1ـ اسم فاعل صفتی است كه از فعل معلوم گرفته می‌شود و بر كسی یا چیزی كه فعلی از او سرزده است دلالت می‌كند‌ و بر صفات حادث و گذرا دلالت دارد؛ مانند: «ناصِر (یاری كننده)». اسم فاعل از فعل مضارع معلوم مشتق می‌شود و در لفظ و معنا مانند آن است؛ یعنی وقتی می‌گوییم «دائِب» یا «مُجتَهِد» همانند آن است كه بگوییم «یَدْأبُ (عادت دارد)» یا «یَجْتَهِدُ».
2ـ برای ساختن مفرد مذكر اسم فاعل از ثلاثی مجردْ وزن «فاعِل» را مبنای عمل قرار می‌دهیم و حروف اصلی آن را در این قالب به کار می‌بریم؛ مانند: «كَتَبَ ! كاتِبٌ». در غیر ثلاثی مجرد در فعل مضارع معلوم به جای حرف مضارعت میم مضموم (ﻣُـ) می‌گذاریم؛ آن‌گاه حرف ما قبل آخر آن را ـ در صورتی كه مكسور نباشد ـ مكسور می‌كنیم؛ مانند: «یُكْرِمُ ! مُكْرِمٌ» در باب «إفعال» و (یَرْتَیِبُ ! یَرْتَابُ ! مُرْتَابٌ) در باب «افتعال».