سيد محمد مسعود معصومي
الف) وظيفه مشترك هر سه قسم
اختبار (آزمايش): مستحاضه بنابر احتياط واجب بايد پيش از انجام هر نماز خود را وارسى كند تا بفهمد كه استحاضه وى از كدام قسم است. روش وارسى، آن است كه مقدارى پنبه يا مانند آن را داخل فرج نموده،كمى صبر مىكند و پس از آن، وضع خود را درمىيابد؛ البته پس از رسيدنِ وقت نمازش بايد چنين كند و پيش از وقت، كفايت نمىكند؛ مگر آن كه يقين داشته باشد حالش فرقى نكرده است.(1)
مسأله: كسى كه اختبار و آزمايش كردن قبل از نماز برايش امكان نداشته باشد، يا حالت سابقى (يكى از اقسام سه گانه) را داشته، يا حالت سابقش روشن نيست با فرض اوّل، به وظيفه همان حالت سابق رفتار مىكند و با فرض دوم، بعضى از فقها مانند حضرت امام(ره) و حضرت آيهالله اراكى(ره) و حضرت آيهالله خوئى(ره) مىفرمايند: نسبت به آنچه يقين دارد، عمل مىكند. بهطور مثال: اگر بين قليله و متوسّطه مردّد است، به حكم قليله، و اگر ترديد ميان متوسّطه و كثيره است، به دستور متوسّطه عمل مىكند؛ اگر چه احتياطِ مستحب آن است كه حكم طرفِ مشكلتر را انجام دهد و بعضى از فقها مانند حضرت آيهالله سيستانى فرمودهاند: بايد بنا را بر قليله بگذارد مگر آن كه سابقه يكى معلوم باشد و بعضى از فقها مانند حضرت آيهالله گلپايگانى(ره) فرمودهاند: طورى عمل كند كه به صحّت نمازش يقين پيدا نمايد (يعنى در مقام عمل هميشه بايد به نحوى عمل كند كه يقين به برائت ذمه حاصل كند پس در شك ميان قليله و متوسطه يا متوسطه و كثيره، عمل به وظيفه هر دو نمايد و در شك بين هر سه قسم عمل به وظيفه هر سه قسم نمايد، ولى اگر بداند سابقاً كدام يك از آن سه قسم بوده، بايد به وظيفه همان قسم رفتار كند.)(2)
مسأله: چنانچه پيش از وارسىِ خود، به نماز بايستد و قصد قربت كند (مانند حالت غفلت) و به وظيفه خود عمل كرده باشد؛ مثل اين كه استحاضهاش قليله بوده و به وظيفه استحاضه قليله عمل نموده، نمازش صحيح است و اگر قصد قربت نداشته باشد، يا عمل، مطابق وظيفهاش نباشد، مثل اين كه استحاضه او متوسّطه بوده و به وظيفه قليله رفتار كرده، نمازش باطل است.(3)
ب) وظيفه مستحاضه قليله
.1 در صورت خون ديدن براى هر نماز، بايد وضو بگيرد؛ چه نماز واجب باشد و چه مستحب؛ يعنى براى نماز ظهر يك وضو و براى نماز عصر وضويى ديگر بگيرد.
.2 براى هر نماز پنبه را عوض كند يا آب بكشد و ظاهر فرج را نيز اگر به آن خون رسيده با آب پاك كند.
