودآرايي ارزش شد! و وسيله پيشرفت قلمداد گرديد و حجاب ارتجاع نام گرفت و علامت عقب ماندگي معرفي شد. ريشه بيشتر انحرافات ديني و اخلاقي نسل جوان را بايد در لابه لاي افكار و چنين عقايدي جستجو كرد. انحرافات عملي كه در مسئله حجاب به وجود آمده است مبناي جنجال تبليغاتي عده اي عليه اسلام شده است. پرداختن به مسئله حجاب و ضرورت الگوگيري از فرهنگ ناب فاطمي در عصر امروز، از عمده ترين ضرورت هاي فكري و فرهنگي در حال حاضر است. زيرا حجاب و بدحجابي، مهمترين نماد دينداري و پايبندي به ارزش هاي الهي در جامعه ديني ما به شمار مي رود. «پوشش و لباس انساني پرچم وجود اوست. پرچمي كه او بر در خانه خودش نصب كرده است و با آن اعلام مي دارد كه از كدام فرهنگ تبعيت مي كند.» دفاع از فرهنگ فاطمي و تبيين آثار مثبت آن به عنوان مترقي ترين و متعالي ترين طرح براي حضور اجتماعي زنان و به عنوان تنها نسخه شفابخش براي زن امروز از رسالت هاي مهم فرهنگ فاطمي است كه با توجه به اهميت مسئله و تمركز دشمن بر اين مهم، صاحبان فكر و انديشه و اربابان خود بايد بيش از گذشته اين فرهنگ را به انسان امروز عرضه نمايند. فلسفه حجاب علت اساسي پيدايش حجاب، حس و غريزه زن در حفظ و حراست خود در برابر مردان است. نقطه ضعف مرد نيازي است كه خلقت در او نهاده و او را مظهر عشق و طلب و زن را مظهر معشوق كرده است. حجاب در اسلام از اين منشا سرچشمه مي گيرد كه محل انواع التذاذهاي زن و مرد از يكديگر بايد تنها محيط خانواده باشد و اجتماع منحصرا بايد محل كار و فعاليت باشد. فلسفه حجاب از ديدگاه اسلام را مي توان در چهار بخش خلاصه كرد: -1 آرامش رواني: غريزه جنسي كه يك ميل اشباع نشدني است. اين ميل برخلاف ديگر اميال پس از سير شدن يا به صورت حرص يا تنوع پرستي و يا عشق و غزل درمي آيد. براي حفظ آرامش رواني، گرچه برهنگي از انحراف هاي مخصوص زنان است، وظيفه مشترك مرد و زن اين است كه حق خيره شدن به هم را به قصد لذت جويي ندارند. -2 استحكام پيوند خانوادگي: فلسفه پوشش و منع كاميابي جنسي از غير همسر مشروع اين است كه همسر قانوني شخص از لحاظ رواني، عامل خوشبخت كردن اوست. -3 استواري اجتماع: كشاندن تمتعات جنسي از محيط خانه به اجتماع نيروي كار اجتماع را تضعيف مي كند و البته پوشاندن بدن به جز قرص صورت و كفين مانع فعاليت هاي اجتماعي زن نمي شود و در واقع فرض اول فلج كردن كل اجتماع است. -4 ارزش و احترام زن: برتري عاطفي قلبي تنها راه حفظ برتري زن بر مرد است. بر مبناي تعاليم اسلام هر اندازه زن عفيف تر باشد بر احترامش در نزد مرد افزوده مي شود. ايرادهاي وارد بر مسئله حجاب 1 - حجاب و آزادي: هيچ كس نبايد بدون دليل زنداني گشته و آزادي اش سلب گردد- در جواب بايد گفت فرق است بين پوشيده بودن بدن و در خانه زنداني شدن، حجاب وظيفه خاص زن در چگونگي معاشرت است و تحميلي از سوي مرد بر او نيست و هدف آن كرامت بخشيدن به زن است. -2 ركود فعاليت ها: چون هر استعداد طبيعي مبناي يك حق طبيعي است و چون اجتماع محل شكوفايي استعدادها مي باشد پس حجاب زنان مانع رشد استعدادهايشان مي شود. در