از طرفی بیش از ۷۰ درصد آبهای جاری و زیرزمینی كشور به علت روشهای سنتی كشت به هدر می رود. با استفاده از آبیاری قطره ای می توان سطح زیر كشت كشور را سه تا چهار برابر افزایش داد و چند میلیون فرصت شغلی برای جوانان و علاقمندان به بخش كشاورزی یا باغداری ایجاد نمود. آبیاری قطره ای عبارتست از پخش آهسته آب بر سطح یا زیر خاك به صورت قطرات مجزا، پیوسته، جریان باریك یا اسپری ریز از طریق قطره چكانهایی كه در طول خط انتقال آب قرار دارند. آبیاری قطره ای دارای روشها و مفا هیم متعددی مانند آبیاری دریپ، آبیاری زیر بستری، آبیاری فواره ای و آبیاری اسپری است. آبیاری قطره ای علاوه بر مزیت یاد شده، افزایش بهره وری از زمین های كشاورزی و افزایش عمر زمین را در پی خواهد داشت . متاسفانه عملكرد وزارت كشاورزی در ترویج آبیاری قطره ای بسیار ضعیف بوده و است . نگارنده، خود مناطق مختلف كشاورزی را درنقاط مختلف كشور مشاهده كرده ام و با تمام وجود، ضعف نظام سیاست گذاری و حاكمیت بخش كشاورزی و باغداری را احساس نمودم .

به عنوان مثال در روستایی كه بیش از ۱۰ هزار هكتار زمین كشاورزی مرغوب دارد و رودخانه پرآبی از كنار آن می گذرد و بیش از ۱۰ چشمه و قنات در اطراف آن وجود دارد، زمین های آن همچنان بایر است و كلیه اهالی روستا نیز تحت پوشش كمیته امداد بسر می برند چرا كه اهالی آن از بنیه مالی ضعیفی برخوردارند و قادر به اجرای طرح های كشاورزی در آنجا نیستند لذا زمین ها در اختیار منابع طبیعی قرار دارند . از آنجا كه اهالی روستا خود را مالك زمین می دانند، كسی قادر به سرمایه گذاری در آنجا و انتقال آب از طریق كانال یا لوله به سر زمین نیست . از طرفی خود اهالی روستا، هزینه انجام چنین كاری را ندارند ضمن آنكه به علت اختلافات داخلی روستا، قادر به ایجاد شركت های كشت و صنعت موثر نیز نبوده اند.

این وضعیت در بسیاری از روستاهای كشور حاكم است. با وجود اینكه بخش قابل توجهی از زمین های بایر كشور تحت پوشش سازمان منابع طبیعی می باشند، این سازمان به علت داشتن معارض بخش خصوصی نمی تواند در آنجا سرمایه گذاری كند. دولت نیز هیچ اقدامی جهت حل این مشكل ننموده و به نظر هم نمی رسد برنامه ای در این زمینه داشته باشد. وزارت تعاون نیز در این زمینه بسیار ضعیف عمل نموده است.

یكی از اقداماتی كه در این راستا باید صورت گیرد، انتقال و هدایت بخشی از آب سدها به سمت زمین های كشاورزی است. این انتقال می تواند از طریق كانال یا لوله انجام پذیرد كه متاسفانه با وجود ساخت سدهای فراوان طی سالهای گذشته، این مهم مغفول مانده است.

اقدام دیگری كه می تواند توسط دولت انجام شود، پرداخت وام كم بهره به كشاورزان است.

این وام در موارد زیر قابل پرداخت خواهد بود :

۱) تقویت بنیه مالی روستائیان برای خرید زمین كشاورزی جهت اجرای طرح درختكاری با آبیاری قطره ای

۲) كمك به كشاورزانی كه جهت یكپارچه نمودن زمینهای كشاورزیشان، قصد خرید زمین یا زمین های مجاور خود را دارند . (توضیح اینكه در صورت پراكندگی زمینهای كشاورزی، هزینه طرح آبیاری قطره ای بالا خواهد شد و ممكن است به صرفه نباشد . از این رو، یكپارچه سازی زمین های كشاورزی مهمترین اقدام جهت استفاده بهینه از این طرح است . با توجه به اینكه كشاورزان به علت ضعف توان مالی، ممكن است قادر به خرید زمین یا زمین های مجاور نباشند، پرداخت این وامها كمك زیادی به آنها در تحقق این امر خواهد نمود .

