در كتاب تحفالعقول آمده است: «جاء الرجل بلبن و عسل لشربه فقال(ص): شرابان
يكتفى باحدهما عن صاحبه لا اشربه و لا احرمه و لكنى اتواضع لله; فانه من تواضع لله
رفعه الله و من تكبر وضعه الله و من اقتصد فى معيشته رزقه الله و من بذر حرمه و من
اكثر ذكر الله آجره الله» (44) مردى شير و عسل براى پيامبر(ص) آورد تا بنوشد
فرمود: دو نوشيدنى كه يكى از ديگرى كفايت مىكند من آن را نخورم و حرام هم نمىكنم
ولى براى خدا تواضع مىكنم. زيرا هر كه براى خدا تواضع كند خدايش بالا برد و هر كه
تكبر كند خداوند او را خوار سازد و هر كه در زندگى ميانهروى كند خدايش روزى دهد و
هر كه زيادهروى كند خداوند او را بىنصيب گرداند و هر كه خدا را بسيار ياد كند
خدايش جزا دهد.
نكاتى كه در اين حديثشريف است مستلزم بحثى مفصل و هر كدام راهگشاى سعادت دنيا و
آخرت است اما مناسب با اين مقال آن است كه پيامبر(ص) مىفرمايند: رعايت اقتصاد و
ميانهروى در معيشتباعث ازدياد روزى و نزول بركات الهى است و فردى كه رعايت اعتدال
مىكند دچار فقر و تنگدستى نمىشود و برعكس كسى كه طريق اسراف و تبذير پيش گيرد
دچار محروميت مىشود و خداوند چنين بندهاى را به سختى معيشت مبتلا مىسازد.
امام صادق(ع) فرمود: «چهار دسته هستند كه دعايشان مستجاب نمىشود: اول) كسى كه
در خانه مىنشيند و مىگويد: خدايا به من روزى بده! و در طلب روزى تلاش نمىكند در
جواب او گفته مىشود: «الم آمرك بالطلب؟» آيا تو را به طلب روزى دستور ندادم؟
دوم) كسى كه از همسر خود ناراحت است و او را نفرين مىكند، مىفرمايند: «الم
اجعل امرها عليك» آيا امر او را به دست تو قرار ندادم؟
سوم) كسى كه مالى داشته و آن را ضايع كرده است، مىگويد: «اللهم ارزقنى» خدايا
به من روزى بده! مىفرمايند: «الم آمرك بالاقتصاد؟» آيا تو را به اقتصاد و
ميانهروى و اعتدال در خرج امر نكرديم و «الم آمرك بالاصلاح؟» آيا به تو دستور
اصلاح در مال را نداديم؟
چهارم) كسانى كه از مال خود بدون شاهد به ديگران وام دهند و بعد وامگيرنده منكر
شود، خداوند مىفرمايد: «الم آمرك بالشهادة؟» (45) آيا به تو دستور نداديم شاهد
بگيرى؟
ملاحظه مىفرماييد كه با وجود اسراف و شاهد نگرفتن در پرداخت وام، دعا فايدهاى
ندارد.