مثال: براى نماز ظهر يك دفعه و در صورت خون ديدن، براى نماز عصر هم بايد همين عمل را انجام دهد و بعضى از فقها مانند حضرت آيهالله سيستانى و حضرت آيهالله مكارم عوض كردن پنبه يا تطهير آن را واجب ندانستهاند و فقط بايد از سرايت خون به ساير اعضا جلوگيرى كند.(4)
يادسپارى
مستحاضه قليله، همان گونه كه براى هر نماز بايد وضو بگيرد، براى هركارى كه شرط آن طهارت است، مانند طواف ورساندنِ جايى از بدن به خطِّ قرآن (اگر نذر كرده باشد) واجب است وضو بگيرد و يك وضو براى همه آنها كافى نيست؛ بلكه براى هر يك وضويى جداگانه لازم است؛ حتّى براى هر بار رساندن جايى از بدن به خطّ قرآن، بنابر احتياطِ واجب وضويى جداگانه لازم است.(5)
ج) وظيفه مستحاضه متوسّطه
.1 مستحاضه متوسّطه در هر شبانه روز (اگر به همان حال باقى بماند) بايد پيش از نمازِ صبح يك غسل كند؛ به عبارتِ ديگر نخستين مرتبه كه مستحاضه متوسّطه مىشود، اگر پس از نماز صبح باشد براى اوّلين نماز بايد غسل كند؛ يعنى اگر پيش از نماز ظهر و عصر، متوسّطه شد، براى آن دو نماز واگر پيش از نماز مغرب و عشا متوسّطه شد، براى نماز مغرب وعشا غسل مىكند؛ ولى از فرداى آن روز اگر به همان حالتِ متوسّطه باقى ماند، بايد پيش از هر نمازِ صبحى غسل كند. خلاصه، استحاضه متوسّطه هر شبانه روز يك غسل بيشتر ندارد و براى نمازهاى بعد - در صورتى كه خون قطع نشده باشد - بايد كارهاى استحاضه قليله را انجام دهد.(6)
.2 مستحاضه متوسّطه پيش از هر نماز بايد وظايف قليله را نيز انجام دهد؛ ولى بعضى از فقها فرمودهاند: چون مستحاضه پس از غسل بايد فورى مشغول نماز شود و گرنه (در صورت خروج خونِ استحاضه) بايد دوباره غسل را انجام دهد بدين جهت يا بايد وضو را قبل از غسل بگيرد يا درحالى انجام دهد كه منافات با فورى مشغول شدنِ به نماز نداشته باشد. به طور مثال: در حال گفتن اذان و اقامه وضو بگيرد و حضرت آيهالله سيستانى فرمودهاند: مستحاضه متوسطه كه بايد وضو بگيرد و غسل كند، بايد بنابراحتياط لازم غسل را اول به جا آورد و بعد وضو بگيرد ولى در مستحاضه كثيره اگر بخواهد وضو بگيرد بايد قبل از غسل وضو بگيرد و اما بقيه فقهايى كه فتاوايشان در اين كتاب آمده است (شش فقيه ديگر) فرمودهاند: وضو حتى پس از غسل مانعى ندارد.(7)
د) وظيفه مستحاضه كثيره
.1 پيش از هر نماز بايد غسل كند، ولى با يك غسل براى نماز ظهر، مىتواند نماز عصر را هم بخواند؛ به شرطى كه ميان آن دو فاصله نيفتد. همچنين است نماز مغرب وعشا و چنانچه فاصله افتاد، براى نماز عصر يا عشا دوباره بايد غسل كند البته با غسلى كه براى نماز واجب كرده است، مى تواند نمازهاى نافله را نيز بخواند؛ ولى بايد پيش از هركدام يك وضو بگيرد و حضرت آيهالله سيستانى فرمودهاند: در استحاضه كثيره بايد -بنابراحتياط واجب - زن براى هر نماز پنبه و دستمال را عوض كند يا آب بكشد و لازم است يك غسل براى نماز صبح و يكى براى نماز ظهر و عصر و يكى براى نماز مغرب و عشا به جا آورد، و بين نماز ظهر و عصر فاصله نيندازد و اگر فاصله بيندازد بايد براى نماز عصر دوباره غسل كند و نيز اگر بين نماز مغرب و عشا فاصله بيندازد بايد