بعضي از انواع«دستمال»، از زمان هاي خيلي قديم هم توسط بشر به كار رفته است. احتمالاً اولين دستمال عبارت از يك دم شغال بوده كه روي چوب مي چسباندند. انسان هاي اوليه، از اين دستمال، هم به عنوان دستمال و هم به جاي بادبزن استفاده مي كرده اند. مي دانيم كه بسياري از قبايل وحشي، حصيرهايي از كاه درست كرده و آن را به سرشان مي گذاشتند تا عرق شان را با آن پاك كنند، و اين مورد احتمالاً اولين و عمده ترين مورد استعمال دستمال بوده است. در زمان رومي ها و يوناني ها، نه تنها«دستمال» وجود داشته بلكه دستمال سفره هم به كار مي رفته است. از اين دستمال سفره براي خشك كردن دست در سر ميز غذا استفاده مي شده است. در قرن هفدهم در فرانسه دستمال حالت يك وسيله تفنني را پيدا كرد. به طوري كه دستمال هايي كه از تور دوخته و جواهراتي را به عنوان زينت و آرايش به گوشه اين دستمال ها مي دوخته اند. روايت شده كه«ماري اتتوانت» از لوئي شانزدهم خواست كه اعلاميه اي صادر كند مبني بر اين كه همه دستمال ها به جاي بيضي و دايره و مستطيل، بايد مربع شكل باشند!
-
چهارشنبه 4 فروردین 1389
7:02 AM
نظرات(0)
از یونان و روم باستان تا امروز
اتو طی بیش از ۱۰۰ سال از یک وسیله ساده فلزی که خیلی سنگین و استفاده از آن سخت بوده تکامل یافته است. البته گاهی اتوهای شیشه ای یا سایر مواد هم ساخته می شد. پیش از اینکه خشک کن های گرمایی اختراع بشوند، اتو این وظیفه را هم برعهده داشت. میکروب ها و باکتری های موجود در لباس را می کشت و کپک را رفع می کرد. بیش تر اتوهای مدرن از فلز و پلاستیک ساخته می شوند و چند ویژگی مانند بخار، کنترل دما و خاموش کننده خودکار دارند.
شاید هزاران سال باشد که بشر با وسیله ای چروک های لباسش را باز کند اما بیش تر اوقات فقط ثروتمندان بودند که لباس هایشان چنین مرتب و آراسته بود. چون استفاده از چنین وسیله ای سخت و پر زحمت بود، فقط طبقه اشراف توانایی استخدام کردن فردی را فقط به همین منظور خاص داشتند. حدود ۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح یونانی ها اتوی پلیسه کننده را برای لباس های نخی شان به کار می بردند. اتوی پلیسه کننده غلتک سوزن مانندی بوده است که حول محوری می چرخید و آن را پیش از استفاده گرم می کردند.
در دوران امپراتوری روم باستان، رومی ها اسباب و وسایل مشابه اتوهای امروزی داشتند. یکی از آن ها دستگاه پرس دستی بود که با این پارو یا چکش فلزی تخت به لباس ها ضربه می زدند و به این ترتیب چروک ها از بین می رفت. وسیله دیگر دو تخته چوبی تخت بود که بین آچاری چوبی قرار می گرفت. پارچه های نخی را بین دو تخته می گذاشتند و با پیچاندن آچار فشار بیش تری به آن وارد می کردند و پارچه اتو می شد.
چینی های باستان هم چندین نوع اتوی بدوی داشتند که اتوی ماهیتابه ای یکی از آنها بود و آن را روی لباس حرکت می دادند تا چروک ها باز شود.
تقریبا تا قرن دهم میلادی وایکینگ های اهل اسکاندیناوی هم اتوهای ساده ای از جنس شیشه داشتند. وایکینگ ها تخت کننده ای به شکل قارچ داشتند که آن را کنار بخار نگه می داشتند و گرم می کردند و بعد آن را روی لباس می کشیدند.
اما آنچه ما انسان های قرن ۲۱ به نام اتو می شناسیم وسیله ای است که اروپایی ها از قرن چهاردهم از آن استفاده می کنند. اتوی تخت از یک صفحه آهن با دسته فلزی تشکیل شده بود. برای اینکه اتو داغ شود، آن را روی آتش نگه می داشتند یا کاملا در آتش می گذاشتند. وقتی اتوی تخت را روی یک پارچه می گذاشتند باید آن را با دستگیره برمی داشتند. یک تکه پارچه نازک بین لباس و اتو می گذاشتند تا دوده های روی اتو لباس را کثیف نکند. با اتوی تخت اتو کاری می کردند تا خنک شود. در آن زمان خیلی از مردم چند اتوی تخت داشتند و وقتی با یکی کار می کردند بقیه را گرم می کردند تا اتوکاری برای گرم کردن آن قطع نشود. .
