سرزميني كه با چوب و چماق ايستاد (بستان)

اول جنگ بود، عراق مي­خواست اولين راه­هاي ورودي­اش را به خيال تسخير سه روزه تهران(!) به طور كامل اشغال كند. گير داده بود به بستان در دشت آزادگان. يك تيپ رزمي تشكيل داد كه بيشتر آنها از فراريان زمان شاه و تجزيه­طلبان بودند. فرستادشان توي شهر و روستاها. بلندگو گرفته بودند و مي­چرخيدند توي كوچه­ها: «آهاي مردم! بستان را از دست نيروهاي ايراني آزاد خواهيم كرد...!» و خيال مي­كردند مردم نمي‌فهمند.

□

مردم درخواست نيرو كردند، رزمندگان سپاه سوسنگرد و بستان از راه رسيدند. عراقي­ها هول شدند. فكر كردند كه شايد اگر شهر ناامن شود، كار براي آنها راحت­تر باشد. اسلحه بين مردم پخش كردند. گوشه گوشه شهر بمب كار گذاشتند. حتي در جاده­ها مين كاشتند.

ايران هنوز در شوك شروع جنگ بود. اسلحه و مهمات كم داشت. تعداد نيروهاي رزمنده، سپاه و ارتش هم محدود بودند. 25 شهريور 1359. بچه­هاي جهاد با برنو مي­جنگيدند، از آن طرف عراقي­ها تفنگ­هايشان را، به رخمان مي­كشيدند. سنگرسازي عراقي­ها در اطراف بستان نشان مي­داد كه يك جنگ نابرابر در حال آغاز است. عشاير منطقه، گروه­هاي رزمي تشكيل داده بودند تا دست كم مرزهاي آبي بستان را حفظ كنند. اين در حالي بود كه هواپيماهاي عراقي هم خواستند خودي نشان بدهند و پاسگاه نظامي بستان را هدف قرار دادند. خيلي از مجروحان ايراني را هم با خودشان بردند....

اهالي بستان وضعيت وخيم جنگ را درك مي­كردند. دلشان مي‌خواست به هر ترتيبي كه هست، از شهر و خانه خود دفاع كنند. و حتي با تفنگ­هاي شكاري براي دفاع آماده شدند. مي­گفتند: «ما توانستيم رژيم شاه را شكست بدهيم، امروز هم استقامت مي­كنيم.» زن­هاي بستان هم داوطلبانه، غذا مي­پختند و بين رزمندگان و مدافعين شهر توزيع مي­كردند. همه آستين بالا زده بودند براي مقاومت.

□

كارشكني­هاي بني­صدر مشكلات را چند برابر كرده بود. ديگر نيرو و مهمات براي بچه­هاي مستقر در بستان نمانده بود. مثل دسته پرندگان، هواپيماها و بالگردهاي عراقي در آسمان مي­چرخيدند و ذخاير بمبشان را بر سر شهر، خالي مي­كردند. ديگر توان دفاع براي رزمنده­هاي دست خالي نمانده بود. بستاني­ها با ناراحتي عقب­نشيني رزمنده­ها را تماشا مي­كردند. نيروهاي زرهي عراق از مرز بستان هم گذشته بودند.

اول مهر راديو صوت الجماهير عراق اعلام كرد: «دلاوران ارتش قادسيه، به ياري برادران عرب دربند خواهد شتافت و آنان را از يوغ استعمار مردم فارس رها خواهد كرد....» اين در حالي بود كه مردم، خود براي دفاع از شهر بسيج شده بودند و زنان هلهله­كنان، مردانشان را براي دفاع از شهر تشويق مي­كردند.

□

چهارم مهر 1359 براي رزم­آوراني كه از پانزدهم شهريور با دشمن درگير بودند، روز غم­انگيزي بود. افسران عراقي آمدند داخل شهر، عكس امام را از ادارات پايين آورده و عكس صدام را نصب كردند. پرچم عراق هم رفت بالا و بستان، سقوط كرد...

□

نهم مهر امام(ره) پيغام دادند كه «مگر جوانان اهوازي مرده­اند؟!» جوانان با هر وسيله­اي كه بود هجوم بردند به بستان. حتي با چوب و چماق! عراقي­ها خيال كردند يك لشكر آمده براي مقابله، همه چيزشان را گذاشتند و فرار كردند. مجيده نگراوي، شيرزني بود كه به تنهايي با يك چوب بزرگ، شش تا عراقي را به اسارت گرفت. پيغام امام(ره) به مردم روحيه داده بود.

□

دهم مهر بستان آزاد شد، ولي طولي نكشيد كه دشمن باز هم برگشت. با نيروها و تجهيزات بيشتر. 22 مهر بود كه دوباره شهر اشغال شد. در اين فاصله، دهم تا بيست و دوم، مردم با چنگ و دندان شهر را حفظ كرده بودند. تلفات مردمي به قدري زياد بود كه انگار ديگر براي بستان، مردي نمانده بود. عراقي­ها اول يك پل روي رودخانه زدند و چند تا هم جاده آسفالته براي رفت و آمد راحت­تر. دوباره بلندگوهاي عراقي دور شهر گشتند و مردم را تشويق به همكاري كردند. حتي وعده زيارت كربلا مي­دادند! پانزده ماه، بستان دست عراقي­ها بود. عراقي­ها خيال كرده بودند كه ايران، ديگر مال آنهاست. نمي­دانستند مردم، در تمام اين پانزده ماه، اطلاعات خوبي را از دشمن به پاسداران رسانده­اند.

□

اوايل سال 60 بود. مقدمات آزادي بستان، بررسي وضعيت و شناسايي نيروهاي دشمن سه ماه طول كشيد. عمليات «طريق­القدس» با رمز «يا حسين(ع)» و با همكاري ارتش و سپاه انجام شد. اين عمليات نفس­گير، يك هفته طول كشيد و سرانجام در پانزدهم آذر سال شصت خط شكسته شد و دشمن هاج و واج گير افتاد. بستان آزاد شد!

□