در این رهگذر به یک مورد از ابعاد و گستره ی امامت در جهان شناسی و انسان شناسی اسلام بر اساس بیانات امام رضا علیه السلام می پردازیم:
امام میراث دار پیامبر صلی الله علیه و آله و امامان
الف: امام جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام
(ان الامامة ... وارث الاوصیاء ... و خلافة الرسول و مقام امیرالمؤمنین و میراث الحسن و الحسین علیهم السلام) [1]
«در واقع امامت وراثت اوصیا و جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله و مقام امام علی علیه السلام و میراث حسن علیه السلام و حسین علیه السلام است ...»
امامان معصوم علیهم السلام جانشینان به حق پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هستند، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله موارد متعدد بر این مطلب تأکید کردند، از جمله در جریان غدیر خم و انتصاب امام علی علیه السلام به امامت.
سپس این خلافت و جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله به عنوان امانتی الهی از امام علی علیه السلام به امام حسن علیه السلام رسید و آن گاه به امام حسین علیه السلام و فرزندان معصوم ایشان رسید و اکنون این قبای فاخر به قامت حجت بن الحسن علیه السلام آراسته شده است.
البته وراثت در این جا به معنای حکومت پادشاهی و ارث بردن پسر از پدر نیست بلکه این وراثت براساس شایستگی افراد برای جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله است که خدا از آنها اطلاع دارد و امام را بر اساس آن مشخص می سازد. از این رو امامت در نسل امام حسین علیه السلام قرار گرفت ولی در نسل امام حسن علیه السلام قرار نگرفت.
امامان معصوم علیهم السلام جانشینان به حق پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هستند. |
ب: سلاح پیامبر نزد امام
(و یکون عنده سلاح رسول الله صلی الله علیه و آله و سیفه ذوالفقار) [2]
«اسلحه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و شمشیر ذوالفقار (امیرالمؤمنین علیه السلام) نزد امام معصوم است.» این مطلب از طرفی می تواند اشاره بدان باشد که امام رهبر جامعه اسلامی همچون پیامبر صلی الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه السلام همیشه مسلح و آماده مبارزه با دشمنان داخلی و خارجی اسلام است و از طرف دیگر اشاره بدان است که امامان معصوم همانطورکه وراث مقام پیامبر صلی الله علیه و آله هستند، وارث میراث گران بها و یادگارهای نمادین ایشان می باشند.
ج: کتاب جامعه نزد امام
(و تکون عنده الجامعه و هی صحیفة طولها سبعون ذراعاً فیها جمیع و ما یحتاج الیه ولد آدم.) [3]
«کتاب جامعه نزد امام معصوم (علیهم السلام) است و آن نوشته ای است که طول آن هفتاد ذراع (حدود 35 متر) است و در آن همه نیازمندی های فرزندان آدم وجود دارد.»
براساس روایات، کتاب جامعه توسط امام علی علیه السلام تهیه و مطالب دینی و شرعی در آن گردآوری شد [4]. البته مقصود حدیث مذکور آن است که اصول و کلیات همه نیازهای شرعی انسانها در این کتاب گردآوری شده است. [5]
نه این که همه جزئیات علوم و فنون و ... در آن وجود داشته باشد.
اسلحه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و شمشیر ذوالفقار (امیرالمؤمنین علیه السلام) نزد امام معصوم است و کتاب جامعه نزد امام معصوم (علیهم السلام) است. |
د: کتاب جفر نزد امام
(یکون عنده الجفر الاکبر و الاصغر اهاب ما عز و اهاب کبش فیهما جمیع العلوم حتی ارش الخدش و حتی الجلد و نصفه و ثلثه.) [6]
«کتاب جفر بزرگ و کوچک نزد امام معصوم علیه السلام است، که بر پوست بز و گوسفند (نوشته شده) است و در آن همه علوم حتی حکم خراش و ضربه تازیانه و نصف و ثلث آن بیان شده است.»
«براساس روایات کتاب «جفر» که احکام الهی در آن گرد آوری شده است توسط امام علی علیه السلام تهیه شد [7] و سپس هر امامی آن را به امام بعد از خود سپرده است.
ﻫ: مصحف فاطمه سلام الله علیها نزد امام
(یکون عنده مصحف فاطمه) [8]
در روایات، از کتابی با عنوان «مصحف فاطمه سلام الله علیها» یاد شده است که حاصل مکالمات حضرت زهرا سلام الله علیها با فرشتگان است و در هر عصری نزد امام آن عصر امانت است.
منبع: کتاب آیین محبت، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی
------------------------------------------------------------------
1 - عیون اخبار الرضا علیه السلام، صدوق، ج 1، ص 216 و کمال الدین، ج 2، ص 677 و امالی صدوق، ص 674 و کافی، ج 1، ص 198 و غیبۀ نعمانی، ص 218 و بحار، ج 25، ص 120
2- عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج 1، ص 212 و معانی الاخبار، ص 102، الخصال، ج 2، ص 527 و من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 418 و بحارالانوار، ج 25، ص 116
3- همان ها
4- بصائر الدرجات، محمد صفار، ص 151 و کافی ج 1، ص 238
5- این مطلب با توجه به هدف نگارش کتاب فوق و قرائن و قید لبّی حدیث بدست می آید.
6- عیون اخبار الرضا علیه السلام، صدوق، ج 1، ص 212 و معانی اخبار، ص 102 و خصال، ج 2، ص 527 و من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 418 و بحارالانوار، ج 25، ص116
7- بصائر الدرجات، همان و کافی، همان
8- عیون اخبار الرضا علیه السلام، همان و معانی، همان و خصال، همان و من لا یحضره الفقیه، همان و بحار، همان.