احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

چشم اندازى از حيات طيبه در مورد تكاليف خانواده نسبت به ارحام و خويشاوندان ((آيين خويشاوندى ))
صله رحم چيست ؟
((صله )) در لغت به معناى وصل و پيوند و ارحام ، جمع ((رحم )). رحم در اصل به معنى ((جايگاه جنين در شكم مادر)) است . سپس اين تعبير به نام خويشاوندان و بستگان اطلاق شده است زيرا منشاء وجود همه آنها از رحم واحدى بوده است .
مراد از رحم ، از نظر عرفى عبارت است از نزديكان انسان كه خويشاوندى واحد يا نسب شناخته شده آنها را به يكديگر ارتباط مى دهد، چه اين قرابت نزديك باشد يا دور، (خويشاوندان ) مرد باشند يا زن . ((ابن اثير)) مى گويد: ((صله رحم كنايه از نيكى كردن به خويشاوندان سببى و نسبى و عطوفت و مهربانى و رعايت احوال آنان است )).⁽نهايه ، جلد 5، ص 191.⁾

امام رضا علیه السلام فرمودند:

«ربحُ المومن علی اخیه رباً، إلا أن یشتری منه شیئاً باکثر من مئه درهم، فیربح فیه قوت یومه، او یشتری متاعاً للتجارة فیربح علیه ربحاً خفیفاً (1) ؛ سود گرفتن مومن از برادر دینی خویش ربا است، مگر این که چیزی را به بیش از صد درهم بخرد. در این صورت، به اندازه خوراک روزانه‎اش سود دریافت می‎کند، یا کالایی را برای فروش بخرد، در این صورت سود اندکی از او می‎گیرد.»

در پرتو این کلام حضرت، به یک محدودیت اصولی می‎رسیم و آن، محدودیت در چهارچوب سودهای تجاری و داد و ستدها است. داد و ستد و تجارت، در اصل و ماهیت مباح و مجاز است و کسانی که کالایی را با کوشش و صرف وقت، در اختیار مصرف کننده قرار می‎دهند، به مصرف کننده کمک کرده‎اند و شایستگی مزد و پاداش و به اصطلاح مقداری سود دارند؛ لیکن این سودها باید محدود باشد، و در چهارچوب قانون عدل و انصاف محدود گردد. شرایط و نوسان‎های اجتماعی و اقتصادی، نباید موجب گردد که در روابط تجاری و خرید و فروش پای سودهای کلان به میان آید، و نظام فاسد و ضد اجتماعی واسطه‎گری، بتواند در تنگناها و فشارهای اقتصادی، سودهای کلان به جیب بزند، و دست توده‎های مصرف کننده را به نام «جواز سود در معاملات» تهی سازد.

حفاظت از اخلاق و ناموس مردم از اصول اولیه اقتصاد مقاومتی امام رضا (ع) می باشد

بر اساس بیان امام رضا(ع) حفاظت از اخلاق و ناموس و نیکنامی و عزت و در یک حکم آبرو، فضیلت اخلاقی است و در صورتی که هدف مصرف و خرج مال شود و در فهرست مخارج و هزینه‌های زندگانی اقتصادی جا گیرد همان مال را در مراتب برتر فضیلت نیز قرار می‌دهد.

بنابراین اقتصاد مقاومتی تنها راه تبدیل تحریم ها به فرصت برای رشد و کمال است. در تنظیم سیاست های اقتصادی کشور باید حفظ آبرو جایگاه برجسته‌ای پیدا کند.

ولادت باسعادت کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها و برادر گرامیشان امام رضا (ع) و آغاز دهه مبارک و میمون کرامت بر همگان مبارک باد.

دهه کرامت ، دهه اول ماه ذی‌العقده است و آغازش با ولادت حضرت معصومه(علیهالسلام) و پایانش با ولادت حضرت ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا(علیه السلام) می‌باشد.این دهه یادآور بسیاری از مطالب عالی و مفاهیم بلند و سازنده و ارزشمند است. دهه کرامت یادآور لطیف‌ترین علائق و مهر و وفاهای کم‌نظیر یک خواهر نسبت به مقام شامخ و معنوی برادر است.

