آرمن ای. آلکیان (از ۱۹۱۴)
آرمن آلکیان، اقتصاددان آمریکایی که در فرنسو کالیفرنیا زاده شد، از بسیاری جهات شبیه رونالد کوز است. او مانند کوز مقالات بسیار کمی را منتشر کرده است، ولی تنها تعداد بسیار کمی از آنها را می توان کم اهمیت خواند. مانند مقالات کوز، به مقالات آلکیان به صورت گسترده ای ارجاع داده شده است.
بسیاری از دانشجویان و دیگر افرادی که اقتصاد می خوانند با این فرض اقتصاددانان که بنگاه ها سود خود را بیشینه می کنند، مشکل دارند. یکی از ایرادهای آنها این است که مدیران بنگاه ها دانش کافی را برای بیشینه کردن سود ندارند.
در ۱۹۵۰ آلکیان در اولین مقاله مهم خود، «عدم اطمینان، تکامل و تئوری اقتصادی»(۱)، پاسخ محکمی برای این ایراد ارائه کرد. آلکیان در این مقاله این مساله را مطرح می کند که اگرچه ممکن است تمام بنگاه ها سود خود را بیشینه نکنند، تنها بنگاه هایی باقی می مانند که مدیران آنها، حال چه بر حسب شانس و چه آگاهانه، به بیشینه کردن سود نزدیک می شوند؛ بنابراین بنگاه هایی که ما مشاهده می کنیم، آنهایی هستند که سود خود را بیشینه می کنند؛ بنابراین به عقیده آلکیان، حداقل در طولانی مدت، برای توجیه فرض بیشینه کردن سود، نیازی به این نیست که اقتصاددانان نشان دهند که بنگاه ها این کار را انجام می دهند.
آلکیان در هنگام جنگ جهانی دوم، در نیروی هوایی ارتش آمریکا، کارهای ابتدایی خود را روی منحنی یادگیری، منحنی که هزینه های واحد را با تولید انباشته مرتبط می سازد، انجام داد. مقاله او در مورد منحنی یادگیری در تولید هواپیما بر اساس کار آماری بود که وی در طول جنگ انجام داد. ولی این مقاله تا سال ۱۹۶۳ چاپ نشد؛ چرا که بر اساس اطلاعات سری نوشته شده بود.
آلکیان همچنین به واسطه «اقتصاد دانشگاه» ( که امروزه «مبادله و تولید» خوانده می شود) شناخته شده است. این کتاب، کتابی درسی و یکتا است که وی با ویلیام آر. آلن نوشته است. این کتاب، بیشتر از دیگر کتب درسی مدرن اقتصادی ادبی و شوخی آمیز است که برای مخاطب دوره کارشناسی نوشته شده. همچنین این کتاب به جای دوری از ایجاد مجادله با خواننده، وی را به آن دعوت می کند. برای مثال، بحث کتاب در مورد خشونت را بخوانید:
«قبل از تقبیح خشونت (نیروی فیزیکی) به عنوان وسیله ای برای کنترل اجتماعی، توجه کنید که این عامل به صورت گسترده ای استفاده و محترم شمرده می شود – حداقل زمانی که به صورت موفقی در سطح یک کشور به کار گرفته می شود... اسکندر کبیر، که خاور نزدیک را فتح کرد، از طرف یونانیان انسانی وحشی خوانده نمی شد... اروپاییان آمریکا را فتح و تقسیم کردند. لنین در روسیه به عنوان فردی خرابکار شناخته نمی شود، درست مانند فرانکو در اسپانیا، گوون در نیجریه، امین در اوگاندا، مائو در چین و همچنین جورج واشنگتن.»
به دلیل زبان ادبی و پیچیدگی اش، کتاب مرجع موفقی برای دوره کارشناسی یا حتی دوره های ام.بی.ای نشد. ولی تاثیر آن بسیار فراتر از میزان فروشش بود. دانشجویان دکترای بسیاری، مخصوصا در دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس، جایی که آلکیان تدریس را در ۱۹۴۶ از آنجا آغاز کرد و همچنین در دانشگاه واشنگتن (جایی که شاگرد آلکیان، استیون چونگ، در آنجا درس می داد)، دانش ابتدایی خود از اقتصاد را از این کتاب فراگرفتند. برخی از دانشجویان دانشگاه واشنگتن، بعدها کتب درسی پرفروشی نوشتند که بسیاری از ایده های آلکیان و آلن را برای دانشجویان دوره کارشناسی قابل فهم تر کرد.
