1ـ اسم مفعول صفتی حادث و گذرا است كه از فعل مجهول گرفته می‌شود و بر كسی یا چیزی كه فعلی بر آن واقع شده است دلالت می‌كند‌؛ قید حادث و گذرا بدین خاطر در تعریف اسم مفعول قرار می‌گیرد که صفت مشبهه از آن خارج شود؛ زیرا اگر بر ثبوت و دوام و صفات پایدار و ثابت دلالت کند، صفت مشبهه است؛ مانند: «مَحمودُ الخُلقِ» و «مُهَذَّبُ الطَّبعِ» که در اینجا واژه‌های «مَحمود» و «مُهَذَّب» صفت مشبّهه تلقّی می‌گردند، نه اسم مفعول.
2ـ برای ساختن صیغۀ نخست (مفرد مذكر) اسم مفعول از ثلاثی مجرد وزن «مفعول» را مبنا قرار می‌دهیم؛ مانند: «نَصَرَ ! مَنصور (یاری شده)». همچنین برای ساختن صیغۀ اوّل اسم مفعول از غیر ثلاثی مجرد ابتدا فعل مضارع را مجهول می‌کنیم، آن‌گاه به جای حرف مضارعت، میم مضموم (ﻣُـ) می‌گذاریم؛ مانند: «یُكْرِمُ ! یُكْرَمُ ! مُكْرَمٌ».