جواب مي گوييم كه حجاب اسلامي هيچ گاه حكم به حبس زن در خانه را نمي دهد تا جامعه را از وجود زن و شكوفايي استعدادهاي او محروم نمايد بلكه با تعيين حدود و الزام زن به عمل به آن، ايشان را از چشم چراني و فساد اخلاق مردان در امان نگه داشته است در حالي كه ترويج بي بند و باري نيروي تمام افراد جامعه را فلج مي كند. -3 افزايش التهاب: فرويد و راسل معتقدند كه ايجاد حريم بين زن و مردم موجب تحريك بيشتر غريزه جنسي مي شود. فلذا حتي المقدور بايد غريزه جنسي را آزاد گذاشت تا عوارض ناشي از آن واقع نشود- در اين صورت بعد از مدتي مردم از آن خسته شده و ديگر سراغ مسائل جنسي نمي روند- در جواب مي گوييم برداشتن قيود در غريزه جنسي عشق واقعي را مي ميراند و بي بند و باري را افزايش مي دهد. با توجه به اشباع ناپذير بودن غريزه جنسي فرض فوق صحيح نمي باشد. زيرا شهوت از لحاظ جنسي محدود است ولي از لحاظ روحي بعد از تمتع زياد به صورت يك عطش در مي آيد كه هوس ناميده مي شود. اين هوس پخش كننده نيروها، سطحي و متمايل به تنوع و تفنن است. همانطور كه محروميت ها باعث طغيان اين ميل مي شود، تسليم مطلق شدن در برابر آن نيز همين اثر را دارد. در حقيقت براي آرامش اين ميل دو چيز لازم است 1 -ارضاي آن در حد طبيعي و -2 جلوگيري از تحريك و تهييج آن- قاعده «الانسان حريص علي منع» در اين باب در صورتي صحيح است كه انسان از چيزي منع و بعد به سوي آن تحريك شود. پس با جلوگيري از تحريك مي توان جلوي اين حرص را هم سد كرد. عناصر حجاب -1 استيذان: اسلام رسم غلط بي اجازه وارد شدن را به دو دليل نسخ كرد -1 امنيت ناموس -2 حفظ اسرار و دستور به استعلام بوسيله گفتن الله اكبر و سبحان الله، در سوره نور آيه 27 مي خوانيم «يا ايها الذين آمنوا لاتدخلوا بيوتا غير بيوتكم حق تستاذنوا و تسلموا علي اهلها ذلكم خيرلكم لعلكم تذكرون» پس مي بايست قبل از ورود به هر مكان مسكوني اجازه گرفت و حتي در تعاليم اسلامي آمده است اگر صاحب خانه به شما اجازه ورود نداد، برگرديد و ناراحت هم نشويد. -2 غض بصر: غض به معناي صرفنظر كردن و كم كردن و عبن و بصر به معناي چشم و ديدن هستند، پس غض بصر يعني كم كردن نگاه و عدم خيره شدن - در اين باب در قرآن كريم آمده است: قل للمومنين يغضوا من ابصارهم ... (نور- آيه 30) -3 سترعورت: در قرآن كريم در دو جا حفظ مزوج به معناي ستر عورت و حفظ از نگاه كردن ديگران است- يكسان بودن دو حكم غض بصر و حفظ فرج براي زن و مرد نشانگر تاكيد اسلام بر سالم بودن جامعه است. كيفيت پوشش : واژه حجاب به دو معني «پوشيدن» و «پرده و حجاب» مي باشد. واژه هايي كه در قرآن كريم بدين منظور به كار رفته است عبارتند از: جلباب، خمار، جيب و واژه هاي مرتبط با اين بحث زينت و تبرج است. در مورد واژه جلباب در قرآن مي خوانيم «يا ايها النبي قل لازواجك و نباتك و نساء المومنين يونين عليهن من جلابيبهن ذلك ادني ان يعرض فلايوذين» با جمع كردن نظرات مختلف مي توان به اين نتيجه دست يافت كه مراد از جلباب پوششي است كه از روسري بزرگتر و از چادر كوچكتر است و مطابق اين آيه زنان مومنين