بيشتر دانشمندان و نويسندگان سعي كرده اند تعريف جامع و كاملي از موفقيت ارائه دهند تا مورد استفاده همگان قرار گيرد، اما شمار فراوان اين تعاريف خود موجب گرديده است که تا به امروز، توصيف دقيق و مشخصي از اين كلمه در دست نباشد. تعريف شما از موفقيت چيست؟ گذراندن مدارج تحصيلي و اخذ مدارك علمي، رسيدن به ثروت دلخواه، به دست آوردن پست و مقام، داشتن همسري دلخواه، محيط خانوادگي آرام و فرزنداني شايسته، برتري و بالاتري بر ديگران و يا كه هنرمندي محبوب، نويسنده اي بزرگ و يا موسيقي داني مشهور باشيم؟ يكي از دلايل عمده تعدد تعريف موفقيت برداشت هاي گوناگون از اين مفهوم است. هستند افرادي كه به دليل دستيابي به خواسته هايشان، خود را موفق و كامياب مي پندارند، اما اين موفقيت از نظر ديگران چندان ارزش و اعتباري ندارد. بنابراين موفقيت امري نسبي است و هرگز تعريفي واحد به خود نمي پذيرد. به نظر آلفرد اوستن: «آرامش و اطمينان بهترين موفقيت است» هيچ كس واقعا موفق نيست، مگر آن كه خوشبخت باشد و نيز خوشبخت كسي است كه كاري مفيد و با ارزش انجام دهد. به اين اعتبار، تعريف فرهنگ و بستر از موفقيت به مفهوم«نيل رضايت بخش به هدف» تعريفي مناسب است.

تعيين هدف

انسان بي هدف كاملا تابع حوادث و پيشامدهاست. كسي كه هدف روشني در زندگي دارد، پس از رسيدن به كاميابي احساس خوشبختي و آرامش مي كند اما افرادي كه اهدافي نامشخص را پي مي گيرند،‌ به هر مقامي كه برسند، باز هم ناراضي اند. هر يك از ما بايد به يقين بدانيم كه چه مي خواهيم، چه هدفي را دنبال مي كنيم و در انتظار چه نوع موفقيتي هستيم. تشخيص هدف و آگاهي از آن، پيش شرط هر گونه اقدامي است. افزون بر اين، در تعيين اهداف خويش بايد از تقليد كوركورانه بپرهيزيم. به عنوان مثال،‌ اگر راه پسر عموي مان كه درس خوانده و مهندس برق شده و از نظر كاري و مالي نيز وضعيت قابل توجهي دارد را‌ انتخاب كنيم، پس از رسيدن به موفقيت خوشحال خواهيم بود؟ در صورت مقايسه خود با ديگران دو اشتباه بزرگ مرتكب مي شويم: ناخودآگاه با ديگران به رقابت بر مي خيزيم، زيرا هدف مان تحقق بخشيدن به خواسته و آرزويي مشخص نيست بلكه«برتري طلبي» و يا«مثل كسي شدن» است. بدون توجه به توانايي ها، علايق و امكانات خود دنباله رو ديگران مي شويم. «تنها گنجي كه ارزش جستجو كردن دارد هدف است». لويي استوني

شناخت هدف و مراحل آن

براي شناخت بهتر اهداف خويش و نيز انتخابي آگاهانه از ميان امكانات متعدد، كاغذي بر داريد و در گوشه اي خلوت و آرام بنشينيد و كليه اهدافي را كه در سر مي پرورانيد، در آن يادداشت كنيد. پس از فراغت از اين كار به مراحل سه گانه زير بپردازيد.

الف: تمركز و تفكر

فكر غذاي مغز و تفكر، وجه تمايز انسان از حيوان است. هر يك از ما متأثر از افكاري هستيم كه بر حسب عادت كنترل مان را در دست دارند. براي رهايي از افكار متضاد، بايد همه تراوشات ذهني خويش را به مغز بسپاريم تا در فرصت مناسب آن ها را مورد مطالعه قرار دهد. سپردن انديشه ها و آرزوها به مغز و ايجاد فرصت لازم براي بررسي يكايك آن ها امروزه بين همه كساني كه به نيروي شگفت انگيز مغز آگاهند، متداول است. شما هم اين شيوه را پيش گيريد تا نتيجه خارق العاده آن را دريابيد.

ب: مطالعه

پس از تمركز و بررسي اهداف نوبت به مطالعه مي رسد. امروزه در مغرب زمين مطالعه امري بسيار متداول است، به اين ترتيب كه پيش از هر كاري ابتدا با صرف سرمايه اي گزاف هدف مربوطه را مورد بررسي قرار مي دهند. هم چنين كار مورد نظر را با انواع كار هاي موجود در بازار قياس كرده و با خواندن كتاب هاي متعدد و مشورت با كارشناسان طراز اول ابعاد موضوع را به طور دقيق مي سنجند. البته در اين راستا امكانات خود را براي دستيابي به اهداف تعيين شده مدنظر قرار مي دهند. بزرگي و كوچكي اهداف و اين كه آيا مورد پسند ديگران واقع مي شود يا خير، اهميتي ندارد.

