- فعل‌های اجوف ثلاثی مجرد غالباً از سه باب هستند: فَعَلَ، یَفْعُلُ؛ فَعَلَ، یَفْعِلُ؛ فَعِلَ، یَفْعَلُ.
- هرگاه «واو» و «یاء» متحرک باشند و ماقبل آن‌ها مفتوح باشد حرف «واو» و «یاء» به «الف» قلب می‌شوند. مانند «قَوَلَ» که تبدیل به «قالَ» می‌شود.
- در صیغه‌های ماضی معلوم فعل اجوف از صیغۀ غائب تا غائبتین اعلال به قلب دارند و از صیغۀ غائبات تا متکلم مع الغیر به دلیل التقاء ساکنین اعلال به حذف دارند.
- هرگاه عین الفعل به خاطر التقاء ساکنین حذف شود، اگر مضارع آن بر وزن «یَفْعُلُ» باشد فاء الفعل مضموم می‌شود و اگر مضارع آن بر وزن «یَفْعَلُ» و یا «یَفْعِلُ» باشد فاء الفعل مکسور می‌شود.
- اگر در ماضی معلوم فاءالفعل مکسور باشد، در ماضی مجهول برای جلوگیری از اشتباه با ماضی معلوم فاء الفعل مضموم می‌شود. بُعْنَ
- وزن افعال معتلّ (اجوف و ...) بر اساس حروف اصلی باقی‌مانده است. مانند «قُلْنَ» که بر وزن «فُلْنَ» است.
- تمام فعل‌های اجوف در باب اول واوی هستند؛ تمام فعل‌های اجوف در باب دوم یایی هستند و در باب چهارم هر دو احتمال وجود دارد؛ یعنی هم واوی و هم یایی هستند.
- هرگاه واو و یاء متحرک باشند و ماقبل آن‌ها حرف صحیح و ساکن باشد حرکت به ماقبل منتقل می‌شود. یَقُوْلُ، یَبِیْعُ
- در مضارع معلوم وزن «یَفْعُلُ» و «یَفْعِلُ» تمامی صیغه‌ها اعلال به اسکان (نقل حرکت) و صیغهٔ غائبات و مخاطبات علاوه بر اعلال به اسکان، اعلال به حذف نیز دارند.
- هرگاه «واو» و «یاء» مفتوح باشند و قبل از آن‌ها حرف صحیح و ساکن باشد، حرکت فتحه به ماقبل منتقل می‌شود و «واو» و «یاء» به «الف» قلب می‌شوند. یَخَافُ، یَهَابُ
- در مضارع معلوم اجوف وزن «یَفْعَلُ» در تمامی صیغه‌ها اعلال به اسکان (نقل حرکت) و اعلال به قلب وجود دارد و در صیغهٔ غائبات و مخاطبات علاوه بر اعلال اسکان و قلب، اعلال به حذف نیز وجود دارد.
[ جمعه 10 اردیبهشت 1395 ] [ 9:36 PM ] [ سامان ]
[ نظرات 0 ]
