موضوعات اصلي
اعتماد و احساس امنيت پيدا كردن فرد امين و مورد اطمينان چه در روابط نزديك و چه در روابط دور يا رسمي كار ساده اي به نظر نمي رسد. انسان ها دوست دارند دوستان قابل اعتمادي داشته باشند. دوستاني كه بتوانند براي روزهاي سخت زندگي روي شان حساب كنند. اعتماد و اطمينان دو واژه اي است كه به ظاهر ساده مي آيد اما در اصل جاي تعمق بسيار دارد. وقتي به فردي اعتماد مي كنيد و حرف دل تان را مي زنيد و سپس آن را از دهان ديگري مي شنويد چه احساسي به شما دست مي دهد. مطمئنا احساس خوشايندي نيست. شهروندان ما تا چه ميزان به هم اطمينان دارند. در يك خانواده افراد آن خانواده تا چه حد مورد اعتماد هم هستند. اعتماد افراد خانواده به هم يكي از اراكان بهداشت رواني است. وقتي نوجوان يا جوان در خانواده خود فرد مطمئني پيدا نمي كند تا با او روابط نزديك و صميمي داشته باشد ناخودآگاه از خانواده دور شده و به دامن دوستان و بيگانه ها كشيده مي شود و در اين ميان اگر به تور افراد ناباب بخورد آسيب هاي جبران ناپذيري خواهد ديد. اما فردي كه روابط دوستانه با افراد خانواده اش دارد و حمايت عاطفي مي شود از آسيب هاي اجتماعي در امان مي ماند. چه كنيم تا فردي مورد اطمينان باشيم و ديگران به ما اعتماد كنند؟ گذشته يك فرد بهترين مدرك براي پاسخ گويي به اين پرسش است. همه ما در شرايط امتحان يا آزمون قرار مي گيريم. همه ما به نوعي به يكديگر امتحان پس مي دهيم. آناني معتمدند كه از چنين آزمون هايي سربلند بيرون آمده باشند. شما مسلما به كساني اعتماد مي كنيد كه قبلا هم اعتماد كرده ايد. با كساني درد دل مي كنيد كه قبلا به نوعي فيدبك مثبت دريافت كرده ايد. از مغازه هايي خريد مي كنيد كه به كيفيت جنس و بهاي آن تا حدي اطمينان داريد. از مسيري رفت و آمد مي كنيد كه تا حدودي امن تر از مسيرهاي ديگر به نظر مي رسد. براي مهمان تان از رستوراني غذا تهيه مي كنيد كه به سلامت آن اطمينان بيشتري داشته باشيد. فرزندان تان را در مدرسه اي ثبت نام مي كنيد كه لااقل از چند نفر تعريف آن را شنيده باشيد. مسلما همين فاكتورها در انتخاب افرادي كه مي خواهيد به آن ها اطمينان كنيد، دخيلند. به ديگران اعتماد كنيد تا آن ها نيز به شما اعتماد كنند. اصولا هر خصلتي را با كمي تلقين، انتظار از فرد و دادن برخورد مناسب مي توان درشخص ايجاد كرد. وقتي به كسي مي گوييد: «چون به تو اطمينان دارم ...» فرد ناخودآگاه از خود انتظار يك فرد مطمئن را دارد مگر آن كه از لحاظ شخصيتي آدم بي وجداني باشد. اعتماد متقابل يكي از رموز روابط صميمي و صادقانه است. اگر در مقابل اعتماد ديگري نسبت به او بي اعتماد شويد قدر مسلم كم كم اعتماد او نيز نسبت به شما كمرنگ خواهد شد. مردم دوست دارند در مقابل كنش هاي مثبت شان نسبت به ديگران واكنش هاي مثبت دريافت كنند. مردم از اين كه مورد اعتماد كسي قرار بگيرند به خود مي بالند. از اين كه شما او را به ديگري ترجيح داده ايد و محرم اسرارتان نموديد احساس غرور مي كنند، پس هر چه انتقال احساس صادقانه تر باشد همان قدر قوي تر و ارضا كننده تر است. رابطه اعتماد و احساس امنيت احساس امنيت عبارت است از احساس آزادي نسبي از خطر. اين احساس وضع خوشايندي را ايجاد مي كند و فرد در آن داراي آرامش جسمي و روحي است. ايمني از عواطف و احساسات زيربنايي و حياتي براي تامين بهداشت رواني است. افراد ناامن، نامتعادلند. شخصي كه دائما احساس عدم امنيت، ترس و خطر از بيرون و درون خود مي كند، نمي تواند انسان سالمي باشد. او با پرخاشگري يا اضطراب واكنش نشان داده و در دنياي ذهني خود مدام در حال دفع كردن خطرات احتمالي است. روابط توام با اعتماد، احساس امنيت را بالا مي برد، تاثيري كه احساس ناامني