جهاني‌شدن اقتصاد،طرحي براي كنترل اقتصاد جهان
جهاني‌شدن اقتصاد
جهاني‌شدن اقتصاد بيش از آن كه زاييدة پيشرفت فن‌آوري ارتباطات و حمل و نقل باشد، مخلوق سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي‌هاي اقتصادي چند دهة گذشته در كشورهاي ثروتمند است. شايد اگر جريان «جهاني‌سازي اقتصاد» راه نمي‌افتاد، حساسيت‌ها دربارة اصل «جهاني‌شدن» تا بدين پايه برانگيخته نمي‌شد. در اثر فشار سازمان‌هاي مالي بين‌الملل كه ابزار كار كشورهاي پيشرفته هستند، وضعيت اندك‌اندك به گونه‌اي در مي‌آيد كه كشورهاي در حال توسعه، بر سر يك دو راهي قرار بگيرند كه يا بايد با ادامة سياست‌هاي اقتصادي درون‌نگر به بازارهاي محدود خود بسنده كنند كه در اين صورت از مزاياي رشد توليد و فن‌آوري - كه گمان مي‌كنند با ورود به صحنة تجارت بين‌المللي نصيب آنان مي‌شود - محروم بمانند و يا با پيوستن به جريان جهان‌گرايي اقتصادي، بر ثروت‌هاي طبيعي خود چوب حراج نهند و در جايگاهي كه تقسيم كار ناعادلانة بين‌المللي براي آن‌ها تعيين مي‌كنند، به فعاليت بپردازند. اكنون در كشور ما بيش‌تر از هر زماني، دربارة ويژگي‌هاي مثبت سيستم تجارت آزاد، تبليغ مي‌شود، به گونه‌اي كه راه نجات از وابستگي به اقتصاد تك محصولي، تنها به عضوشدن در سازمان تجارت جهاني منوط مي‌گردد، در حالي كه سود بردن از منافع تجارت آزاد در گرو زير ساخت‌هاي لازم، مديريت توانا و قدرت رقابت است.
ادامه مطلب
آسيا و اقتصاد جهاني
دولتهاي آسيايي با گره زدن ارزهايشان به دلار امريكا يك فشار اقتصادي جهاني ايجاد مي كنند. پس از كاهش ارزش دلار، از آغاز سال ميلادي جديدبه لحاظ شرايط اقتصادي حاكم بر جهان، ارزش دلار با روند افزايشي مواجه شد بطوري كه در هفته‌هاي اخير ارزش دلار در مقابل يورو چهاردر صد رشد داشت. اما پيش بيني مي شود به دليل كسري بزرگ حساب جاري امريكا ارزش دلار بار ديگر سقوط كند.
بر اساس نقد اكونوميست در تاريخ 10 جولاي 2003ميلادي، تاكنون كاهش ارزش دلار نسبت به ارزهاي ديگر متفاوت بوده است. از ابتداي سال 2002 ميلادي، دلار در برابر يورو يك چهارم ارزش خود را از دست داده اما در برابر ين و ديگر ارزهاي آسيايي تنها 10 درصد يا حتي كمتر از آن كاهش ارزش داشته و در برابر يوان چين نيز بدون تغيير باقي ماند. اين در حالي است كه اغلب كشورهاي آسيايي مازاد تراز پرداختهاي بالايي دارند.
بزرگترين كسري تجاري دوجانبه امريكا مربوط به تجارت با چين و حدود 103 ميليون دلار در سال 2002ميلادي است. نيمي از كسري تجاري امريكا حاصل از تجارت با كشورهاي آسيايي بوده و اگر اين ارزهاي آسيايي به دلارچسبيده باشند، ارزهاي ديگر مانند يورو در زمان كاهش كسري تجاري امريكا، بايد به شكل نامتناسبي افزايش يابد.
ادامه مطلب
دولت هاي ملي و اقتصاد جهاني
تحولات تكنولوژيك و سياسي نيم قرن اخير جهان را وارد عصر جديدي كرده است كه ويژگي برجسته آن كاهش سريع فاصله هاي زماني و مكاني، ادغام فزاينده نظام هاي اقتصادي، اجتماعي و سياسي جهان و رشد خيره كننده توليد و مصرف است. در اثر اين تحولات پروسه هاي توليد، توزيع و مصرف دگرگون گشته و ساختارهاي اقتصادي و سياسي و مناسبات اجتماعي دستخوش تغييرات بنيادين شده اند.
طي سه دهه اخير تجارت جهاني با سرعت بي سابقه اي رشد كرده است. در سال 1970 ميزان كل واردات و صادرات بين المللي بالغ بر 26درصد توليد ناخالص جهان بود. در سال 1980 اين شاخص به 40درصد و در سال 2000 به 50درصد افزايش يافت اما رشد سرمايه گذاري مستقيم خارجي از اين نيز چشمگيرتر بوده است. طي دهه 60 نرخ رشد سرمايه گذاري مستقيم خارجي دو برابر نرخ رشد توليد ناخالص و 4/1 برابر نرخ رشد صادرات جهان بود. طي دوره 199991986 ميانگين نرخ رشد سرمايه گذاري خارجي به درصد 26 در سال افزايش يافت. در مجموع در فاصله 200001960 حجم كل سرمايه گذاري خارجي جهان از 70 ميليارد دلار در سال 60 به متجاوز از 6000 ميليارد دلار در سال 2000 افزايش يافت.
ادامه مطلب