موضوعات اصلي
در يكي از روزهاي سال 1786، يك دختر جوان شير فروش، براي مشورت درباره موضوعي به مطب يكي از دكترهاي شهر«گلاوسسترشاير» انگلستان رفت. در آن موقع، مرض آبله به طور وحشتناكي در سراسر اين كشور، تازيانه مي كوفت. در مطب دكتر هم همه درباره اين مرض صحبت مي كردند. دخترك شيرفروش موضوع جالبي را بيان كرد. او اظهار داشت كه هرگز آبله نخواهد گرفت. آبله گاوي، مرضي است كه نشانه هاي آن خيلي شبيه به آبله بوده ولي به شكل خيلي خفيف تر آن است. اهميت اظهارات دخترك، توجه يكي از حاضرين را كه دانشجوي پزشكي بوده و«ادوار جنر» نام داشت، به شدت جلب كرد و اتفاقاً اين عقيده و فكر، بعداً هم در تمام مدت تحصيلش در لندن، فكر او را به خود مشغول كرد و بعد از اين كه تحصيلاتش را به پايان رساند، در سال 1773، به همان دهكده زادگاهش يعني«گلاوسستر شاير» برگشت تا به پزشكي مشغول شود. و در ضمن اوقات فراغتش را هم به تحقيق و رسيدگي علمي اختصاص داد. تا اين كه بالاخره بعد از چند سال تحقيق و كاوش، متوجه شد كه دخترك شير فروش حق داشته است، يعني به اين نتيجه رسيد كه كساني كه به آبله گاوي، مبتلا بوده اند ديگر بندرت به مرض آبله دچار مي شوند. در 1796، او اولين تجربه خود را در اين زمينه به دست آورد. يعني بايد يك مقدار كمي از ميكروب هاي بيماري آبله گاوي را به مردم ترزيق مي كرد؛ تا بتواند بعداً آن ها را در مقابل بلاي خانمان برانداز آبله، بيمه كند. در سال 1798، جنر اولين آزمايش قطعي خود را انجام داد و در ميان خوشحالي زايدالوصف او، چهار بچه اي كه در معرض خطر بودند، هيچ كدام به اين مرض ترسناك يعني آبله مبتلا نشدند. بنابراين او كشف بزرگ و «واكسيناسيون» را انجام داده بود كه امروزه اين مرض كشنده را در بيشتر نقاط دنيا تقريباً مهار كرده است. «واكسيناسيون» در ابتدا مخالفين زيادي داشت؛ ولي عاقبت ارزش آن چنان بر همه آشكار گرديد كه امروزه، در تمام كشورهاي پيشرفته دنيا، واكسيناسيون براي تمام مسافران خارجي امري اجباري مي باشد و علاوه بر آن، واكسيناسيون در دسترس همه مردم بوده و معمولاً هر طفلي از 15 ماهگي به بعد واكسينه مي شود. 
استفاده از داروهاي گياهي در درمان آسيب هاي پوستي مانند زخم و سوختگي با انجام تحقيقات مختلف و تأييد اثر بخشي آن ها مرسوم گرديده است. اثرات مفيد گياهاني مانند آلوئه، هميشه بهار، لاواند و ... در بهبود زخم ها و سوختگي ها كاربرد آن ها را در طبابت نوين تأييد نموده است. اخيراً استفاده از درمان هاي گياهي به طور فزايندهاي در ميان بيماراني كه بدنبال روش هاي درماني سنتي هستند، مرسوم شده و مورد پسند بيماران و پزشكان قرار گرفته است. تعداد ويزيت هاي انجام شده توسط پزشكان طب سنتي در آمريكا به سرعت در حال افزايش است. در 1997 تعداد اين ويزيت ها تقريباً 629 ميليون مورد بود كه از تعداد كل ويزيت هاي پزشكان مراقبت هاي اوليه فراتر ميباشد(1). در اين سال تقريباً 27 بيليون دلار براي درمان هاي سنتي هزينه شده و 24/3 بيليون دلار آن مربوط به درمان هاي گياهي مي باشد(2). بطور تخميني تقريباً 50% از مردم انواعي از طب سنتي را مورد استفاده قرار مي دهند و بسياري از بيماران اين موضوع را به پزشك خود نمي گويند. در