بر انسان دارد ايجاد حالت تنش و برانگيختگي و عدم تعادل است. بعضي از روانشناسان معتقدند كه احساس ناامني يك احساس خالص، مجرد و محدود نيست. بلكه احساس پيچيده و مركبي است كه بايد به عنوان يكي از صفات اصلي كل شخصيت انسان محسوب گردد. در اين ميان آبراهام مزلو روانشناس انسان گرا از اولين كساني بود كه در اين زمينه نظرات اساسي ارائه داده و چهارده نشانه براي اين احساس برشمرد كه عبارتند از: همانند سازي و احساس ايمني خانواده شرايط همانند سازي سالم را براي كودك فراهم مي سازد. اولين تجربه مهم عاطفي كودك در اين زمينه معمولا با مادر است. ولي با گذشت زمان كودك با افراد ديگر خانواده نيز مرتبط مي شود و روابط عاطفي و اجتماعي او گسترش مي يابد. براي مدت ها اين محيط جو و فضاي زندگي او را شامل مي شود. تجاربي كه در اين فضاي كوچك كسب مي كند ساختمان اوليه شخصيت كودك را ساخته و خودپنداري و جهان بيني و نگرش او را نسبت به زندگي خود و ديگران به مقدار زياد تعيين مي كند. در خانواده هاي سنتي محدوده ارتباطي طفل وسيع تر و تنوع همانندسازي او بيشتر است. بنابراين اگر نتواند با پدر و مادر ارتباط برقرار كند غالبا با ديگر اعضاي خانواده مرتبط مي شود و بسياري از نيازهاي خود رابر آورده مي كند. اما در شهرهاي بزرگ كه خانواده به صورت هسته اي است پدر و مادر بار سنگين تري را به دوش مي كشند و كودكان از روابط عاطفي متنوع محرومند. اين خود سبب ايجاد احساس ناايمني در آن ها مي گردد. رابطه احساس امنيت و محيط بيرون از خانواده محيط كوچه، محله، شهر و مدرسه نيز در تشديد احساس ايمني يا نا ايمني بسيار موثر است. ممكن است اين شرايط مانند فضاي خانواده تاثيرات خيلي عميق و وسيع نداشته باشد. زيرا كودك معمولا در معرض تاثير آن ها كمتر از تاثيرات خانواده قرار مي گيرد. ليكن به هر حال پژوهش هاي مختلف نشان داده كه شرايط اجتماعي افراد اگر مثبت باشد خصوصيات مثبت آن ها را تقويت مي كند و اگر منفي باشد صفات و واكنش هاي منفي آن ها را برمي انگيزد. مدرسه نيز اگر فضاي مناسبي نداشته باشد بر خود پنداري كودكان اثر منفي داشته و احساس حقارت و ناايمني را در آن ها تشديد مي كند. اگر كودكي به طور مداوم به علل مختلفي اعم از عدم توجه والدين يا اولياي مدرس در كوچه، محله يا مدرسه مورد اذيت و آزار، تحقير و تهديد قرار گيرد به احتمال قوي دچار احساس اضطراب و ناايمني گشته يا درون گرا و تخيلي مي شود. گاه نيز اين احساس ناايمني را با پرخاشگري جبران مي كند. در اثر پرورش در اين گونه محيط ها بسياري از كودكان بزهكار، دزد، قاتل، منحرف، بيمار رواني يا معتاد مي شوند. زيرا لطمات شديدي كه به شخصيت آن ها وارد آمده آن ها را حقير و ناايمن كرده، در نتيجه با ناسازگاري با دنياي ناامن و نامهربان مقابله مي كنند.
1- احساس طرد شدن، مورد عشق و علاقه ديگران نبودن 2- احساس تنهايي 3- احساس اين كه دائما در معرض خطر قرارداد 4- ادارك دنيا به عنوان مكاني تاريك، خصمانه و خطرناك 5- ديدن ديگران به عنوان افرادي بد، شيطاني و خودخواه 6- احساس عدم اعتماد، حسادت و بخل 7- بدبيني 8- گرايش به ناخشنودي و نارضايتي از خود و محيط 9- احساس تنش، فشار و كشمكش دروني توام با خستگي و بي حوصلگي. ناراحتي، كابوس و بي ارادگي 10- گرايش به عيب جويي زياد نسبت به خود 11- احساس گناه و شرمندگي 12- اختلال در پذيرش خود، نياز به قدرت و مقام اجتماعي، جاه طلبي، پيشرفت و پرخاشگري يا بالعكس احساس خود آزاري، وابستگي به ديگران. احساس بيچارگي و درماندگي و تسليم در برابر ناملايمات 13- ميل دائمي و شديد براي يافتن امنيت به صورت هدف هاي مكرر و متغير و كاذب 14- خودخواهي، خودمداري و فرد گرايي و اشتغالات ذهني شديد و مستمر.