براى نماز عشا دوباره غسل نمايد. اينها همه در صورتى است كه خون پىدرپى از پنبه به دستمال برسد، اما چنانچه رسيدن خون از پنبه به دستمال با قدرى فاصله باشد كه زن بتواند در آن فاصله يك نماز يا بيشتر بخواند احتياط لازم آن است كه هرگاه خون از پنبه به دستمال برسد پنبه و دستمال را عوض كرده و يا آب بكشد و غسل نمايد؛ بنابراين اگر زن غسل كرد و نماز ظهر را مثلاً خواند ولى قبل از نماز عصر يا در ميان آن، خون دوباره از پنبه به دستمال رسيد بايد براى نماز عصر نيز غسل نمايد، ولى چنانچه فاصله به مقدارى باشد كه زن بتواند در آن ميان، دو نماز يا بيشتر بخواند مثل اين كه بتواند نماز مغرب و عشا را نيز قبل از آن كه خون دوباره به دستمال برسد بخواند، ظاهر آن است كه براى آن نمازها لازم نيست غسل ديگرى بكند، و در هر صورت اظهر اين است كه در استحاضه كثيره غسل از وضو كفايت مىكند.(8)
.2 مستحاضه كثيره پيش از هر نماز بايد وظيفه قليله را نيز انجام دهد؛ بدين جهت فرمودهاند: حتى اگر بخواهد نماز ظهر و عصر و يا مغرب و عشا را با يك غسل بخواند بايد براى نماز عصر و عشا وضو بگيرد ولى بعضى از فقها مانند حضرت آيهالله گلپايگانى(ره) فرمودهاند: واجب بودن وضو در مستحاضه كثيره (به طور كلّى) محلّ تأمّل است مگر آنكه قبل از غسل رجأً (به اميد ثواب) انجام شود نه به قصد اينكه در دين وارد شده است. و اما وضو ميان نماز ظهر و عصر و يا مغرب و عشا در صورتى كه بخواهد آنها را با يك غسل پشت سرهم بخواند، خلاف احتياط است. مگر آنكه در حالى كه مشغول گفتن اقامه نماز است، وضو بگيرد و نظر حضرت آيهالله سيستانى در شماره (1) بيان گرديد.(9)
ه') وظايفِ مشترك مستحاضه متوسّطه و كثيره
.1 اگر خونِ استحاضه زن جريان داشته باشد و قطع نشود، چنانچه براى او ضرر ندارد، بايد پيش از غسل و بعد از آن به وسيله پنبه از بيرون آمدن خون جلوگيرى كند؛ ولى اگر هميشه جريان ندارد، فقط بايد بعد از وضو و غسل، از بيرون آمدن خون جلوگيرى نمايد و چنانچه كوتاهى كند و خون بيرون بيايد، بايد دوباره غسل كند و وضو هم بگيرد و اگر نماز خوانده، دوباره بخواند، ولى حضرت آيهالله سيستانى فرمودهاند: بنابر احتياط مستحب دوباره غسل كند و حضرت آيهالله مكارم فرمودهاند: هرگاه خون به بيرون جريان دارد چنانچه براى او ضرر نداشته باشد بايد پيش از غسل و بعد از آن به وسيله پنبه و مانند آن از بيرون آمدن خون جلوگيرى كند ولى اگر اين كار مشقت زياد دارد، لازم نيست.(10)
.2 (غسل را پس از داخل شدن وقت نماز بايد انجام داد؛ بنابراين) اگر مستحاضه كثيره يا متوسّطه، پيش از وقت نماز، براى نماز غسل كند، غسل باطل است؛ بلكه اگر نزديك اذان صبح، براى نماز شب غسل كند و نماز شب بگزارد، احتياط واجب آن است كه پس از داخل شدن صبح دوباره غسل و وضو را بهجا آورد.(11)
.3 پس از وضو و غسل بايد فورى مشغول نماز شود و اگر نماز را تأخير بيندازد چند صورت دارد كه در زير بيان مىشود:
اوّل: خون قطع شده است و مىداند دوباره خون نمىبيند: مىتواند نماز را تأخير بيندازد.
دوم: مىداند تا مدّتى خون بند است: تا همان مدّت مىتواند نماز را تاخير بيندازد.