آلمان يك مرجع تنظيم كننده بنام كميسيونE بررسي گسترده گياهان شايع را انجام و كيفيت، اثربخشي باليني و موارد استفاده 300 فرآورده گياهي را مورد ارزيابي قرار داده(3,4) و اين بررسي ها به استاندارد شدن درمان هاي گياهي منجر شده است. در حال حاضر ايالات متحده قوانين سختي در مورد فرآورده هاي گياهي اعمال مي نمايد. در اروپا و آسيا طي هزاران سال درمان هاي گياهي به طور موفقيت آميزي در درمان اختلالات پوستي به كار رفتهاند. اكنون اين درمان ها بصورت علمي مورد پژوهش قرار مي گيرند. Aloe vera: يك برگ تازه از آلوئه را برش داده و ژل حاصل از آن را روي پوست قرار دهيد، يا پوست آن را جدا كنيد و باقي مانده برگ را روي پوست بماليد. برگ هاي گياه آلوئه(صبرزرد)، 2 ماده؛ ژل و يك شيره يا لاتكس توليد مي كنند. ژل را از قسمت داخلي برگ بدست مي آورند و طي قرن ها براي درمان موضعي زخم ها و سوختگي ها به كار بردهاند. شيره يا لاتكس يك مايع تلخ زرد رنگ است كه از بخش هاي ويژهاي از پوسته داخلي برگ استخراج مي كنند و معمولاً بصورت پودر فروخته مي شود و اثرات ملين بسيار قوي دارد. چندين گزارش موردي و مطالعه روي حيوانات نشان داده كه آلوئه سوزش، خارش و اسكار همراه با درماتيت ناشي از اشعه را كاهش مي دهد.(6) هم چنين بهبود زخمهاي مزمن پا، زخم هاي ناشي از جراحي و سرمازدگي اعضاء را تسريع مي نمايد. مكانيزم اثر در مطالعات in vivo حيواني مطالعه شده است. آلوئه، ترومبوكسان A2 و B2 و پروستاگلاندين 2α را كه موجب انقباض عروقي و تجمع پلاكتي مي شوند، كاهش مي دهد و بنظر مي رسد پرفيوژن پوستي را افزايش و خطر از دست رفتن بافت به علت ايسكمي را كاهش مي دهد.(6) مطالعات in vitro نشان دادهاند كه يك كربوكسي پپتيداز كه برادي كينين(عامل قدرتمند ايجاد كننده درد در التهاب حاد) را غيرفعال مي كند، احتمالاً درد در محل درمان را كاهش مي دهد. (7) ساليسيليك اسيد در آلوئه وجود دارد و با مهار توليد پروستاگلاندين بعنوان يك مسكن و ضد التهاب عمل مي كند.(8) لاكتات منيزيوم موجود در آلوئه با مهار هيستيدين دكربوكسيلاز كه تبديل هيستيدين به هيستامين را در Mast cells كنترل مي كند بعنوان يك ضد خارش تأثير دارد.(6) هم چنين به نظر مي رسد برطرف شدن التهاب بعلت خواص Immunomodulatory پلي ساكاريدهاي ژل به ويژه Acetylated mannas باشد.(9) در in vitro آلوئه فعاليت باكتريسيد و ضد قارچ دارد. عارضه جانبي عمده در استفاده موضعي از ژل آلوئه، درماتيت تماسي آلرژيك است. هم چنين تأخير ترميم بعد از لاپاراتومي يا سزارين گزارش شده است. در صورت استفاده درست، مصرف خوراكي آلوئه بسيار مطمئن است. Honey: طي قرن ها از مصرف موضعي عسل براي تسريع بهبود زخم ها استفاده شده و در درمان سوختگي ها، زخم بستر(Decubitus ulcer) و زخم هاي عفوني مفيد بوده است(11). در in vitro عسل در برابر ارگانيزم هاي شايع عفوني كننده زخم هاي جراحي، داراي فعاليت آنتي باكتريال و ضد قارچ بوده است.