مهر و وفایی که خواهر مهربان و دلداده را به هجرت وادار نموده و غربت و بیماری و مرگ در فصل جوانی را برای او آسان کرده است.

به چه میزان سبک زندگی ما ایرانی ها تحت تاثیر و الگو پذیری از غرب است؟ آیا نفوذ سبک زندگی غربی در زندگی ما رخنه کرده است؟

اهمیت سبک زندگی یکی از ابعاد پیشرفت با مفهوم اسلامی عبارت است از سبک زندگی کردن، رفتار اجتماعی، شیوه ی زیستن، این یک بعد مهم است، اما اگر از منظر معنویت نگاه کنیم که هدف انسان، رستگاری و فلاح و نجاح است، باید به سبک زندگی اهمیت دهیم، اگر به معنویت و رستگاری معنوی اعتقادی هم نداشته باشیم، برای زندگی راحت، زندگی برخوردار از امنیت روانی و اخلاقی، باز پرداختن به سبک زندگی مهم است. بنابراین مساله ی اساسی و مهمی است.

هنگامي كه مأمون در سال 200 هـ . ق. حضرت رضا(ع) را از مدينه به خراسان دعوت اجباري كرد، و آن حضرت ناگريز به قبول دعوت گرديد، مأمون گروهي را همراه رجاء بن ابي الضحاك مأمور كرد، كه حضرت رضا(ع) را از راه بصره، اهواز، فارس به خراسان بياورند، نه از بلاد جبل(كرمانشاه، همدان و...) تا مبادا در اين مسير كه شيعيان بسياري وجود داشتند، به امام بپيوندند و مأمون براي حضرت رضا(ع) نوشت، كه از راه جبل نيا(۱)، بنابر اين قول، امام رضا(ع) به قم نيامده است.

ولي مداركي اصيل، در دست است كه حضرت رضا(ع) در مسير خود به قم آمده است.

امام رضا(ع) از راه كوفه به بغداد رفت، از آنجا(از طريق بلاد جبل) به سوي قم حركت كرد، مردم قم با استقبال شكوهمندي آن حضرت را وارد قم كردند، و در مورد دعوت آن حضرت به خانه خود، با هم كشمكش داشتند، امام فرمود:"هر جا كه شتر من توقف كرد، همانجا مي روم". شتر در كنار خانه مرد صالحي توقف كرد كه او شب در عالم خواب ديده بود كه حضرت رضا(ع) مهمان او است، امام مهمان او شد، هم ا كنون آن خانه، به صورت مدرسه علميه رضويه، در خيابان آذر قم معروف است.(۲)

پيش از آغاز بحثِ تحليل هجرت امام رضا عليه السلام به مرو، تذکر اين نکته را ضروري مي دانم که رفتار و فعل هرکدام از ائمه  معصومين عليهم السلام در هر يک از شئون حيات، از فعل ديگر معصومين عليهم السلام گسسته و جدا نيست، بلکه فعل هر معصومي هم چون حلقه هاي پيوسته  يک زنجير، با افعال ديگر معصومين(ع) ارتباط دارد و افعال معصومين(ع) فعل يکديگر را نقض نمي کند. در تأييد اين مطلب، در زيارت غديريه مي خوانيم: « فَمَا تَنَاقَضَتْ أَفْعَالُکَ، وَ لَا اخْتَلَفَتْ أَقْوَالُکَ، وَ لَا تَقَلَّبَتْ أَحْوَالُک » 

بنابراين علاوه بر اين که همه  افعال امام معصوم عليه السلام در همه  شئون با يکديگر هماهنگ است، افعال هر يک از معصومين عليهم السلام نيز با افعال امام معصوم ديگر هماهنگ و پيوسته است. به ديگر سخن، فعل اميرالمؤمنين عليه السلام ادامه  فعل رسول اکرم صلّي ا... عليه وآله است و از همين روست که مي توانيم کلام امام هادي عليه  السلام را قرينه  کلام اميرالمؤمنين عليه السلام قرار دهيم و چنين هماهنگي را در کلام غير معصوم نمي توان يافت. اکنون با لحاظ اين نکات که لازمه تفقه در فعل معصومين عليهم السلام است، مي توان هجرت امام رضا عليه السلام از مدينه به مرو را تا حدّ توان تحليل کرد.