1- باشگاه برويد و ورزش کنيد: بسياري از دانشمندان عقيده دارند که فعاليت هاي بدني و فيزيکي باعث تحريک و کار کردن درست عقل و قواي فکري مي شود. تحريکات خوني بدن باعث مي شود مغز بيشتر و بهتر کار کند؛ چرخش درست خون موجب مي شود شما بتوانيد ذهن تان را سالم نگاه داريد و عکس العمل هاي سريع و عاقلانه تري داشته باشيد. هم چنين فعاليت هاي بدني باعث مي شوند سلول هاي موجود در مغز شما رشد و تکثير يابند، و ذهن شما مانند يک ساعت کار کند. 2- از ذهن تان کار بکشيد: فارغ التحصيل شدن از مدرسه به اين معني نيست که شما يادگيري و آموزش را رها کنيد. اگر ذهن تان را درگير آموزش و يادگيري کارهاي جديد نکنيد يعني به روند کاهش قواي فکري تان کمک کرده ايد. يک زبان جديد ياد بگيريد، به طور منظم کتاب بخوانيد، يا حتي نواختن يک ساز موسيقي را ياد بگيريد. فکر کردن هم يکي از فعاليت هايي است که ذهن را درگير مي کند. فعاليت هاي روزانه ذهني باعث قوي تر شدن مغز مي شود، در نتيجه شما ذهن سالم تري خواهيد داشت. 3 - سالم غذا بخوريد: خوردن غذاهاي فست فود و يا تنقلات مضر و بي فايده تنها به بدن شما و فيزيک تان آسيب نمي رساند، بلکه قواي ذهني تان را مختل مي کند. خوردن غذاهاي سالم و مقوي به ذهن شما اين امکان را مي دهد که سلول هاي خود را گسترش دهد و مواد مغذي مورد نيازش را از بدن تان بگيرد. غذاهايي که براي تقويت ذهن شما مفيدند عبارتند از شاتوت، بروکلي، قهوه، و آواکادو. 4- استرس خود را مهار کنيد: آيا مي دانيد که استرس آسيب هاي فراواني به سلول هاي ذهن شما وارد مي کند؟ تنها اين مسأله نيست، زماني که شما دچار استرس و اضطراب مي شويد، نمي توانيد بدرستي روي کارها و اعمال تان تمرکز کنيد. استرس کنترل نشده ممکن است به افسردگي تبديل شود و يا بيماري هاي جسمي وخيمي به همراه داشته باشد. 5- به اندازه کافي استراحت کنيد: اگر مي خواهيد ذهن تان هر روز منظم و دقيق کار کند بايد هر شب به اندازه کافي استراحت کنيد. اگر نتوانيد به اندازه کافي بخوابيد، ذهن تان هوشياري هميشگي را نخواهد داشت. البته زياد از حد خوابيدن هم به اندازه کم خوابي مضر است؛ پس تعادل را حفظ کنيد. 6- تنها نباشيد: داشتن دوستان صميمي چند فايده دارد. اول اين که، ارتباطات کلامي موجب تقويت حافظه و هوشياري ذهن مي شود. داشتن رابطه با ديگران باعث مي شود شما فکر کنيد و مشکلات تان را خودتان حل کنيد. علاوه بر اين داشتن دوستان زياد از ابتلا به افسردگي و انزواطلبي جلوگيري مي کند. 7- کارهاي روزانه خسته کننده تان را با هيجان آميخته کنيد: انجام دادن يک سري کار هاي روتين روزانه خسته کننده است اما موجب مي شود شما مانند يک خلبان اتوماتيک کار کنيد. براي اين که کار تان شما را خسته نکند آن ها را با هم ادغام کنيد. راه هاي مختلفي را براي رسيدن به محل کارتان تجربه کنيد. فعاليت هاي فوق برنامه جديدي براي خود پيدا کنيد. کارهايي انجام دهيد که شما را به هيجان مي آورند و ذهن شما را هوشيار و فعال مي کنند. منبع: سايت وفاق 