کتاب درسی آلکیان و آلن، به معنای واقعی کلمه، یک کالای عمومی بود، کالای عمومی که منفعت بزرگی را برای دیگران ایجاد کرد بدون اینکه نفعی برای نویسندگانش داشته باشد و با اینکه او در کلاس مانند فردی عیب جو و خودخواه عمل می کرد، برخی از دانشجویان که تحت نظر وی درس خوانده اند، معتقدند که او به دلیل توجه به انسانیت بود که وقت و انرژی بسیاری را برای دانشجویان و کتاب های کم فروشش می گذاشت.
گذشته از تاثیر آلکیان به واسطه نوشته هایش، بزرگ ترین تاثیر آلکیان روی اقتصاد حق مالکیت بوده است. بیشتر کارهای وی در مورد حق مالکیت می تواند در یک جمله خلاصه شود: شما قواعد را به من بدهید و من به شما می گویم که باید منتظر چه نتیجه ای باشید. آلکیان و آلن، در کتاب درسی شان، این سوال را مطرح می کنند که چرا کارکنان استادیوم ها از فروش بلیت به کسانی که حاضر به پرداخت پول بیشتر هستند خودداری می کنند و در عوض بلیت ها را به قیمت پایین تر می فروشند. پاسخ آنها این است که افرادی که بلیت ها را قیمت گذاری می کنند، حق مالکیتی روی بلیت ها ندارند و بنابراین ثروتی که به واسطه فروش بلیت ها به قیمت پایین از دست می رود، ضرری به آنها نمی رساند. این در حالی است که آنها می توانند بلیت های ارزان را به دوستان و همکاران خود بدهند.
آلکیان همچنین از اصل حق مالکیت برای توضیح وقوع تبعیض استفاده می کند. او که خود قربانی تبعیض در آمریکا بود، در یک مقاله که به همراه روبن کسل نوشته است، با استفاده از اصل حق مالکیت تحلیل می کنند که تبعیض بیشتر در بنگاه های خصوصی ای رخ می دهد که سود آنها به وسیله دولت تنظیم می شود. تحلیل آنها این است که تبعیض هزینه دارد – نه تنها برای کسانی که مورد تبعیض قرار می گیرند، بلکه حتی برای کسانی که تبعیض انجام می دهند. تبعیض کنندگان با انجام تبعیض فرصت خود را برای ارتباط با کسی که می توانستند، با وی وارد یک مبادله منتفع برای دو طرف شوند، از دست می دهند؛ بنابراین آنها نتیجه می گیرند که تبعیض در شرایطی که هزینه تبعیض بر دوش تبعیض کنندگان نباشد، رایج تر خواهد بود.
بنگاهی که به دنبال سود است، هزینه تبعیض را به صورت سود کمتر مشاهده خواهد کرد. بنگاهی که سودش محدود باشد، هزینه تبعیض برایش اهمیتی نخواهد داشت چرا که چه تبعیض بکند و چه نکند، سودش محدود خواهد ماند. آنها از این استدلال برای توضیح اینکه چرا اتحادیه های کارگری علیه سیاه پوستان تبعیض قائل می شوند استفاده کردند. این تحلیل نشان می دهد که چرا آلکیان هیچ وقت به دولت اعتماد نکرده است و در عوض مدافع بازار آزاد برای کاهش تبعیض بوده است.
آلکیان قبل از تدریس در دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس، درمقام اقتصاددان در شرکت رند کار می کرد.
(۱)Uncertainty، Evolution and Economic Theory
مترجم: حسن افروزی
منبع: دانشنامه مختصر اقتصادی
روزنامه دنیای اقتصاد ( www.donya e eqtesad.com )
محور اندیشمندان اقتصادی