امام رضا در مقام و پايگاه رضا به قضاي الهي

اين امام بزرگوار ما به رضا نامبردار مي باشد، نامي که سراسر زندگاني آن حضرت و حالات دروني و شخصيت رواني او را در يک مقام والاي اخلاقي خلاصه مي کند. بديهي است که اين نام و عنوان به گزاف براي آن حضرت انتخاب نشده است، بلکه با آينده نگري و بينشي روشن چنين نامي از ميان نامها براي اين امام گزين شده است. چنان که نام هاي همه ائمه عليه السلام بازگو کننده يک سلسله واقعياتي متناسب با شخصيت آنها بوده و نمودارترين حالات روحي آنها را روشنگر است. بنابراين ما طليعه بحث خود را با بررسي اين نام و عنوان آغاز مي کنيم که خود بيانگر يکي از مقامات والاي اخلاقي و از ثمرات شکوهمند تربيت صحيح مي باشد. با وجود اين که اين امام بزرگوار با آسيبهاي گوناگوني مواجه بود که جان و تن او را مي آزرد و بدور از زادبوم و اهل و عيال به سر مي برد، به هيچ وجه از پايگاه رضاي به قضاء الهي نلغزيد، و هرگز بي تابي و بد گماني نسبت به خداي متعال از او ديده نشد؛ بلکه هر حالتي که در طرز رفتار آن حضرت مشاهده مي شد، نمايانگر روحي سرشار از رضا بوده است؛ چنان که نکات و گزارشهاي کوتاهي که در پيش داريم گوياي همين حقيقت مي باشد، لذا بايد گفت که اين شخصيت عظيم انساني با نام خود و روحي که اين عنوان را تأييد مي کرد بشريت را به مقامي از نظر اخلاق و تربيت رهنمون گشت که از ديدگاه همه عرفاء و خدا آشنايان از پر فضيلت ترين مقامات انساني و عالي ترين مراحل کمال اخلاقي به شمار است. براي اين که از اين پايگاه اخلاقي و ارزش آن تا حدودي واقف گرديم راجع به آن فشرده اي از سخن بزرگان را بازگو مي کنيم، امّا قبلاً روايتي را که از امام رضا عليه السلام نقل شده است در زير مي آوريم: آن حضرت فرموده است: ايمان داراي چهار رکن مي باشد: 1 ـ توکل به خدا 2 ـ رضا به قضاي او 3 ـ تسليم در برابر امر او 4 ـ واگذار کردن امور به او اصولاً رضا را بايد ثمره محبت، و محبت را ثمره معرفت دانست؛ زيرا آن کسي که شخصي را به خاطر کمالات و صفات خوشي که در او وجود دارد دوست مي دارد به همان اندازه که بر مراتب معرفت و آگاهي وي نسبت به او افزوده مي شود دوستي و دلبستگي به وي در او رو به فزوني مي گذارد. اگر کسي با چشم بصير جلال و کمال الهي را بنگرد قهراً به خدا دلبستگي مي يابد و حبّ او به خدا ـ با افزايش معرفت نسبت به او ـ فزاينده مي گردد:  والّذين آمنوا اشد حبّاً لله (بقره: 165) افرادي که ـ به خاطر فزوني معرفت ـ داراي ايمان هستند، حبّ آنها نسبت به خدا استوارتر و فزونتر مي باشد. وقتي شخص دوستدار خدا باشد هر پديده و دستاوردي که از ناحيه او مي رسد نيکو و زيبا تلقي کرده و آن را پسند مي کند. چنين موضع رواني در انسان بيانگر رضاي او نسبت به خداي متعال است. رضا فضيلت شکوهمندي است که بايد گفت تمام فضائل اخلاقي در آن خلاصه مي شود، خداوند متعال مقام رضاي شخص به خود را با رضاي خود از آن شخص مقرون ساخته و از اين رهگذر شکوه و عظمت آن را بيان نموده است، آنجا که مي فرمايد: رضي الله عنهم و رضوا عنه (مائده: 119) خدا از آنها راضي است و آنان نيز از وي راضي هستند. نبي اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) رضا را دليل ايمان انسان معرفي کرده است، آن گاه که گروهي از يارانش را مورد سؤال قرار داد و فرمود: «نشانه ايمان شما چيست؟ عرض کردند: در برابر بلايا و گرفتاريها صابر هستيم، و به گاه رفاه و خوشي خداي را سپاسگزاريم، و به هنگام در رسيدن قضاي الهي از رضا برخورداريم. آن حضرت به آنان فرمود: سوگند به خداوندگار و صاحب کعبه که شما داراي ايمان مي باشيد». به امام صادق عليه السلام عرض کردند: از چه طريقي مي توان به ايمان مؤمن پي برد؟ فرمود: از طريق تسليم او در برابر خدا، و رضاي او در مقابل حوادث خوش و ناخوشي که به او روي مي آورد.

دوشنبه 2 آذر 1388  نظرات : 0