انزواگرایی آمریکا پس از سقوط بازار بورس در سال ۱۹۲۹ سبب به وجود آمدن رکود اقتصادی بزرگ در آن جامعه شد. برنامه های وارداتی کشورهای در حال توسعه در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ سبب تضعیف روند رشد اقتصادی شد و از سوی دیگر، کمونیسم زمینه عقب ماندگی و توقف بهره وری، ابتکار و آزادی اقتصادی را فراهم کرد.

بسیاری از کارشناسان مسائل اقتصادی معتقدند که حمایت از محصولات داخلی منافع پایداری ندارد و این در حالی است که آزادکردن تجارت به شکلی چشمگیر به رشد اقتصادی، کاهش فقر و ثبات در سراسر جهان کمک می کند. بررسی های اقتصادی هم نشان می دهد کشورهایی که از تجارت بازتری برخوردارند نقش بیشتری در تجارت جهانی ایفا می کنند و از ضریب رشد بالاتری سود می جویند تا کشورهایی که اقتصاد بسته تری دارند.

در میان کشورهای در حال توسعه، کشورهایی که در دهه ۱۹۹۰ نقش بیشتری در تجارت جهانی ایفا کردند از ضریب رشدی سه برابر بیشتر نسبت به کشورهایی که نقش اقتصادی کمتری داشتند، برخوردار شدند. وضعیت کنونی چین و هند نمونه های بارز قدرت آزادسازی تجاری هستند؛ چرا که هر دو این کشورها ۳۰ سال پیش از فقر مفرط رنج می بردند در حالی که اتخاذ استراتژی مناسب آنان را که امروزه نیز از همان منابع اصلی آن زمان برخوردارند، به حرکت سازنده در مسیر رشد اقتصادی هدایت کرد. نکته جالب نیز این است که نظام های سیاسی این کشورها تقریبا در طول سال ها دست نخورده باقی مانده است.

سوال اصلی این است واقعا چه عواملی سبب شده تا این چین و هند در میان کشورهایی قرار بگیرند که از رشد اقتصادی بالایی در جهان برخوردار هستند؟ پاسخ این است، آنها بازارهای خود را به روی سایر کشورها گشودند و همین موضوع باعث شد نرخ فقر در تاریخ جهان به طرز چشمگیری تغییر کند.

بر اساس گزارش آکسفام، اگر آفریقا، آسیای شرقی، آسیای جنوبی و آمریکای لاتین سهم خود را در صادرات جهانی یک درصد افزایش می دادند، دستاوردهای حاصله در درآمد ملی این کشورها می توانست ۱۲۸ میلیون نفر را از فقر نجات دهد و در این میان ایالات متحده نقش رهبر را در افزایش فرصت های اقتصادی در گوشه و کنار جهان را با اجرایی کردن روش های نو و ابتکاری در سیاست های اقتصادی که سبب ارتباط میان تجارت، دریافت کمک و توسعه می شود، ایفا می کند.

چندی پیش کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا با تاکید بر قدرت تجارت و رشد در تغییر جوامع گفت: به نظر می آید برای ایالات متحده ابزاری مهمتر از این نیست که به فکر گسترش مردم سالاری و آزادی همراه باثبات باشد در حالی که ما همواره به فکر استفاده از سیاست های اقتصادی، مزایای تجارت آزاد، مزایای کمک به توسعه خود بوده ایم.

وی در ادامه عنوان کرد: ما به دنبال کاستن از موانع تجاری با انجام مذاکرات درمورد تجارت بین المللی در سازمان تجارت جهانی (WTO)، هستیم و به همین دلیل هم پیشنهادهایی برای حذف تعرفه ها، سهمیه ها و یارانه هایی که سبب پیچیدگی تجارت می شود را ارائه می کنیم. حتی سعی داریم دیگران را هم متقاعد کنیم که چنین رویه ای را در پیش گیرند؛ چرا که بخش عمد ه ای از توان اقتصادی آمریکا را به کاهش موانع تجاری از سوی ایالات متحده و شرکای تجاری عمده آن بازمی گردد.درحال حاضر میانگین نرخ تعرفه کالاها در میان کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی از ۴۰ درصد در زمان جنگ جهانی دوم به کمتر از ۴ درصد رسیده است.

 تعرفه های پایین تر سبب تشویق رقابت، ابتکارعمل و اختصاص مفید منابع، تبادل آرا و عقاید و فن آوری و سرمایه گذاری خارجی می شود. این کاهش نرخ تعرفه همچنین زمینه کاهش هزینه های تولید صنایع را فراهم کرده و در توانمند کردن آنها برای حضور در میدان رقابت جهانی موثر است.

 کشورهای درحال توسعه از فرصت بی نظیری برای بهره برداری از دستاوردهای تجارت آزاد برخوردارند زیرا میانگین تعرفه ها در این کشورها به مراتب بیشتر از تعرفه ها در جهان توسعه یافته است ضمن اینکه ۷۰ درصد تعرفه هایی که در کشورهای توسعه یافته پرداخت می شود برای کالاهایی است که از کشورهای در حال توسعه وارد می شود.

در این میان اصلاح تجارت محصولات کشاورزی به عنوان گامی موثر برای گسترش توسعه اقتصادی بسیار مهم است و دستیابی به بازارهای کشاورزی با مذاکره در WTO می تواند میلیون ها نفر را از فقر نجات دهد و کشورها را به سمت ثبات اقصادی هدایت کند. گزارش های بانک جهانی نشان می دهد مزایای حاصل از اصلاحات تجارت کشاورزی جهانی دلیل دستیابی بیشتر به بازار است و در مورد کشورهای درحال توسعه، تقریبا تمام مزایا در نتیجه کاهش تعرفه واردات آنان به دست می آید.

 البته نباید فراموش کرد که تجارت به خودی خود منجر به رشد، ایجاد فرصت های شغلی و کاهش فقر نمی شود و در صورتی که کشورها بخواهند در تجارت آزاد سرمایه گذاری و زمینه رشد اقتصادی را فراهم کنند، باید به نوبه خود سیاست های سالم ملی از جمله مدیریت رضایت بخش، اجرای قوانین، ایجاد نهادهای قدرتمند، سیاست های درست پولی و کلان اقتصادی و تعهد برای سرمایه گذاری در مورد افراد را اعمال کنند. محیطی که با تجارت سازگاری بیشتری داشته باشد می تواند به جلب سرمایه های مستقیم خارجی کمک بیشتری کند و فرصت های شغلی، درآمد و رشد اقتصادی بیشتری ایجاد کند.

  
منبع:سایت آفتاب