معرفی استاندارد بین المللی تحلیلگری مالی و سرمایه گذاری
در سال ۱۹۴۵ و با گسترش بی سابقه ابزارهای مالی، بحث های زیادی در مورد نیاز به یک سیستم رتبه بندی و احراز صلاحیت افراد فعال در زمینه مالی و سرمایه گذاری مطرح شد.
مطرح کنندگان این مباحث بر این باور بودند که به دلیل گسترش و پیچیدگی ابزارهای مالی و سرمایه گذاری، نیاز است صلاحیت افراد فعال در این زمینه تایید شود تا بتوان در مورد حداقل دانش و مهارت مورد نیاز برای ورود به این حرفه از یک سو و صلاحیت اخلاقی این افراد از سوی دیگر تصمیم گرفت. در پاسخ به این نیازها بود که موسسهFinancial Analysts Federation) FAF) در سال ۱۹۴۷ در آمریکا تاسیس شد. در سال ۱۹۵۹ این موسسه اقدام به تاسیس سازمان مستقلی برای مدیریت مدارک حرفه ای مالی تاسیس کرد. این موسسه که ICFA نامیده شد در سال ۱۹۶۳ اولین آزمون حرفه ای را برگزار کرد.
● استاندارد CFA
CFA مخفف عبارت Chartered Financial Analyst است که می توان آن را به عنوان «تحلیل گر خبره مالی و سرمایه گذاری» ترجمه کرد. مهم ترین شرط برای گرفتن مدرک CFA، قبولی در سه آزمون این موسسه است. مدرک CFA به عنوان یک مدرک حرفه ای معتبر در زمینه مدیریت مالی و سرمایه گذاری و همطراز و حتی بالاتر از مقطع کارشناسی ارشد در این رشته شناخته می شود. این مدرک توسط موسسه اکونومیست به عنوان استاندارد طلایی مدارک حرفه ای در زمینه امور مالی شناخته شده است. گرایش به سمت این مدرک افزایش روزافزونی را شاهد بوده است به طوری که در سال ۲۰۰۹ میلادی بیش از ۱۹۹.۹۰۰ نفر از ۱۵۰ کشور برای شرکت در این آزمون ثبت نام کردند که نشان از اقبال گسترده به این مدرک است. تاکنون نیز ۸۶.۸۰۰ نفر در دنیا موفق به دریافت این مدرک شده اند.
همانطور که اشاره شد برخورداری از این مدرک به معنای برخورداری از سطح بالایی از دانش و مهارت های کلیدی در زمینه مالی و سرمایه گذاری است. قابلیت مطالعه شخصی برای شرکت در آزمون (Self study) این مدرک باعث می شود که افراد بتوانند همزمان با کار تمام وقت، اقدام به دریافت این مدرک کنند. ویژگی های این مدرک از جمله هزینه پایین تر، اعتبار بیشتر و جامعیت منابع مطالعاتی باعث شده است که CFA جایگاه بی نظیری در بین مدارک مالی و سرمایه گذاری داشته باشد. مزایای این مدرک به طور خلاصه عبارتند از:
▪ اعتبار جهانی: مدرک CFA معتبرترین مدرک مالی و سرمایه گذاری در سطح جهان است. این مدرک توسط اکونومیست به عنوان استاندارد طلایی در میان دیگر مدارک این حوزه معرفی شد.
▪ ارتقای شغلی: مدرک CFA در میان کارفرمایان به عنوانی نشانی از تخصص، شایستگی و همچنین پایبندی به اصول اخلاق حرفه ای شناخته می شود. به همین دلیل برخورداری از این مدرک در پیمودن راه ترقی شغلی یک مزیت مهم و گاها یک ضرورت شناخته می شود.
▪ دانش و مهارت های کاربردی: منابع مطالعاتی این مدرک بر دانش و مهارت های کلیدی مورد نیاز فعالان بازار مالی و سرمایه گذاری تمرکز نموده است. رویکرد طراحان این منابع کاملا کاربردی بوده است و تلاش شده این مجموعه به گونه ای آماده شود که نیازهای افراد در موقعیت های واقعی را برآورده سازد.
▪ شبکه متخصصان مالی: برخورداری از این مدرک فرد را به شبکه ای بالغ بر بیش از ۹۰ هزار متخصص مالی و سرمایه گذاری در سطح جهان وارد می کند.
● دانشگاه های همکار
موسسه CFA در راستای تحقق اهداف خود در حال حاضر با بیش از صد دانشگاه معتبر جهان از جمله مدرسه بازرگانی لندن، دانشگاه آکسفورد، دانشگاه کرنل و امپریال کالج همکاری دارد. این همکاری ها در زمینه های مختلف تحقیقاتی، ارائه منابع اطلاعاتی، آمادگی دانشجویان این دانشگاه ها برای شرکت در آزمون CFA و مواردی از این گونه است.
● محتوای منابع مطالعاتی
منابع مطالعاتی برای این آزمون که اصطلاحا CBOK نامیده می شود از شش کتاب (در هر سطح) و تحت ۸ عنوان، تشکیل و مباحث آن به گونه ای طراحی شده است که نیازهای علمی مورد نیاز برای یک سرمایه گذار فعال در سطح بین المللی را پوشش می دهند. عناوین مطالعاتی در سطح یک CFA عبارتند از:
▪ اصول اخلاق حرفه ای: به منظور حفظ حقوق سرمایه گذاران و همچنین تضمین سلامت بازارهای مالی، نهادهای قانونگذار، شرکت ها یا موسسات فعال در بازار مجموعه ای از اصول اخلاقی را تدوین می نمایند. موسسه CFA نیز استاندارد خاص خود را در این زمینه تدوین کرده است. شرکت های سرمایه گذاری می توانند با اتخاذ و اجرای این اصول، سلامت بازار مالی را بهبود بخشیده و اعتماد مشتریان خود را افزایش دهند.
