1ـ تنها دو نوع از اسمها با علامت جمع مذکر سالم جمع بسته میشوند:
الف) علم مذکر عاقل به شرطی که تای تأنیث نداشته باشد و مرکب هم نباشد؛ مانند: «أحمَدُ، سَعیدٌ و خالِدٌ».
ب) صفت مذکر عاقل به شرطی که تای تأنیث نداشته باشد، ولی صلاحیت گرفتن تاء یا صلاحیت دلالت بر تفضیل را داشته باشد؛ مانند: «عالِمٌ، کاتِبٌ، أفضَلُ و أکمَلُ». همچنین اسمهای منسوب در زمرۀ اوصاف به شمار میروند و میتوانند با علامت جمع مذکر سالم جمع بسته شوند؛ مانند: «إیرانِيٌّ ! إیرانِیُّونَ».
2ـ اسمهایی را که شرایط جمع مذکر سالم ندارند، ولی با علامت جمع مذکر سالم جمع بسته میشوند، ملحق به جمع مذکر سالم مینامند؛ مانند: «عالَمونَ، أرَضونَ، أُولُو، ذَوونَ، سِنُونَ، أهلُونَ، عِلِّیُّونَ، حَمْدُونَ، زَیْدُونَ، عَبْدُونَ و اعداد عقود (از «عِشرونَ» تا «تِسعونَ»)».
-- برای ساختن جمع مذکر سالم از اسمهای صحیح الآخر یا شبه آن علامت جمع مذکر سالم را به آخر آنها میافزاییم؛ مانند: «مُؤمِنٌ ! مُؤمنونَ (مُؤمنینَ) و ظَبْيٌ ! ظَبْیُونَ (ظَبْیِینَ)».
--- برای ساختن جمع مذکر سالم از اسمهای مقصور، الف مقصورۀ آن را حذف میکنیم و فتحۀ پیش از واو را به نشانۀ حذف الف باقی میگذاریم؛ آنگاه علامت جمع مذکر سالم را به آن میافزاییم؛ مانند: «أعلَی ! أعلَوْنَ و مُصطَفَی ! مُصطَفَیْنَ».
---- برای ساختن جمع مذکر سالم از اسمهای منقوص، یاء آن را حذف میکنیم و علامت جمع را به آن میافزاییم؛ مانند: «قاضي ! قاضُونَ و هادي ! هادِینَ».
----- برای ساختن جمع مذکر سالم از اسمهای ممدود باید به نکات زیر توجّه کنیم:
الف) اگر همزۀ اسم اصلی باشد، به هنگام جمع با علامت جمع مذکر سالم تغییری در آن رخ نمیدهد؛ مانند: «قَرّاءٌ ! قَرّاؤونَ».
ب) اگر همزۀ اسم زائد و برای تأنیث باشد، هنگام جمع به «واو» بدل میشود؛ مانند: «زَکَریّاءُ ! زَکریّاوونَ».
ج) اگر همزۀ آن بدل از «واو» یا «یاء» باشد هم میتوان همزه را به حال خود باقی گذاشت و هم میتوان آن را به واو بدل کرد؛ مانند: «رَجّاءٌ ! رَجّاؤونَ (رَجّاوونَ)».