.

صبح از خواب بیدار می شوید و سرحال آماده شروع یک روز خوب هستید. کارهایتان را به سرعت انجام می دهید، ولی بعد از ظهر از رمق می افتید. چه چیز انرژی و چابکی شما را گرفته و باعث این ناتوانی غیرعادی می شود؟ البته قبل از توضیح باید مختصراً به عرض شما برسانیم که در این موارد، 3 حالت وجود دارد که باید به پزشک مراجعه کنید:

1. ضعف بعد از ظهر به طور مرتب روی می دهد، حتی اگر برنامه خواب منظمی داشته باشید.

2. ضعف به مدت 2 هفته یا بیشتر در تمام بعد از ظهر و حتی شب روی می دهد.

3. ضعف بعد از ظهر بر کار و سلامتتان تأثیر گذاشته است (مثلاً اگر رانندگی می کنید یا کار سنگین انجام می دهید)

آیا موضوع جدّی است؟ این ضعف ناگهانی یک رخداد طبیعی است و معمولاً نشانه سلامت و ضرباهنگ طبیعی روزمره زندگی ماست و ساعت بیولوژیک درون بدن عموماً مسئول تنظیم این مکانیسم است.

صبح، ما به دنبال یک خواب شبانه سرحالیم و انرژی و آمادگی ما برای کار در بالاترین حد است. یک افت در بعد از ظهر روی می دهد و خواب آلودگی ظهور می کند، یعنی ساعت طبیعی که افراد آماده برای یک چرت بعد از ظهر می شوند. سپس در عصر توان فعالیت دوباره بالا می رود.
.

این ضعف در افراد مختلف شدت های متفاوتی دارد. به طور کلی، عمق این افت انرژی بستگی به شدت خواب آلودگی و مقدار خواب شبانه فرد دارد. اگر خواب و استراحتتان کم است در ساعت چرت که معمولاً بین 1 تا 3 بعد از ظهر است، خواب آلودگی شروع می شود. بسیاری افراد اگر خواب شبانه کافی نیرو بخش داشته باشند این خواب آلودگی در بعد از ظهر اتفاق نمی افتد.

اگر واقعاً دچار کمبود خواب باشید، این افت فیزیولوژیک بعـد از ظهـر تبـدیل به یک خـواب آلـودگی اسـاسی می شـود. بـرای بیشـتر ما، این ضـعف بعد از ظهر چند خـمیازه و کمی ناراحتی معمولی ایجاد می کند. اما اگر پشت میز کارتان از حال می روید، یا در حال رانندگی احساس خواب آلودگی می کنید، این علامت اخطاری است که خواب شما به حد غیرمعمولی کم است.
.

این ضعف شدید معمولاً به این معنی است که دیگر شب آنقدر دیر و نامنظم نخوابید. گاهی نیز این ضعف به این معنی است که اختلال جدّی درخواب وجود دارد. علت این امر شاید قطع موقت تنفس در شب (آپنه) به صورت مکرر است.

غذای ظهر هم می تواند باعث ضعف بعد از ظهر شود. ناهار پر از کربوهیدرات و کم پروتئین (مثل غذای بعضی ادارات که برنج زیاد و پروتئین کم دارد) می تواند با بالا بردن سطح سروتونین مغز، که ماده ای خواب آور است، باعث کاهش انرژی و هشیاری در بعد از ظهر شود.
.

* تمهیدات درمانی

ضعف بعد از ظهر ممکن است مسأله مهمی نباشد، ولی نباید نادیده گرفته شود. کاهش هشیاری می تواند به حوادثی در هنگام رانندگی و در مراکز صنعتی منجر گردد. چند روش برای برگرداندن فرد به حالت عادی توصیه می شود.

1. کمـی قـدم بزنیـد: 10 دقیقـه راه رفـتن سـریع بیـش از خـوردن هـر چـیزی انـرژی فـرد را بـالا می بـرد و بیـداری عمـومی بـدن را باعـث می شـود. حتی دیده شده بعضی از بخش های مغز و ارگان ها بعد از این عمل تا 2 ساعت فعال می مانند.

2- استراحت مختصری بکنید: اگر شرایط شما اجازه می دهد، کمی بخوابید. البته هیچ گاه بیش تر از 1 ساعت نباشد و از ساعت 4 به بعد هم نباشد.

3. شب به قدر کافی بخوابید.

4. برنامه کاری خود را عوض کنید: فعالیت های کم تحرک تر و پرتحرک تر خود را تقسیم بندی کنید.

5. صبحانه را فراموش نکنید.

6. ناهار مناسبی بخورید: ترکیب متعادلی از پروتئین و کربوهیدرات مصرف کنید.

7. تنقلات شیرین نخورید: اینها بعد از یکدوره افزایش انرژی، خستگی را تشدید می کنند.

.