سوم: خون قطع نشده است و احتمال قوى دارد پيش از نماز يا در ميان نماز خارج شود: بايد بى درنگ نماز بخواند كه اگر پس از وضو و غسل، نماز را تأخير بيندازد، نماز باطل است؛ مگر آن كه يقين كند از وقتى وضو گرفته، خون خارج نشده و در فضاى فرج نيز خون وجود ندارد، و اين مسأله (شتاب در انجام نماز) منافاتى با انجام مستحبّات ندارد. (پس اگر مستحاضه براى نماز اذان و اقامه بگويد و باقى مستحبّات را انجام دهد اشكال ندارد.)(12)
يادسپارى
بعضى از فقها مانند حضرت آيهالله مكارم(ره) فرمودهاند: استحاضه فقط دو قسم است: «قليله» و «كثيره»: استحاضه قليله آن است كه هرگاه زن پنبه را داخل كند، خون، آن را آلوده نمايد ولى از طرف ديگر خارج نشود، خواه خون در پنبه فرو رود يا نه، (كه در نتيجه استحاضه متوسّطه هم يكى از مصاديق استحاضه قليله خواهد بود) و استحاضه كثيره آن است كه خون، در پنبه فرو رود و از آن بگذرد وجارى شود. و از نظر احكام هم فرمودهاند: استحاضه قليله غسل ندارد و استحاضه كثيره سه غسل دارد، اگر بين نمازهاى ظهر و عصر و همچنين مغرب و عشا را جمع نمايد.(13)
1- العروهالوثقى، ج 1، فى الاستحاضه، مسأله 4.
2- همان؛ توضيحالمسائل مراجع، مسأله 406.
3- العروه الوثقى، ج 1، فى الاستحاضه، مسأله 4؛ توضيحالمسائل مراجع، مسأله 405.
4- العروه الوثقى، ج 1، فى الاستحاضه، مسأله 1؛ توضيحالمسائل مراجع، مسأله 394.
5- العروه الوثقى، ج 1، فى الاستحاضه، مسأله 17.
6- همان، مسأله 1 و 2 و 8.
7- همان، مسأله 1 و 2.
8- و .2 همان، مسأله 1.
9- و .2 همان، مسأله 1.
10- توضيحالمسائل مراجع، مسأله 415؛ العروهالوثقى، ج 1، فى الاستحاضه، مسأله 9.
11- توضيحالمسائل مراجع، مسأله 401.
12- العروهالوثقى، ج1، فى الاستحاضه، مسأله 8 ؛ تحريرالوسيله، ج1، فى الاستحاضه، مسأله 3.
13- توضيحالمسائل مراجع، مسأله 393؛ توضيحالمسائل آيهالله مكارم، مسأله 404 و 405.
سيد مسعود معصومي / احکام روابط زن ومرد
:: ادامه مطلب
آش «معاویه» را می خورد و پشت سر «علی» نماز می خواند!
فولكور و تاریخچه ی آن
«فولكلور (دانش عامیانه) یكی از موضوعات مردم شناسی می باشد كه به مطالعه ی هنرها و رسوم و سنن عامیانه ای كه در جوامع متمدن و صنعتی رواج دارد» می پردازد.
«فولكلور» از دو جزء (توده ی مردم Folk) و (دانستن و شناختن Lore) تركیب یافته است. «Folklore» كلمه ای است انگلیسی كه در سال (1848م) برای اولین بار توسط آمبروزو مرتن عنوان مقاله ای قرار گرفت كه موضوع آن بحث درباره ی دانش عامیانه و آداب و رسوم سنتی بود. این اصطلاح به تدریج در زبان انگلیسی (و دیری نپایید كه در زبان های دیگر) رواج یافت. رواج این اصطلاح در زبان فارسی در حدود نیم قرن سابقه دارد. صادق هدایت آن را در كتب «فواید گیاه خواری» و «نیرنگستان» به كار برده است و كمی بعد عنوان مقالهای است از «رشید یاسمی» در مجله ی «تعلیم و تربیت» و از آن به بعد به تدریج اصطلاح فولكلور به معنای دانش عامیانه و دانستنی های توده ی مردم، رواج یافته است.(1)
تعریف، محدوده و ویژگی های فولكلور:
روی هم رفته می توان فولكلور را عبارت از «مجموعه ای از دانستنی ها و اعمال ورفتار دانست كهدر بین عامّه ی مردم بدون در نظر گرفتن و حتی بدون وجود فواید علمی و منطقی آن سینه به سینه و نسل به نسل به صورت تجربی به ارث رسیده است.»