یكی از بهترین راهها جهت تشویق كشاورزان به ماندن در روستا و حتی مهاجرت معكوس (از شهر به روستا)، بهره مند نمودن روستائیان از خدمات تامین اجتماعی است (از قبیل خدمات بیمارستانی و بازنشستگی) چرا كه در شرایط كنونی، روستائیان تا دوران پیری و از كار افتادگی در زمین های كشاورزی كار می كنند بدون آنكه سربار دولت باشند ویا از یارانه های سرسام آور انرژی بهره مند گردند . كشاورز كهن سال پس از حدود چهل سال كار موثر و مفید برای كشور و بهره وری مناسب هیچ پشتوانه ای نداشته و همچنان باید زیر بار خرج و مخارج زندگی كه حالا هزینه های سنگین بیماری و ... نیز بدان افزوده شده، كمر خم كند . البته چندی است طرح بهره مند كردن روستائیان از خدمات تامین اجتماعی توسط دولت در حال پیگیری است . اما این مسئله به كندی پیش می رود و باید در اجرای آن تسریع بعمل آید . در ضمن باید توجه داشت بیمه ای كه قرار است روستائیان تحت پوشش آن قرار گیرند شامل مستمری در دوران بازنشستگی نیز باشد.

پیشنهاد دیگر، ایجاد شركت های تعاونی سهامی عام (البته با حمایت دولت ) در روستاها است که تشكیلات آن شبیه شوراهای شهر و روستا یا تعاونی كشاورزی بوده هیئت مدیره آن توسط همه مردم روستا با رای مستقیم انتخاب شوند. بسیاری از زمین های بایر تحت پوشش منابع طبیعی بوده که به علت داشتن معارضین در روستاهای اطراف و اختلاف نظر بین روستائیان، این سازمان نتوانسته آنها را واگذار نماید. یكی از راههای رفع این معضل، آن است كه دولت با تشكیل شركت های تعاونی یاد شده، اختیار سرمایه گذاری در زمین های بایر را به این بخش واگذار نماید. با توجه به توزیع سهام عدالت كه از ابتكارات جالب توجه دولت كنونی است این امر در روستا می تواند با حمایت از شرکتهای تعاونی توسعه ای یاد شده تحقق یابد . به اینگونه كه سهام عدالت در روستاها بجای آنكه مستقیماً به روستائیان داده شود دراختیار شركت های تعاونی قرار گیرد تا این شركتها آن را صرف توسعه و آبادانی روستا نمایند .

اقدام مهم قابل پیگیری دیگر تشكیل شركت های تعاونی روستایی و انتخاب هیئت مدیره با رای مستقیم اهالی روستا و هیئت مدیره بخش با رای هیئت مدیره شركتهای تعاونی روستاهای آن حوزه انتخاب شوند(شرکت تعاونی بخش در برگیرنده روستاهای آن حوزه انتخابیه است) و سپس هیئت مدیره شركت تعاونی استان و كشور به همین ترتیب است.شاید بهتر باشد بخشی از سهام شركت تعاونی هر روستا متعلق به شركت تعاونی بخش و قسمتی از سهام شركت تعاونی بخش در اختیار شركت تعاونی استان و بخشی از سهام شركت تعاونی استانی در اختیار شركت تعاونی كشوری باشد و سهام عدالت از این كانال جهت توسعه كشاورزی، باغداری و صنایع جانبی هزینه شود به این ترتیب انتظار می رود تحول و پویایی بی نظیری در روستاها حاكم شود و توسعه عدالت محور به سمت عملی شدن به حركت در آید. دولت می تواند برای مدت ۵ سال یا بیشتر دارای ۲۰ تا ۳۰ درصد سهام مدیریتی در این شركتها باشد

● اهداف و وظایف شركتهای تعاونی روستایی :