ج: مشاوره

مشاوره عاملي مؤثر و ياري دهنده در مسير پيروزي و موفقيت است. در اين زمينه بزرگان و نوابغ شواهدي آورده اند كه استفاده از آن ها مي تواند راه گشاي ما در جهت رسيدن به اهداف باشد. مشورت زماني كارساز و مفيد خواهد بود كه فرد طرف مشورت داراي خصوصيات لازم باشد و به ما در شناخت خواسته ها، اهداف و توانايي هاي مان ياري رساند. اين خصوصيات عبارتند از: اطلاع كافي از موضوع، مثبت انديشي و خيرخواهي.

انتخاب هدف

براي انتخاب هدف، چهار شرط اصلي و اساسي هدف سالم را مد نظر قرار دهيد. چنين هدفي بايد:
- رفاه و آسايش بيشتري فراهم سازد.
- به ما احساس مفيد بودن،‌ خوشي و نشاط بخشد.
- از روي چشم و هم چشمي و رقابت با كسي انتخاب نشده باشد.
- انتخاب آن تحت فشار يا به توصيه اطرافيان نباشد.
پس از بررسي اهداف خويش و مطابقت آن ها با شرايط فوق در مي يابيد كه از اجراي برخي از مقاصدتان كه داراي اين چهار خصيصه نيستند، صرف نظر كرده ايد. اكنون بايد صادقانه و با شجاعت به سؤالات زير پاسخ دهيد و آن ها را روي صفحه اي كاغذ بنويسيد: آيا به اين اهداف علاقه دارم؟ در صورت علاقه، براي تحقق آن ها آيا از قابليت و استعداد لازم برخوردارم؟ آيا جهت رسيدن به اين اهداف داراي امكانات كافي هستم؟ آيا وقت كافي دارم؟ اين مرحله نيز ويژگي هاي خود را دارد،‌ به طوري كه ممكن است از دنبال كردن بعضي از هدف هاي مورد نظرتان منصرف شويد. هدفي كه حتي به شرط اجرا علاقه اي در شما ايجاد نكند، نفعي هم به دنبال نخواهد داشت. اكنون با پي بردن به هدف ويژه خود و با توجه به توانايي هايتان در پيشبرد آن و نيز با احتساب وقت كافي بايد دست به اقدام بزنيد.
زمان بندي: گام بعدي«زمان بندي» دقيق است، به اين صورت كه براي انجام هر كار بايد زمان مشخصي در نظر گرفته شود. پيمودن هر مسير با علم به پيچ و خم ها و فراز و نشيب هاي آن، زمان خاص خود را مي طلبد؛ پس از اين تقسيم بندي مي توانيد اوقات خود را جهت اجراي اهداف متعدد به طور هم زمان تنظيم كنيد.
تصميم گيري: پس از شناخت كامل از شرايط اساسي يك هدف سالم، نوبت به تصميم گيري مي رسد كه به عنوان گامي مهم در جهت هموار ساختن مسير زندگي مورد توجه قرار گيرد. به جرأت مي توان اعتراف كرد كه لحظه تصميم گيري از سخت ترين و سرنوشت سازترين لحظات زندگي بشر است. بسياري معترفند كه در اين لحظات فشار هاي زيادي متحمل شده اند. گاهي انتخاب غلط و پافشاري غير منطقي بر آن تمام عمر ما را از چشيدن خوشبختي محروم مي سازد. ويليام جيمز درباره تصميم گيري مي گويد: «لحظاتي هست كه مجبوريم انتخاب كنيم، اما لحظاتي هم هست كه انتخاب نكردن خود يك تصميم است.»

شرايط تصميم گيري

- ترديد به خود راه ندهيد.
- از عواقب تصميم گيري نترسيد.
- تصميم خود را تغيير ندهيد.
- با افكار نااميد كننده بجنگيد.
- شما تصميم گيرنده باشيد.
- دنبال كارهاي متعدد نباشيد.
«كسي كه همه راه ها را مي جويد، همه را از دست مي دهد» عجولانه تصميم نگيريد و لجوج و يك دنده نباشيد.

عواملي كه تصميم گيري را به موفقيت نزديك مي كنند:

پشتكار: براي موفقيت در كار و دستيابي به خواسته هاي قلبي بايد همه نيروي خود را صرف اهداف مان كنيم و همواره به دستاوردهاي نهايي حاصل از تلاش مان بينديشيم. پيروزي و كاميابي در اهداف زماني تحقق مي يابد كه شما انگيزه رسيدن به آن اهداف را در خود تقويت كنيد. متأسفانه بسياري از افراد در مراحل اوليه كار احساس رضايت و خرسندي مي كنند ولي پس از رويارويي با مشكلات دست از آن كار مي شويند و فكري جديد در سر مي پرورانند، ‌در حالي كه اگر صبر و شكيبايي به خرج دهند، شايد بيش از چند قدمي با موفقيت فاصله نداشته باشند.
اعتماد به نفس: هميشه اعتماد به نفس خويش را حفظ كنيد و به ديگران نيز مجال ندهيد آن را سست و متزلزل سازند و بدانيد كه خود كم بيني و عدم اطمينان مانعي بر سر راه موفقيت و كاميابي است. كسي كه قدرت خلاقه دروني و ارزش هاي وجودي خويش را باور دارد،‌ هرگز در برابر مشكلات سر فرود نخواهد آورد. «ترديد هاي مان خائنيني هستند كه با نصايح خود ما را از هدف مان باز مي دارند، در حالي كه تصميمي راسخ و شراعي به موقع فتح و پيروزي را نصيب مان مي سازد.»

منبع: سايت وفاق