اغلب افرادی که از دست و پنجه خود، کار فراوان می کشند یا لازمه فعالیت های شغلی شان سرپنجه های پرکار است حواس شان به یک اتفاق بسیار مهم و مخفی نیست: فشار بیش از حدی که به مچ دست وارد می شود.
البته این اتفاق برای همیشه مخفی نمی ماند و ناگهان به شکل درد، سوزش، خشکی و گرفتگی پنجه و مچ دست بروز می کند و گاهی هم کار به جایی میرسد که درد در سراسر دست و بازو تیر می کشد. این علائم، هشدارهایی است که باید جدی گرفت و حتما به پزشک مراجعه کرد.
درد از کجا می آید؟
مچ دست ساختاری شبیه یک تونل دارد که تاندونهای حرکت دهنده پنجه و نیز رشته عصبی این ناحیه از درون این تونل می گذرد. هر عاملی که سبب شود فضای داخلی این تونل محدود و تنگ تر از حالت طبیعی شود، سبب بروز مشکلات گاه بسیار جدی حرکتی و علائم هشداردهنده فوق خواهد شد. در صورت بی توجهی به علائم این عارضه ممکن است کار به جایی برسد که جز جراحی دست، راه دیگری در پیش نباشد. البته فقط کار فراوان دست سبب بروز این بیماری نیست، عوامل دیگری مانند وراثت، حبس شدن مایعات در ناحیه مچ (بویژه در زنان باردار)، دیابت و روماتیسم مفصلی می تواند سبب بروز این بیماری شود. با این همه، راههای فراوانی برای پیشگیری از بروز سندرم تونل مچ (یا سندرم کانال کارپ) وجود دارد که در زیر به برخی از مهمترین موارد آن اشاره میکنیم:
به مچ خود استراحت بدهید
طی ساعات کار، هنگام رفتن به سمت آبسردکن یا دستشویی، دست و پنجه خود را مورد ملاطفت قرار دهید: هر یک از دستهای خود را به آرامی و از مچ به سمت بالا و پایین خم کنید و یکی دو دقیقه در هر یک از این جهت ها در حالت کشیده نگه دارید. آنگاه انگشتانتان را نیز خم و راست کنید و ورز دهید.
زور زیادی نزنید!
نیازی نیست که به کلیدهای صفحه کلید رایانه محکم ضربه بزنید یا هنگام نوشتن خودکارتان را تا حد مرگ در دستان خود فشار دهید. برخورد آرام انگشتان با صفحه کلید، در حد لمس کردن کلیدها و نگه داشتن خودکار و مداد بدون فشار اضافی در دستان کفایت میکند. این کار به دست و پنجه شما فرصت استراحت خواهد داد.
درست بنشینید!
خم شدن رو به جلو هنگامی که بر صندلی پشت میز رایانه نشسته اید، میتواند سبب اعمال فشار به دست و پنجه و مچ شما شود. جورج تیلمن، استادیار دانشگاه علوم در فیلادلفیا بایدها و نبایدهایی را که به هنگام نشستن پشت میز بایدانجام دهید، به شما گوشزد می کند:
باید کف پاهایتان کاملا روی زمین قرار گیرد و صفحه مانیتور درست در مقابل چشمانتان باشد [یعنی بالاتر و پایین تر نباشد که مجبور شوید برای دیدن آن گردن خود را به سمت بالا یا پایین خم کنید.] اگر میز و صندلی شما ارتفاع زیادی دارد از یک زیرپایی برای استقرار مناسب کف پایتان استفاده کنید.
باید مطمئن باشید پشتی صندلیتان گودی کمر را پر میکند و تکیه گاه مناسبی برای استخوان های کتف شماست.
باید به طور منظم به خود زنگ تفریح بدهید. در این زنگ تفریح دور اتاق یا دفتر کارتان به مدت۶۰ ثانیه پیاده روی کنید. ایستادن و راه رفتن سبب بهبود وضع استخوان بندی خواهد شد. طی کار روزانه پنج بار این کار را انجام دهید.
نباید پاهای خود را برای مدت طولانی در حالت کشیده قرار دهید و نیز نباید به مدت طولانی پا روی پا بیندازید. ارتفاع صندلی و زیرپایی خود را چنان تنظیم کنید که پا در وضعی قرار داشته باشد که ساق و ران زاویه ۹۰ درجه بسازند و زانو و نشیمنگاه تقریبا در یک جهت قرار گیرند. در این شرایط کمترین فشار به مفاصل وارد خواهد شد و مچ دستتان نیز از مزایای این کار بی بهره نخواهد بود.
دست های خود را گرم نگهدارید
نشستن در اتاق سرد دستانتان را خشک می کند، یعنی انعطاف را از سرپنجه شما می گیرد و نمی توانید به راحتی کار کنید. اگر نمی توانید دمای اتاق را تنظیم کنید، دستکش بدون انگشت بپوشید. درست است که در ابتدا کمی سخت است و شاید برای دیگران زیادی عجیب به نظر برسد یا همکارانتان کمی سربه سرتان بگذارند، اما مطمئن باشید در نهایت دستهای شما از این کارتان ممنون خواهند بود.