-
چهارشنبه 4 فروردین 1389
7:02 AM
نظرات(0)
سبد غذايي يعني انواع مواد غذايي که هر روز از بازار خريداري ميکنيم تا با آن براي اعضاي خانواده خود غذا تهيه کنيم و سفره يعني آنچه هر روز بهعنوان يک وعده غذايي ميخوريم يا بهتر بگويم يعني چگونگي ترکيب و توليد غذاي مورد علاقهمان از سبد خريداري شده. ايدهآل اين است که انتخاب موادغذايي درون سبد و غذاي آماده شده بر سر سفره بتواند سلولهاي ما را سير کند تا سلولهاي متفاوت که هر کدام نقشي ويژه در ادامه حيات ما دارند، بتوانند با توانمندي و سرشاري وظيفه خود را انجام دهند.
هديه يک سبد و سفره متوازن، متعادل و متنوع، سلامت است.
دو واژه سبد و سفره هميشه ما را به ياد زن مياندازد؛ زني به عنوان همسر يا مادر و يا مادربزرگ که نقش کليدي در تغذيه افراد خانواده دارد. اگر چه اغلب مسووليت سنگين مالي به عهده مرد خانواده است ولي در اغلب جوامع اين زن است که با توليد و پخت غذا، انداختن سفره يا ميزي با غذاهاي لذيذ پيوند دارد.
نقشي که ما ممکن است از اهميت آن غافل شويم.
آيا بهاين نکته فکر کردهايد که چرا بعضي از بيماريها در بعضي از خانوادهها بيشتر است و يا زن و شوهر که قرابت فاميلي نيز ندارند، بيماريهاي مشابه ميگيرند. و سفره...... مهم است بدانيم که اگر همسر جوان از مادرش پختن را آموخته باشد، ويژگيهاي مثبت يا منفي تهيه سبد و ياسفره را به نسل بعدي منتقل ميکند، چه بسا خوردن غذاهاي شور عادت ناميمون خانوادهايي باشد که افزايش فشار خون دارند ولي ميپندارند اين بيماري در خانواده ارثي است. بله، ارثي است چون عادت پختن غذاي شور نسل اندر نسل ادامه داشته است. غذايي که به ذايقه کسي که از کودکي غذاي خوش نمک خورده است، شور نميآيد. آيا تمامي زنان خانهدار ما به اينگونه اطلاعات دسترسي دارند؟ آيا متولي خاصي در کشور براي آموزش تغذيه و دادن اين آگاهيها به زوجهاي جوان وجود دارد؟ آيا اهميت آموزشهاي تغذيهاي کمتر از ساير آموزشهايي است که به زوجهاي جوان ميدهيم؟ آيا 135 هزار مرگ ساليانه به دليل بيماريهاي قلبيعروقي و يک ميليون و 144 هزار سال از دست رفته عمر براي سياستگذاران و آگاهان کشور تکان دهنده نيست. درصد زيادي از اين خسرانها که به صورت مرگ زودرس و معلوليت جامعه را در معرض خطر قرار داده است، قابل پيشگيري است. چاقي، ديابت، سکتههاي قلبي، بيماريها و نارساييهاي قلبي، افزايش فشار خون و عوارض زياد آن، سکتههاي مغزي و آسيبهاي ناشي از آن، بيماريهاي اسکلتي استخواني، پوکي استخوان و سرطانهاي گوناگون همه با بهبود تغذيه قابل پيشگيري هستند. ولي آيا تمام تلاش يک زن به عنوان عنصر اصلي تغذيه خانواده براي تغذيه مطلوب کافي است. کشاورزي که از زراعت بدون سم يا مصرف حداقل سم بهره ميبرد، کشاورزي که از روشهاي بيولوژيک براي مبارزه با آفات نباتي استفاده ميکند و کشاورزي که به حيات خاک و ريزمغذيهاي خاک توجه دارد و اجازه نميدهد با کودهاي نامناسب مواد غذايي کشور خود تهديد کننده سلامت باشند.
انتخاب مواد غذايي که هر روز وارد اين سبد ميشود، به عواملي چون بودجه خانواده و سهمياز بودجه که براي خريد غذا اختصاص مييابد، از طرفي و از طرف ديگر به سليقه و ذايقه فردي که از انواع مواد غذايي موجود در بازار انتخاب ميکند، بستگي دارد. بنابراين دانش تغذيهاي اين فرد که بهطور معمول زن خانواده است، نقش مهمي در سلامت افراد خانواده ومهمتر از آن، چگونگي شکلگيري ذايقه افراد خانواده دارد.