بايد آن را جمع و جور كنند نه آنكه آن را آزاد بگذارند به طوري كه گاه و بي گاه كنار رود و بدن آشكار گردد. در جايي ديگر در قرآن كريم مي خوانيم «وليضربن بخمر علي جيوبهن» (نور30 ) جمع نظرات مفسرين تكيه بر اين دارد كه مراد از خمر همان روسري است و در اين آيه شريفه دستور داده شده است به اينكه زنان بايستي روسري هاي خويش را بر گريبان هاي خود بيندازند و نه آن را به صورتي بكار ببرند كه گردن و قسمت هاي ديگر از سر و سينه آنها مشخص باشد. در سوره احزاب آيه 32 آمده است: «يا نساء النبي لستن كاحد من النساء ان اتقيتن ... و لاتبرجن تبرج الجاهليه» در آيه فوق به زنان پيامبر توصيه مي شود كه ...« هرگز مانند دوره جاهليت نخستين خودآرايي نكنيد...» تبيين دقيق واژه تبرج در بحث حجاب سودمند است. مراد از تبرج در آيه مزبور اين است كه زن زيبايي هايش يا زينت هايش را در مقابل نامحرم آشكار سازد. بحث از اينكه مراد از زيبايي ها و زينت ها چيست، بحثي است كه همچنان نيز در مورد آن اختلاف است اما اگر بخواهيم جمع بندي از اين مباحث ارائه كنيم بايد بگوييم كه زينت در مقابل شين به معناي زشتي است و مفسرين خضاب، انگشتر و ... را كه در چهره و دو دست تا مچ به كار مي رود را مصداق زينت دانسته اند. در نهايت اگر بخواهيم مشخصات پوشش مناسب را از نگاه امروزي بيان كنيم مي توانيم آن را در هفت بخش خلاصه كنيم. لباس هاي مورد استفاده بويژه براي زنان بايد داراي مشخصه هاي زير باشد: -1 نازك نباشد -2 ساده باشد و زينت هاي پوشيده را نمايان نسازد3 -مهيج نباشد -4 لباس شهرت نباشد (انسان را انگشت نما نكند)-5 لباس جنس مخالف نباشد- در اينجا متذكر مي شويم كه معصومين عليهم السلام همواره از تشبيه شدن مرد به زن و زن به مرد در پوشيدن لباس نهي نموده اند زيرا زن بايد هويت خويش را پاس بدارد. -6 لباس دشمنان اسلام نباشد. از امام صادق عليهم السلام روايت شده است كه «خداوند به پيامبري از پيامبران خود وحي كرد به قوم خود بگو لباس دشمنان مرا به تن نكنيد و ... و خود را به شكل و قيافه دشمنان در نياوريد كه دشمن من خواهيد بود. فاطمه زهرا (سلام الله علیها) مظهر عفاف فاطمه (سلام الله علیها) نمونه عالي، عمل به فريضه الهي حجاب است، وقتي آيه معروف حجاب از طرف خداوند تبارك و تعالي نازل شد، فاطمه (سلام الله علیها) در عمل به اين فريضه پيشتاز بودند و تبديل به الگويي رباني براي جامعه بشريت شدند، تا حدي كه مظهر عفاف و حجاب شدند و حجت را بر همه تمام كردند. ايشان ملاك و صراط مستقيم زن مسلمان شدند و پوشيدگي، تبديل به نمود بارز مكتب ايشان شد و با ارائه الگوي عملي، برنامه حضور زن در جامعه با حفظ حريم عفاف و پوشش، را تبيين و ترسيم نمودند. حضرت زهرا (سلام الله علیها) نشان دادند كه يك زن مي تواند در عين برخورداري از پوشش و حجاب و با حفظ سرمايه و دارايي فطري خود كه عفاف و حياست، در جامعه هم تاثيرگذار باشد و هم تحويل آفرين. آن روز كه فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و علي (علیه السلام) در آغاز زندگي مشترك خود براي تقسيم كار نزد رسول