ابودرداء نقل می‏کند:
در یکی از شبهای ظلمانی از لابلای نخلستان بنی نجار در مدینه می‏گذشتم. ناگهان نوای غم‏انگیز و آهنگ تأثر آوری به گوشم رسید و دیدم انسانی است که در دل شب با خدای خود چنین سخن می‏گوید:
- پروردگارا! چه بسیار از گناهان مهلکم به حلم خود درگذشتی و عقوبت نکردی و چه بسیار از گناهانم را به لطف و کرمت پرده روی آنها کشیده و آشکار نکردی. خدایا! اگر چه عمرم در نافرمانی و معصیت تو امیدوار نیستم و به غیر از معرفت و خوشنودی تو به چیز دیگری امید ندارم.
این صدای دلنواز چنان مشغولم کرد که بی‏اختیار به سمت آن حرکت کرده، تا به صاحب صدا رسیدم. ناگهان چشمم به علی بن ابی‏طالب علیه‏السلام افتاد. خود را در میان درختان مخفی کردم تا از شنیدن راز و نیاز محروم نمانده و مانع دعا و مناجات آن حضرت نشوم.
علی بن‏ابیطالب علیه‏السلام در آن خلوت شب دو رکعت نماز خواند و آنگاه به دعا و گریه و زاری و ناله پرداخت.
باز از جمله مناجاتهای علی علیه‏السلام این بود:
- پروردگارا! چون در عفو و گذشت تو می‏اندیشم، گناهانم در نظرم کوچک می‏شود و هرگاه در شدت عذاب تو فکر می‏کنم، گرفتاری و مصیبت من بزرگ می‏شود. آنگاه چنین نجوا نمود:
- آه! اگر در نامه اعمالم گناهانی را ببینم که خود آن را فراموش کرده‏ام ولی تو آن را ثبت کرده باشی، پس فرمان دهی او را بگیرید. وای به حال آن گرفتاری که خانواده‏اش نتوانند او را نجات بدهند و قبیله و طایفه او را سودی ندهند و فرشتگان به حال وی ترحم نکنند.
سپس گفت: آه! از آتشی که دل و جگر آدمی را می‏سوزاند و اعضای بیرونی انسان را از هم جدا می‏کند. وای از شدت سوزندگی شراره‏های آتش که از جهنم بر می‏خیزد.
ابودرداء می‏گوید: باز حضرت به شدت گریست. پس از مدتی دیگر نه صدایی از او به گوش می‏رسید و نه حرکت و جنبشی از او دیده می‏شد. با خود گفتم: حتماً در اثر شب زنده داری خواب او را فرا گرفته. نزدیک طلوع فجر شد و خواستم ایشان را برای نماز صبح بیدار کنم. بر بالین حضرت رفتم. یک وقت دیدم ایشان مانند قطعه چوب خشک بر زمین افتاده است. تکانش دادم، حرکت نکرد. صدایش زدم، پاسخ نداد. گفتم: - انالله و انا الیه راجعون. به خدا علی بن ابی‏طالب علیه‏السلام از دنیا رفته است. ابودرداء در ادامه سخنانش اظهار می‏کند:
- من به سرعت به خانه علی علیه‏السلام روانه شدم و حالت او را به اطلاع آنان رساندم.
فاطمه علیها السلام گفت: ابودرداء! داستان چیست؟
من آنچه را که از حالات علی علیه‏السلام دیده بودم همه را گفتم. فرمود:
ابودرداء! به خدا سوگند این حالت بیهوشی است که در اثر ترس از خدا بر او عارض شده.
سپس با ظرف آبی نزد آن حضرت برگشتم و آب به سیمایش پاشیدیم. آن بزرگوار به هوش آمد و چشمانش را باز کرد و به من که به شدت می‏گریستم، نگاهی کرد و گفت:
- ابودرداء! چرا گریه می‏کنی؟
گفتم: به خاطر آنچه به خودت روا گریه می‏کنم.
فرمود:
- ای ابودرداء! چگونه می‏شود حال تو، آن وقتی که مرا برای پس دادن حساب فرا خوانند و در حالی که گناهکاران به کیفر الهی یقین دارند و فرشتگان سخت گیر دور و برم را احاطه کرده‏اند و پاسبانان جهنم منتظر فرمانند و من در پیشگاه خداوند قهار حاضر باشم و دوستان، مرا تسلیم دستور الهی کنند و اهل دنیا به حال من ترحم ننمایند.
البته در آن حال بیشتر به حال من ترحم خواهی کرد، زیرا که در برابر خدایی قرار می‏گیرم که هیچ چیز از نگاه او پنهان نیست. (14)