(12) در 1998 طي مطالعه كوچكي، 9 شيرخوار مبتلا به عفونت زخم بزرگ و باز با كشت مثبت متعاقب عمل جراحي كه در آن ها درمان استاندارد(بيش از 14 روز آنتي بيوتيك مناسب داخل وريدي و شستن با كلرهگزيدين) با شكست مواجه شده بود، مورد بررسي قرار گرفتند. اين زخم ها 2 بار در روز با 5 تا 10 ميلي ليتر عسل تازه تغيير نيافته، تحت درمان قرار گرفتند، 5 روز پس از شروع درمان بهبود باليني قابل توجهي مشاهده و در روز بيست و يكم پس از آغاز درمان تمامي زخمها كاملاً بسته، تميز و استريل بودند.(13) در ديگر كارآزمايي تصادفي كنترل شده، گاز آغشته به عسل با يك ورقه Polyurethan در سوختگي هاي با ضخامت نسبي(Partial-thickness) مقايسه و از نظر آماري زخم هايي كه با عسل درمان شده بودند نسبت به زخمهايي كه با ورقه پلي اورتان تحت درمان قرار گرفتند، زودتر التيام(به طور متوسط 8/10 روز در مقابل 3/15 روز) و از نظر عوارض مانند عفونت، گرانولاسيون بيش از حد و انقباض زخم (Contracture) يكسان بودند.(14) بنظر مي رسد، خواص عسل در ترميم زخم ها به علت ويژگي هاي دبريد كننده آنزيم كاتالاز، جذب ادم ناشي از خاصيت عسل در جذب رطوبت(Hygroscopic)، توانايي آن براي گسترش گرانولاسيون و اپي تليزاسيون از لبه هاي زخم و خواص آنتي ميكروبيال آن باشد(15). اگر چه گزارش هايي در ارتباط با درماتيت تماسي ناشي از عسل وجود دارد اما عوارض جانبي مهمي گزارش نشده است.
بررسي اثربخشي تعدادي از درمان هاي گياهي براي وضعيت هاي درماتولوژيك در حال انجام است و بعضي از آن ها شواهد علمي قابل توجهي از اثربخشي را نشان دادهاند. تركيبات گياهي زيادي براي بيماري هاي مختلف از جمله بيماري هاي پوست جهت فروش عرضه مي شوند. 
مالش پیاز پخته شده روی پوست در درمان جوش موثر است. مالش ترکیب گلاب و دم کرده گیاه رازیانه و آب‌جعفری روی پوست و نیز مالش دم کرده گیاه “باریجه” و “استخودوس” روی پوست در درمان جوش موثر است. حجامت پشت گوش و زیر چانه، فصد عروق داخل بینی و استفاده از زالو در ناحیه پشت گوش نیز نقش موثری در درمان جوش دارد. “آکنه و بثورات” پوستی که در فرهنگ گفتاری متداول نام جوش را به خود گرفته، به‌خودی خود بیماری محسوب نمی‌شود و در حقیقت نوعی واکنش بدن به نابسامانی‌های داخلی بدن است. اختلال‌های هورمونی،استرس و تنش‌های عصبی، یبوست، کم‌خونی،اختلال‌های ریوی، تغذیه نادرست و کم خوابی از علل زمینه‌ساز بروز جوش بر روی صورت است. آلودگی هوا، نداشتن تحرک جسمانی، ترکیبات آرایشی پوستی، مصرف الکل، سیگار و موادمخدر، مصرف داروهای شیمیایی و هورمونی، ترکیبات شیمیایی موجود در غذاها، آلرژی و شوینده‌ها و آلاینده‌های صنعتی نیز در بروز جوش نقش موثری دارد. رویکرد درمانی طب سنتی به جوش همچون تمام بیماری‌ها، ریشه‌ای، کامل و برحسب مزاج و طبع است. فرونشاندن حرارت کبد، اصلاح خلط دموی و صفراوی با گیاه کاسنی، عناب، زرشک و خاکشیر که معمولا به شکل دم کردنی و جوشاندنی یا خیس کردنی استفاده می‌شود، برای درمان جوش به کار می‌رود. مصرف هندوانه، انجام حجامت عام (بین دو کتف) و فصد نیز در درمان جوش مورد تاکید و موثر است. تحریک و کندن جوش با ناخن، سبب برداشته شدن لایه طبیعی محافظ روی جوش شده و بستر ورود میکروب‌ها به منطقه جوش را تسهیل کرده و در نهایت موجب بروز ضایعات پابرجا بر روی پوست می‌شود. همچنین، تماس جوش‌ها با هر نوع آلودگی و بوی سرخ کردنی نیز سبب تشکیل لکه‌های سیاه بر روی پوست می‌شود. 