۱) شناسایی زمین های مستعد جهت كشاورزی، باغداری و صنایع مرتبط دیگر

۲) بررسی مشكلات، موانع و راهكارهای توسعه و آبادانی زمینهای شناسایی شده

۳) تلاش جهت تحول در روشهای آبیاری سنتی و حركت گسترده جهت بكارگیری آبیاری قطره ای و بارانی

۴) تلاش جهت استفاده بهینه از منابع آبی و كاهش هرز روی آبهای كشور و ریخته شدن آنها در آبهای شور

۵) از بین بردن مشكل معرضین زمین با استفاده از اختیاراتی كه مجمع عمومی به هیئت مدیره می دهد و حمایت حدی حاكمیت و وزارتخانه های جهاد و كشاورزی، كشور، نیروی انتظامی از برنامه های مصوب شركتهای تعاونی روستا، بخش وكشور

۲) تدارك و عرضه كالا و خدمات مورد نیاز روستائیان در محل استقرار و زندگی آنان

۳) افزایش سطح آگاهی روستائیان بویژه جوانان روستایی در امور مربوط به كشاورزی ( اطلاع رسانی در مورد شیوه های نوین كشاورزی و توجه به بازارهای جهانی و ... پیشنهاد می شود یك مركز آموزشی مختص امور كشاورزی در روستاها تاسیس شود . مربیان این مركز آموزشی نیز می توانند از فارغ التحصیلان رشته كشاورزی انتخاب شوند كه خود اشتغالزایی را نیز به دنبال دارد

۳) تامین كالاهای مصرفی روستائیان با نازل ترین قیمت ممكن از طریق خریدهای یكجا و كلی

۴) ارتقاء استانداردهای تولید و تشویق تولیدكنندگان به تولید محصولات با كیفیت بهتر

۵) ارائه خدمات فنی و ماشین آلات و ادوات كشاورزی از طریق واحدهای مكانیزاسیون

۶) بازاریابی، تهیه میدان و بازار مناسب برای محصولات تولیدی كشاورزان

۷) ایجاد هماهنگی و همكاری بین شرکتهای تعاونی عضو و كمك به پیشرفت امور شرکتهای تعاونی سهامی عام روستایی

تعاونی توسعه ای یاد شده پاسخگوی نیازهای تخصصی كشاورزان خواهد بود . تعاونی های كشاورزی در زمینه های مختلف تولیدی، فرآوری و خدماتی فعالیت می نماید . حوزه فعالیت این تعاونی ها شامل موارد مختلف از جمله مرغداری، دامداری، باغداری، زیتون كاری، بادام كاری، زنبورداری، مرتعداری، مكانیزاسیون، گل و گیاه، زعفران كاری، سیب زمینی كاری، چای كاری، نوغان داری و سایر امور مربوط به کشاورزی دامداری باغداری و همه صنایع جانبی مرتبط است .

● راهکارها :

تشكیل شركت تعاونی سهامی عام به شرحی که بیان گردید می تواند موجب تحول و پویایی در روستاها و کل کشور شود و انگیزه مناسبی جهت مهاجرت معکوس از شهرها به روستاها خواهد شد. با هدایت سهام عدالت به این تعاونی ها و حرکت از درون روستا، بخش، استان و کشور جهت شکوفایی کشاورزی باغداری و صنایع جانبی تحولی عظیم ایجاد خواهد شدکه حاصل آن ایجاد روح امید و پویایی در روستاها، اشتغال مولد بسیار گسترده و صدور انواع محصولات کشاورزی و باغی با قیمت مناسب به شهر ها و حتی کشورهای متعدد دیگر خواهد بود

اجرای طرح آبیاری قطره ای و بارانی و مصرف علمی منابع آب کشور

انتقال و هدایت بخشی از آب سدها به سمت زمین های كشاورزی با ایجاد شبکه های آبیاری پائین دست سدها

پرداخت وام كم بهره به شرکتهای تعاونی سهامی عام یاد شده

بهره مند نمودن روستائیان از همه خدمات تامین اجتماعی

ارائه راهکارهای عملی جهت استفاده بهینه از زمین های کشاورزی و موقعیت ها و امتیازات هر منطقه و بخش

       
   

   



            ایمان وطن دوست   


            سایت الف