در هر صورت رییس جمهور منتخب مردم ایران باید بداند كه پس از تنفیذ حكم ریاست جمهوری اش برای عمل كردن به حرف هایش امروز دیرتر از دیروز است و زودتر از فردا. بعد از ۱۳ سال از كشف میدان گازی پارس جنوبی ، منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در سال ۱۳۷۷ به منظور بهره برداری از منابع نفت و گاز حوزه پارس جنوبی و انجام فعالیت های اقتصادی در زمینه نفت و گاز احداث گردید. این حوزه دارای ۴۵۰ تریلیون فوت مكعب گاز معادل ۸ درصد كل منابع گازی جهان است . در این منطقه از كیلومتر ۱۵ غرب سایت شیونیو تا ۱۰ كیلومتری غرب روستای بیدخون به مرحله اول توسعه و صنایع فرآوری گاز (۱۴ فاز) و ادامه آن تا روستای بیدخون و روستاهای نخل تقی و عسلویه به مرحله دوم توسعه این صنایع اختصاص یافته است .فازهای ۱ تا ۵ گاز طبیعی مورد نیاز مصرف داخلی كشور را از طریق یك خط لوله ۵۶ اینچی تامین می كنند. فازهای ۶ تا ۸ گاز لازم برای تزریق به حوزه نفتی آغاجاری و فازهای ۹ و ۱۰ گاز طبیعی برای صادرات به تركیه و پاكستان را تامین می كنند در فازهای ۱۱ و ۱۲ پالایشگاه گاز پارسیان و سلماس قرار دارند كه گازهای استخراج شده از فازهای ۱ تا ۵ را تصفیه می كند.تمامی این فازها در مساحتی به وسعت ۳ هزار هكتار قرار دارند كه از كیلومتر ۵ غرب سایت و بین مرز فازهای ۵ و ۶ زمینی به وسعت ۹۲۰ هكتار را برای صنایع پتروشیمی اختصاص داده اند كه مواد اولیه و خوراك صنایع پایین دستی را تامین می كند. صنایع پایین دستی در سایتی به وسعت ۱ هزار هكتار قرار دارند.

فازهای پارس جنوبی

همان گونه كه گفته شد میدان گاز پارس جنوبی دارای فازهای متعددی است كه بسیاری از آنها تاكنون به پیمانكاران سپرده شده ضمن اینكه چندین فاز آن نیز به بهره برداری رسیده است اما جزییات فازهای پارس جنوبی :طرح توسعه فاز ۱ میدان گازی پارس جنوبی أ در تاریخ ۲۹ اسفند ۷۶ به شركت ایرانی پتروپارس طی قراردادی واگذار و در قالب بیع متقابل ، پیمانكار موظف شد با ۹۱۰ میلیون دلار سرمایه گذاری مطالعات ، طراحی ، ساخت و راه اندازی تاسیسات ساحلی و فراساحلی را انجام دهد. عملیات راه اندازی این فاز در تیرماه سال ۱۳۸۲ آغاز و بتدریج تولید آن با پایداری تاسیسات افزایش یافت هم اكنون تمام واحدهای ساحلی و فراساحلی آن به بهره برداری رسیده است . این فاز به عنوان ایرانی ترین پروژه در اول آذر ۱۳۸۳ توسط رییس جمهور افتتاح شد. هر چند با یك سال و نیم تاخیر روبرو شد اما این تاخیر هرگز از ارزش ایرانی بودن آن نكاست .طرح توسعه فاز ۲ و ۳ در تاریخ ۶ مهر ۱۳۷۶ به گروه توتال پارس جنوبی وابسته به توتال فینا الف با سهم ۴۰ درصد به عنوان متصدی اصلی و شركت های گاز پروم و پتروناس هر یك با ۳۰ درصد واگذار شد. در قالب این قرارداد كه از نوع بیع متقابل است پیمانكار بیش از ۲ میلیارد دلار برای مطالعات ، ساخت و راه اندازی تاسیسات دریایی و ساحلی سرمایه گذاری نمود. ضمن اینكه تاسیسات در تیر ماه ۱۳۸۳ از پیمانكار تحویل و بهره برداری از مخزن به شركت نفت و گاز پارس و تاسیسات سكوها و پالایشگاه به مجتمع گاز پارس جنوبی محول شد.طرح توسعه فاز ۴ و ۵ در مرداد ۱۳۷۹ به كنسرسیومی متشكل از شركت های «انی » ایتالیا با ۶۰ درصد و پتروپارس ۴۰ درصد واگذار شد كه بعد از آن شركت پتروپارس ۵۰ درصد سهم خود را به شركت نیكو وابسته به وزارت نفت واگذار كرد. مبلغ كل این قرارداد یك هزار و نهصد و بیست و هشت میلیون دلار است . فاز ۴ و ۵ زودتر از موعد مقرر در ۲۷ فروردین سال جاری به بهره برداری رسید.طرح توسعه فازهای ۶ و ۷ و ۸ در ۲۰ تیر ۱۳۷۹ به شركت پتروپارس به مبلغ ۲۶۵۰ میلیون دلار واگذار شد. اجرای خط لوله ۵۶ اینچی پس از قرارداد به شركت ملی گاز واگذار شد و از شرح كار پتروپارس خارج شد و بعد از آن مبلغ كل قرارداد به میزان یك هزار و ۹۶۴ میلیون دلار تعدیل یافت . ضمن اینكه شركت پتروپارس مسوولیت انجام بخش دریا را به شركت استات اویل نروژ واگذار نمود كه عملا ۴۰ درصد سهم در مشاركت دریا را به عهده دارد.