ممکن است فکر کنيد تنها سابقه فاميلي و زمينههاي ارثي است که احتمال ابتلاي افراد يک خانواده را به يک نوع بيماري مانند افزايش فشار خون، چاقي يا بيماري قلبي افزايش ميدهد. بله، زمينههاي ارثي از اهميت برخوردار است ولي گاهي نوع تغذيه ميتواند به فردي که زمينه ارثي يک بيماري را دارد، کمک کند که مبتلا نشود و يا ديرتر به آن بيماري مبتلا شود و عکس آن، ممکن است کسي سابقه فاميلي و ارثي ابتلا به يک بيماري را نداشته باشد و در اسارت عادات و ذايقه تحميلي خانواده کمکم شرايط ابتلا به آن بيماري برايش فراهم شود.
اگر به نقش زن به عنوان فردي کليدي که سبد غذايي را انتخاب ميکند تاکيد ميکنيم، بهاين دليل است که اين انتخاب ميتواند ذايقه افراد خانواده و بهخصوص کودکان خانواده را بسازد؛ ساختني که به دانش و اعتقاد مادر بستگي دارد، ساختني که ميتواند به نفع سلامت کودکان که بزرگسالان فردا هستند، عمل کند و يا احتمال ابتلاي آنها را به بيماري فراهم کند.
اين سبد هر روز با چه موادي به خانه ميآيد؟ چه روغني را براي خانه خود ميخريم؟ از چه نوع گوشتي بيشتر استفاده ميکنيم؟ چه انواعي از سبزي و صيفيجات را با چه ميزاني در سبد غذايي خود جا ميدهيم؟ از لبنيات در سبد چه سهمي را اختصاص ميدهيم. به چه ميزان از غذاهاي نيمه آماده، سوسيس و کالباس، نوشابههاي گازدار، تنقلات شور، شيرينيهاي تازه و کيکهاي خامهدار استفاده ميکنيم؟ سبد هرروزه ما سهم نانهاي سفيد بيشتر است يا نان سبوسدار و غلات و حبوبات به چه ميزان در سبد جايگاه دارند. ماهيها چه جايگاهي در سبد دارند؟ آيا سبد جايي براي تخممرغ روزانه براي همه بچهها دارد يا پفک و يخمک جاي آن را گرفته است؟ آيا بچهها هر روز ميوه و سبزي ميخورند يا شکم خود را با شکلات و چيپس و نوشابه سير ميکنند؟
بد نيست بدانيم که تنها افزايش فشار خون در جهان موجب هفت ميليون مرگ سالانه است. فشار خون موجب بروز سکتههاي مغزي و معلوليتهاي پر هزينه و رنجآور است. در کشور ما براساس بررسي بار بيماريها 222 هزار و 700 سال از دست رفته عمر به دليل سکتههاي مغزي محاسبه شده است. بيش از ده هزار نفر ساليانه به دليل افزايش فشار خون جان خود را از دست دادهاند و اين تنها مربوط به 23 استان کشور است که در سال 1382 به دست آمده است. بر اساس بررسي سلامت و بيماري، افزايش فشارخون بهعنوان يك عامل خطر 5/11 درصد از جمعيت مارا مبتلا كرده است که در گروه سني 40 تا 69 سال و بالاي 70 سال به 15 و 33 درصد ميرسد.
اين نقش کليدي است ولي نبايد فراموش کرد که مسووليتها در زمينه تغذيه خانواده ميان بخشهاي گوناگون دولت يعني وزارتخانههاي متولي توليد و واردات غذا، سياستگذاران غذايي، مسوولان تنظيم بازار و قيمتها، جامعه علمي و رسانهها که متولي فرهنگسازي هستند، مشترک است اگرچه به نظر ميرسد انتخاب سبد غذايي خانواده و تبديل آن به سفره بهوسيله زن خانواده صورت ميگيرد ولي نگرش و نگاه مسوولان و متوليان سياستگذاري غذا و تغذيه در يک کشور به زندگي، به حيات انسان به نيازهاي سلولي، به رابطه توانمنديهاي جسمي و ذهني با تغذيه مناسب و اهميت دوران پر نياز رشد و آثار تغذيه مناسب بر سلامت خانوادهها، جامعه و توسعه کشور است که راه را براي تغذيه بهتر خانواده هموار ميکند.
متولياني که ميزان بيماري معلوليت، ناتواني و مرگ را که به دولت و مردم تحميل ميشود، در يک کفه ترازو ميگذارند و واردات غذا و قيمتهاي مناسب غذايي را براي زندگي سالم مقرون به صرفهتر از پرداخت هزينههاي سنگين و طاقتفرسا بيماريها و جراحيهاي گران و تدارک دارو و تجهيزات پزشکي مي دانند و نکته مهم ديگر اينکه گاهي سياستگذاريها و پايش وضع تغذيهاي جامعه، نگاه به شيوههاي جديد تغذيه از سوي مسوولان غذا و تغذيه از آگاهي مادري جوان که فرصت فکر کردن به سبد و سفره را ندارد و خودش نيز براي هزينههاي سنگين مجبور است پا به پاي مردش کار کند، مهمتر است..
-
چهارشنبه 4 فروردین 1389
7:00 AM
نظرات(0)