برای بسیاری از افراد حتی فکر دست یابی به یکی از مزایای فوق، خیالی دور از دسترس می باشد، چرا؟ زیرا ابعاد مختلف مهندسی نرم افزار برای بسیاری از افراد شناخته شده نیست و ایشان تنها نرم افزار را به عنوان نرم افزارهای مالی، اداری، مالتی مدیا و یا بازی های رایانه ای می دانند.صادرات خدمات نرم افزاری دارای جنبه های مختلفی می باشد که از آن جمله می توان به دسته بندی های زیر اشاره نمود:

كالای نرم افزاری :

۱ فناوری های نرم افزاری مشتمل بر الگوریتم ها، نرم افزار، مستندات طراحی و غیره

۲ نرم افزار

۳ بسته نرم افزاری

۴ برنامه منبع (Source Code) نرم افزار

۵ حقوق مادی مرتبط با نرم افزار

خدمات نرم افزاری :

۱ خدمات بالاسری (Up Stream) فرآیند پدیدآوردن نرم افزار كه عمدتاً مربوط به مطالعه، تحقیقات، بررسی و نیازسنجی، امكان سنجی (از جنبه كسب و كار) و طراحی سیستم ها و سازمان می شوند، نظیر مهندسی و مهندسی مجدد فرآیندها (BPE, BPR)، عارضه یابی، و طراحی ساختار و فرآیند

۲ خدماتی كه مستقیماً منجر به پدید آمدن نرم افزار (Software Development) می شوند، شامل انجام همه یا بخشی از تحقیقات (فنی)، امکان سنجی (فنی)، تجزیه و تحلیل، نیازسنجی، طراحی، برنامه سازی، آزمایش، و مستندسازی

۳ خدمات جانبی مربوط به پروژه های نرم افزاری، شامل مشاوره، عمل به عنوان عامل چهارم، مدیریت پروژه، مدیریت كیفیت، مدیریت پیكربندی، و نظارت

۴ خدماتی كه امكان استفاده و كاربری از نرم افزار را فراهم می آورند، شامل نصب، راه اندازی، آموزش، راه بری، كرایه نرم افزار و غیره

۵ خدماتی كه مرتبط با نگه داری نرم افزارها هستند، شامل نگه داری، رفع ایرادات نرم افزار، انتقال نرم افزارها از یك محیط به محیط دیگر، به بود و ارتقای نرم افزار

۶ خدمات داده ای، شامل ورود داده ها، تغییر و تبدیل داده ها، بازیابی داده ها و غیره

۷ ارائه خدمات در محیط تار جهانی (web) شامل طراحی، نگهداری، پیاده سازی، فروش سرویس ASP یا نرم افزار به صورت Online

۸ خدمات كارشناسی مرتبط با موضوعات فوق

بنابراین صادرات خدمات مهندسی نرم افزار از ارائه خدمات مختلف مشاوره ای، برنامه نویسی های خاص حتی به صورت Embedded در کاربردهای صنعتی، نرم افزارهای مهندسی CAD/CAM تا حتی یک الگوریتم برنامه نویسی را در بر می گیرد.به عقیده نویسنده، ایران در حال حاضر به علت عدم وجود تیم های کاری ورزیده که اغلب درگیر پروژه های داخل کشور هستند، به ویژه پس از اجرای طرح تکفا و افزایش ناگهانی حجم بازار نرم افزار داخل کشور، و در نتیجه کمبود نیروی متخصص، مشکلات سیاسی و به ویژه تحریم از سوی ایالات متحده آمریکا به عنوان بزرگترین بازار نرم افزار جهان و مشکلات جدی در زبان انگلیسی به عنوان زبان بین المللی در مقایسه با سایر کشورهای رقیب که اکثرا دارای هیچ کدام از مشکلات فوق نبوده و بعضی از ایشان مانند کشور ایرلند دارای نزدیکی های نژادی به بازارهای عمده هدف می باشند در بحث ارائه خدمات و انجام پروژه های برون سپاری دارای مزیت رقابتی نمی باشد.تربیت نیروی متخصص داخلی و همچنین ارتباط با ایرانیان دارای تخصص و سرمایه در خارج کشور به عنوان دروازه های ورود به بازار جهانی از کلیدهای موفقیت در این بخش و در حال حاضر محسوب می گردند.در حوزه محصولات نیز اغلب محصولات ایرانی نظیر نرم افزارهای مالی، اداری و بسته های حامل محتوی فرهنگی، آموزشی نیز به علت کیفیت پایین، بومی بودن و مشکلات کپی رایت قادر به حضور در بازارهای جهانی نیستند.در این میان تنها نقطه قوت ایرانیان به صورت بالفعل استفاده از هوش و تخصص بالای نخبه های ایرانی درتولید ایده و یا محصولات پیچیده و با کاربردهای خاص نظیر نرم افزارهای مهندسی و یا شبیه سازی و هوشمند می باشد که پشتوانه تولید آن تسلط به علوم مهندسی، ریاضیات و فیزیک کاربردی، علوم نرم افزاری و هوش مصنوعی می باشد.در این زمینه ها بر خلاف نرم افزارهای ویژه بازارهای افقی (Vertical Market) که اساس کاردر تولید پایگاه های اطلاعاتی ساده یا پیچیده، تحلیل پروژه و ارتباط با کارفرما و در نتیجه نیاز به سیستم برنامه سازی پر تعداد و مجرب با تجربه فراوان می باشد، هوش و درک بالا از تحلیل های عمودی و عمیق مسائل توسط تعداد معدودی نخبه به ایجاد محصول با ارزش افزوده بالا منتهی خواهد شد.ایران همیشه دارای ستارگان و نخبه های ورزیده در تمامی رشته ها می باشد که در رشته های تخصصی خود سرآمد می باشند ولیکن همانگونه که ذکر گردید در رشته های عمومی تولید نرم افزار شرکت های ایرانی از وضعیت مناسبی در بازار جهانی برخوردار نمی باشند.این امر به آن معناست که در تولید نرم افزار جهت اهداف صادراتی شرکت ها و افرادی که توانایی تولید یا ارائه خدمت در زمینه های بسیار تخصصی و حضور در بازارهای عمودی را دارند از اولویت بالاتری از شرکت های دارای محصول و خدمات در بازارهای افقی برخوردارند و باید مورد توجه بیشتری قرار گیرند.در بازار داخل شرایط کاملا برعکس می باشد و به علت نیاز بالا و بازار بزرگ ایران و عدم اشباع آن، تولید نرم افزارهای افقی و پایگاه های اطلاعاتی باید مورد توجه بیشتر قرار گیرند زیرا در صورت عدم تحقق این امر این بازار نیز در اختیار شرکت های خارجی قرار خواهد گرفت.البته امیدواریم با توجه ویژه به این صنعت به زودی ایران در کلیه شاخه های مهندسی نرم افزار دارای مزیت رقابتی در بازارهای جهانی گردد.

* مدیر عامل شركت آرشام كوشا (نخستین صادرکننده نمونه کشور

در زمینه صدور خدمات فنی مهندسی نرم افزار)

نویسنده: علی اصغر هلالی *

       
           
   

       
   

   


            پایگاه اطلاع رسانی تخصصی فن آوری اطلاعات