▪ روش های کمی: فعالیت در بازارهای مالی و سرمایه گذاری بدون تسلط بر مفاهیم و ابزارهای ریاضی ممکن نیست. در درس روش های کمی، پرکاربردترین ابزارهای ریاضی مورد نیاز سرمایه گذاران معرفی می شود. ارزش زمانی پول، آمار و احتمال و تست فرضیه مهم ترین اجزای این بخش محسوب می شوند.
▪ اقتصاد: سرمایه گذاری در بازار سرمایه بدون توجه به وضعیت اقتصادی کشور بی معنا است. سرمایه گذاران نیاز دارند اصول حاکم بر اقتصاد و همچنین تاثیر پارامترهای اقتصادی همچون نرخ تورم و مفاهیمی چون دوران رونق و رکود و تاثیر آنها بر بازدهی سرمایه گذاری ها را بدانند. این درس در پاسخ به این نیاز طراحی و ارائه شده است.
▪ تجزیه و تحلیل صورت های مالی: اطلاعات مالی را می توان مهم ترین نوع اطلاعات برای بررسی وضعیت و عملکرد یک شرکت دانست؛ بنابراین آگاهی از نحوه تحلیل این اطلاعات بسیار مهم و ضروری است. این بخش از CBOK، نحوه ارائه صورت های مالی و همچنین نحوه تجزیه و تحلیل آنها را بیان می دارد. تسلط بر مفاهیم کتاب به معنای کسب توانایی در تجزیه و تحلیل صورت های مالی شرکت های بین المللی (که ممکن است بر اساس استانداردهای متفاوتی تهیه شده باشند) است.
▪ مدیریت مالی بنگاه ها: واحدهای مالی وظایف مختلفی دارند که از مهم ترین آنها می توان به بودجه بندی سرمایه ای (ارزیابی اقتصادی طرح ها و پروژه ها)، تامین مالی، مدیریت سرمایه در گردش و حاکمیت بنگاه ها اشاره نمود. در این کتاب نحوه اخذ تصمیم اصولی در این موارد بیان می شود.
▪ مدیریت سبد: سرمایه گذاران به منظور بهینه نمودن ریسک و بازده سرمایه گذاری های خود، اقدام به تشکیل سبد سرمایه گذاری می نمایند. به منظور انتخاب بهترین ترکیب سرمایه گذاری، ابزارها و روش های مختلفی وجود دارند که تحت عنوان مدیریت سبد از آنها یاد می شود. مباحث مرتبط با مدیریت سبد به تفصیل در سطوح مختلف CFA مورد بررسی قرار گرفته اند.
▪ سرمایه گذاری در سهام: این کتاب به معرفی بورس های معروف دنیا، مفاهیم رایج در سرمایه گذاری در بورس، روش های ارزش گذاری سهام و همچنین ریسک های مرتبط با خرید سهام پرداخته است.
▪ سرمایه گذاری اوراق قرضه: اوراق قرضه یکی از گزینه های سرمایه گذاری هستند که ویژگی اصلی آنها ریسک نزدیک به صفر آنها است. اهمیت بالای این ویژگی باعث شده است که سرمایه گذاری در اوراق قرضه به عنوان یک از راه های مدیریت ریسک سبدهای سرمایه گذاری شناخته شود. این کتاب به بررسی انواع اوراق قرضه، نحوه قیمت گذاری و بررسی مزایا و معایب این اوراق می پردازد.
▪ ابزارهای مشتقه و سایر گزینه های سرمایه گذاری: ابزارهای مشتقه یکی از ابزارهای رایج در مدیریت ریسک به شمار می روند که به تازگی نیز در کشور ما معرفی شده اند. درک این ابزارها به دلیل مدل های ریاضی حاکم بر آنها از پیچیدگی بالایی برخوردار است. در این کتاب مفاهیم، انواع و همچنین نحوه قیمت گذاری این ابزارها معرفی می شود.
● جمع بندی
توسعه بازارهای مالی یکی از لازمه های توسعه اقتصادی کشورها است. تحقق این امر نیز جز در سایه افزایش سطح تخصص فعالان بازار مالی از یک سو و بهبود شفافیت و سلامت این بازار از سوی دیگر محقق نخواهد شد. آگاهی از این موضوع در کشورهای توسعه یافته منجر به ارائه مدارک و استانداردهای مختلفی شده است که هدف آنها ارتقای سطح دانش و مهارت فراگیران و همچنین ملزم نمودن آنها به پیروی از یک سری اصول اخلاقی و حرفه ای است. متاسفانه این مساله در کشور ما چندان مورد توجه نبوده و در حال حاضر نیز خلأ آن کاملا محسوس است. از سوی دیگر تدوین یک استاندارد جامع نیز دشواری های فراوانی دارد که انجام آن را در کوتاه مدت غیرممکن می نماید. با این اوصاف شاید بتوان بهره گیری از استانداردهای معتبر موجود در زمینه مالی و سرمایه گذاری را بهترین راه برای حصول اهداف فوق الذکر دانست. خوشبختانه در چند سال اخیر اقبال به کسب این مدارک افزایش یافته است، مساله ای که می تواند نوید بخش آینده ای روشن برای بازارهای مالی و در نهایت اقتصاد کشور باشد.
محمد احمدی
کاندیدای سطح نهایی CFA
روزنامه دنیای اقتصاد ( www.donya e eqtesad.com )