گرامي اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) شتافته و از آن حضرت كسب تكليف نمودند، رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فاطمه (سلام الله علیها) را مامور به انجام كارهاي داخل خانه كرد و علي را نيز به امور خارج از منزل مامور ساخت و اين چنين موجب شادماني فراوان بانوي دو عالم شدند. اصول رفتاري حاكم بر حضور اجتماعي فاطمه (سلام الله علیها) 1 -رعايت كامل پوشش: ايشان در عين رعايت كامل پوشش، از رسالت هاي اجتماعي خود غافل نبودند و هر وقت كه ضرورت اقتضا مي كرد با حجاب كامل در عرصه فعاليت هاي اجتماعي وارد مي شدند. دفاع حضرت زهرا (سلام الله علیها) از ولايت و حقوق به يغما رفته امير مومنان (علیه السلام) موجب مي شود كه به مناظره علمي بپردازد ولي در عين حال لحظه اي از پرده عفاف و حجاب بيرون نرفت و طبق نقل مورخان ايشان در حالي وارد مناظره علمي مي شد كه مقنعه و روسري اش را بر سر محكم بسته بود و در ميان زنان متدين در پشت پرده قرار گرفته بودند طوري كه مردان ايشان را نمي ديدند. 2 - پرهيز از نامحرمان: ايشان در پاسخ به اين سوال پيامبر كه چه روش و سيره اي براي زندگي بانوان بهتر است، فرمودند: «براي زنان بهتر آن است كه نه مردان آنان را ببينند و نه آنان مردان را. البته لازم به ذكر است كه در شرايط عادي، ملاقات زنان با مردان ممنوعيت شرعي و قانوني ندارد و زنان مي توانند با رعايت ارزش هاي اسلامي و اخلاقي به عرصه هاي اجتماعي وارد شوند. حكم بيان شده در روايت يك توصيه اخلاقي است نه يك حكم قانوني ضرورت الگو پذيري زنان از نحوه حضور اجتماعي فاطمه زهرا (سلام الله علیها) نياز به الگو، ريشه در فطرت انسان دارد و بي توجهي به الگوهاي رباني و متعالي خسارت هاي جبران ناپذيري به فرهنگ و ساختار ارزشي جامعه وارد مي كند كه شايد وجود بسياري از بحران هاي بي شمار اخلاقي و ارزشي در قرن معاصر به اين مسئله باز مي گردد. به جرات مي توان گفت كه علمي ترين و پيروزمندانه ترين وسيله براي تربيت، ارائه يك نمونه عملي و سرمشق عيني است. امروزه ضرورت وجود الگو با اهميت تر و حساس تر شده است زيرا وجود نسخه هاي پيچيده بشري و عدم توفيق آنها در درمان بشر، بيش از گذشته فرد را دچار خلاو متحير و سرگردان نموده است. اين ضرورت براي جامعه زنان كه نقشي مهم فرهنگ سازي را بر عهده دارند و صلاح و فساد جامعه مربوط به اين قشر است اهميت بيشتري پيدا مي كند و به همين دليل است كه نظام سلطه، براي تغيير فرهنگ زنان در سطح بسيار وسيع به ارائه الگوهاي كاذب مي پردازد. بنابراين الگويي چون فاطمه زهرا(سلام الله علیها) براي زنان افقهاي جديدي از سعادت را به روي جوامعه گشوده است. معرفي حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) به جهانيان به عنوان يك الگوي برتر مي تواند بهترين مرجع براي رفع سرگرداني ها و مشكلات پيش رو باشد و زن امروز مي تواند هر پرسشي را كه در زمينه كيفيت زندگي خود دارد با مراجعه به افكار بلند ايشان و منش زندگي او بدست آورد. منابع 1 -قرآن كريم نويسنده: مصطفي شهيدي نسب |
نویسندگان :