عاشق رضا

چگونگی تیمم

اسماعیل بن همام کندی از امام رضا علیه‏السلام روایت کرده است که فرمود: تیمم برای صورت یک ضربه است، و یک ضربه است برای پشت دو دست [وسائل الشیعه، ج 2، ص 978، التهذیب، ج 1، ص 59.] .

فقهای مشهور معتقدند که وقتی تیمم بدل از وضو باشد، یک ضربت برای صورت و پشت دستها کافی است و اینکه وقتی تیمم بدل از غسل باشد، دو ضربت واجب است. روایت دلالت بر تعدد دارد مطلقا، و شاید حمل بر استحباب است.

کراهت کمک در وضو

حسن بن علی وشاء روایت کرده است که بر امام رضا علیه‏السلام وارد شدم در حالی که آفتابه‏ای جلوی او بود و می‏خواست برای نماز آماده شود. پس نزدیک او شدم که آب بریزم، مانع این کار شد و گفت: بایست ای حسن.

گفتم: چرا نمی‏گذاری آب بر دستت بریزم؟ آیا کراهت داری از اینکه من اجری ببرم؟

گفت: تو اجر می‏بری و من مرتکب گناه می‏شوم.

گفتم: آن چگونه است؟

فرمود: آیا نشنیده‏ای قول خدای عزوجل را که می‏فرماید: «فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملا صالحا و لا یشرک بعباده ربه احدا» [کهف / 110.] ؟ و اکنون من برای نماز وضو می‏گیرم و این عبادت است، پس خوش ندارم که کسی در این کار شریک من شود [فروع کافی، ج 1، ص 21] .

و بر اساس این روایت و روایات دیگر که از ائمه‏ی هدی علیهم‏السلام رسیده است، فقهای امامیه به کراهت کمک در مقدمات وضو فتوا داده‏اند [عروة الوثقی، مکروهات وضو]

وضوی مرد و زن

محمد بن اسماعیل بن بزیع از ابی‏الحسن امام رضا علیه‏السلام روایت کرده است که فرمود: خدا بر زنان در وضو برای نماز فرض کرده که از داخل آرنج ذراعشان شروع کنند و برای مردان از پشت آرنج [همان مأخذ، ج 1، ص 10]

و محمد بن علی بن الحسین گفت که امام رضا علیه‏السلام فرمود: خدای عزوجل بر مردم در وضو فرض کرده است که زنان از داخل آرنج و مردان از پشت آرنج شروع کنند [من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 16]

از مستحبات وضو این است که مرد شستن را از پشت آرنج شروع کند. و اما زن مستحب است که شستن را از داخل آرنج شروع کند. و معنی فرض در دو حدیث به معنی مقدر و بیان شده و نه به معنی واجب و لازم است [وسائل الشیعه، ج 1، ص 328]

وضوی جبیره

عبدالرحمن بن حجاج روایت کرده است که از ابوالحسن الرضا علیه‏السلام پرسیدم: چگونه کسی که شکستگی و جراحتی دارد و باندپیچی کرده وضو بگیرد و یا غسل جنابت و غسل جمعه انجام دهد؟ و او علیه‏السلام پاسخ داد: او می‏شوید آنچه را که آب به آن برسد از آنچه ظاهر است و باند بر آن قرار ندارد و بقیه را که نمی‏شود شست و نمی‏شود آن باند را کند، روی آن جراحت را تر کند [فروع کافی، ج 1، ص 11.]

حد صورت در وضو

اسماعیل بن مهران گفت: به امام رضا علیه‏السلام نوشتم و از او درباره‏ی حد صورت پرسیدم و آنچه در وضو شسته می‏شود. پس او علیه‏السلام نوشت از رستنگاه موست تا آخر صورت و همین‏طور به اضافه‏ ی پیشانی [عروة الوثقی، کتاب وضو.] و فقها برای آن حدی تعیین کردند و به اینکه از اول رستنگاه موست تا چانه از لحاظ طول و آنچه به آن انگشت ابهام و وسطی می‏رسد از حیث عرض.

چیزهایی که وضو را باطل می‏کند

اما درباره‏ی ابطال وضو امام تذکر داد چیزهایی که وضو را باطل می‏کند عبارت است از آنچه که از دو راه بول و غایط خارج می‏شود، و باد و خواب.

او علیه‏السلام فرمود: وضو واجب است بر کسی که از این دو راه چیزی از او خارج شود و از خواب بدون سایر چیزها. زیرا راه نجس شدن انسان از این دو راه است، انسان نجس نمی‏شود الا از این دو طریق. پس دستور به طهارت دادند وقتی نجس شدند [التهذیب، ج 1، ص 5.] .

امام علیه‏السلام همچنین اعلام کرد که استفراغ و خون دماغ و جراحت از جمله چیزهایی نیست که وضو را باطل کند [وسائل الشیعه، ابواب وضو] و فتوا دادند بعضی از بزرگان مذاهب اسلامی که این امور از نواقض وضو به شمار می‏رود.

طهارت آب چاه

محمد بن اسماعیل به مردی نوشت که از امام رضا علیه‏السلام درباره‏ی آب چاه سؤال کند. پس فرمود: آب چاه وسیع است و چیزی آن را فاسد نمی‏کند مگر اینکه بو یا طعم آن تغییر کند. پس، از آن آب می‏کشند تا اینکه بوی آن برود و طعم آن خوب شود زیرا آب چاه دارای منبع است [وسائل الشیعه، ج 1، ص 127.]

اما آب چاه مانند آب جاری است که نجس نمی‏شود مگر وقتی که تغییر پیدا کند، و فقهای امامیه به استناد این روایت و غیر آن فتوا داده‏اند.

احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)