قاعده اسمهای مشتق هشت گونه‌اند:

1ـ اسم فاعل؛ مانند: «مُتَوَفِّي»، «رافِع» و «مُطَهِّر» در آیۀ ‌مبارک ﴿إِذْ قالَ اللَّهُ یا عِیسَى إِنِّي مُتَوَفِّیكَ وَ رافِعُكَ إِلَيَّ وَ مُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِینَ كَفَرُوا﴾

2ـ اسم مفعول؛ مانند: «مَرْفُوع» و «مَسْجُور» در آیۀ‌ مبارک ﴿وَ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ * وَ الْبَحْرِ الْمَسْجُورِ﴾.

3ـ صفت مشبّهه؛ مانند: «رَهِینَةٌ» در آیۀ‌ مبارک ﴿كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِینَةٌ﴾.

4ـ اسم مبالغه؛ مانند: «سَمَّاعُون» در آیۀ‌ مبارک ﴿وَ مِنَ الَّذِینَ هَادُوا سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ﴾.

5ـ اسم تفضیل؛ مانند: «أَضَلّ» در آیۀ ‌مبارک ﴿إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلاً﴾.

6ـ اسم زمان؛ مانند: «مَوْعِد» در آیۀ‌ مبارک ﴿قَالَ مَوْعِدُكُمْ یَوْمُ الزِّینَةِ وَ أَنْ یُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًى﴾.

7ـ اسم مكان؛ مانند: «مَسْجِد» در آیۀ‌ مبارک ﴿یا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِینَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ﴾.

8ـ اسم ابزار؛ مانند: «مِیزان» در آیۀ‌ مبارک ﴿وَ السَّماءَ رَفَعَها وَ وَضَعَ الْمِیزانَ﴾.

همچنین باید توجه داشت که فعل ماضی، فعل مضارع و فعل امر نیز از مصدر مشتق می‌شوند