طرح توسعه فازهای ۹ و ۱۰ در ۲۴ شهریور ۸۱ بین شركت ملی نفت ایران و كنسرسیومی متشكل از شركت ال جی كره جنوبی (۴۲ درصد)، شركت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (۳۴ درصد) و شر كت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران (۲۴ درصد) مبلغ مقطوع یك هزار و پانصد و نود و هفت (۱۵۹۷) میلیون دلار منعقد شد. این قرارداد در ۲۷ اسفند ۱۳۸۱ پس از ارایه ضمانت با پیش پرداخت آغاز شد. ضمن اینكه شركت ال جی به عنوان راهبر كنسرسیوم معین شد.

طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی أ به صورت بیع متقابل به كنسرسیوم توتال و پتروناس در طرح بالادستی واگذار شد و در طرح میان دستی نیز شركت ملی نفت ایران (۵ درصد) و كنسرسیوم پتروناس و توتال (۵۰ درصد) حضور دارد همچنین در طرح پایین دستی نیز دو شركت توتال و پتروناس حضور و فعالیت می كنند.طرح توسعه فاز ۱۲أ به صورت بیع متقابل با ارزش قراردادی ۳ میلیارد و ۴۲۵ میلیون دلار به شركت پتروپارس واگذار شد.طرح توسعه فاز ۱۳أ نیز به صورت بیع متقابل در طرح بالادستی كنسرسیوم شل و رپسول ، در طرح میان دستی شركت ملی نفت ایران (۵۰ درصد۰ و كنسرسیوم رپسول شل (۵۰ درصد) و در طرح پایین دستی نیز دو شركت رپسول و شل واگذار شد.طرح توسعه فاز ۱۴ را شركت آفریقایی ساسول بر عهده دارد.طرح توسعه ۱۵ و ۱۶كه كنسرسیوم صدرا خاتم الانبیا و ایكر كاورنر نروژ در آن حضور داشتند بنا بر دلایلی كاورنر نروژ از این كنسرسیوم خارج شد و در واقع هنوز تكلیف كنسرسیوم مشخا نیست و مناقصه مجددا برگزار می شود ولی در آخرین لحظات چاپ این گزارش مطلع شدیم كه برای واگذاری این فازها مجددا اعضای كنسرسیوم فازهای ۱۵ و ۱۶ در حال مذاكره با شركت نروژی ایكر كاورنر هستند و سرانجام طرح توسعه فازهای ۱۷ و ۱۸ كه شركت مهندسی ساختمان صنایع نفت اویك (۵۰ درصد) شركت پتروپارس (۲۹ درصد) و شركت تاسیسات دریایی (۲ درصد) با هم همكاری می كنند ارزش قرارداد این پروژه حدود ۲ میلیارد و ۵۰ میلیون دلار بوده است .

سخن پایانی

استخراج نفت و گاز و فروختن آن هم كار ساده یی نیست آنقدرها كه خیلی فكر می كنند كه بر دریای عظیم نفت تكیه زده اند و دیگر نیازی به كار سخت ندارند. باید تلاش كرد و هیچ وقت نباید این واقعیت را از ذهن دور داشت كه عسلویه هرچه هست تا پایان این قرن بیشتر دوام ندارد و این منبع بزرگ هرچه باشد روزی تمام می شود و همه این فازها از كار خواهند افتاد، آن وقت باید به دنبال كار دیگری رفت كه هنوز در مورد آن بطور جدی فكر نكرده ایم .


رویا خالقی