اگر بخواهیم محدوده ی فولكلوری را بیان كنیم؛ باید بگوییم كه دانش عامیانه، كلاً هر جنبه از امور زندگی مردم را شامل می شود. و كلاً فولكلور شامل آداب و رسوم، قصه ها، افسانه ها، ضرب المثل ها، چیستان ها، ترانه ها، رقص ها، آیین های عبادی، مراسم نامگذاری بچه، ازدواج، و... می باشد كه در این تحقیق از میان موضوعات گسترده فولكلور به ضرب المثل ها، باورها و اعتقادات، برخی اسطوره ها و افسانه ها، طب عامیانه، نذرها و نیز آیین های عبادی در طول برخی دوره های تاریخی پرداخته شده است.
ضرب المثل ها
«یكی از آثار و مظاهر فرهنگ عوام، امثال و اصطلاحات است؛ چرا كه در پشت هر یك از این امثال و اصطلاحات و استعاره ها چهره ی تابناك ملیت قدیم ما، تمدن درخشان گذشته ما، وسعت نظر و بلند پروازی های پدران ما نهفته است و حق این است كه هر ایرانی پاك نژادی همان طوری كه به حفظ آب و خاك، خانه و خانواده ی خود معتقد است در حفظ این گونه آثار پراكنده كه حاصل فكر بلند پدران و معرف افتخارات گذشته ی كشور اوست، مقیّد باشد و در جمع آوری و به كار بردن آنها در حین گفتار یا حتی در نوشتن دریغ نكند، وگرنه با این سرعتی كه فرهنگ جدید ما پیش می رود، بیم آن است كه قسمت اعظم این آثار كه محققاً اكثریت آنها زاییده ی فكر بلند حكیمان و دانشمندان و پدران تجربت اندوخته گذشته ی ماست و به دست عوام چون گنج شایگانی محفوظ مانده است از دست برود و گنجینه ی زبان شیرین پارسی، این قسمت از مهمترین ذخایر خود را از دست بدهد.» مثل های میان مردم كه از گذشتگان و پیشینیان ما به ارث رسیده، نشانگر طرز نگرش نیاكان ما به دنیای خود، به اطراف خود و طرز تلقی شان از اخلاق و تعلیم و تربیت و ... است. افراد زیادی اقدام به ضبط و جمع آوری این امثال و آداب و رسوم كرده اند و تا حدودی سعی در حفظ و نگهداری و در امان نگه داشتن این امثال از دستبرد و فراموشی بوده اند. در دنیای امروز با مطالعه و بررسی همین اصطلاحات، معتقدات، امثال و افسانه ها و ... و به عبارت ساده تر مجموعه ی سنن گذشتگان است كه به پستی و بلندی روح یك ملت و طرز تفكر و نوع زندگی او و نیاكان آنها پی می برند.»
ارزش دیگری كه جمع آوری امثال و اصطلاحات دارد این است كه «بسیاری از امثال و اصطلاحات متداول امروز ممكن است با تحولات فرهنگی و اخلاقی و اجتماعی تا نیم قرن دیگر در زبان عامه، متروك شوند و معانی خود را از دست دهند و برای اخلاف ما مجهول بمانند؛ چنان كه بسیاری اصطلاحات و امثال در ادبیات قدیم ما وجود دارد كه امروزه برای ما غیرقابل فهم اند، یا دست كم تا به كتاب های فرهنگ مراجعه نكنیم، فهم معانی اكثر آنها برای ما مقدور نیست و علت این كه برخی از اشعار شاهنامه یا اشعار مثنوی مولوی یا خمسه ی نظامی و حتی برخی اشعار حافظ و سعدی برای ما قابل فهم نیستند همین است كه اشعار مزبور آمیخته با امثال و اصطلاحاتی اند كه در بین معاصران و سرایندگان آنها متداول بوده و بعداً متروك شده اند؛ یا اشعار مزبور اشاره و كنایه ای به مثلی دارد كه امروزه از صورت متداول در بین مردم عوام معاصر ما افتاده و به همین علت، فهم این اشعار را، برای ما مشكل و در برخی موارد لاینحل ساخته است. اما اگر این روش ضبط و جمع آوری امثال هر عصر و قرنی در بین نویسندگان قدیم متداول بود، امروزه زبان مادری ما از این حیث محققاً یكی از غنی ترین زبان های زنده ی دنیا به شمار می رفت.»(2)
با مطالعه و بررسی ضرب المثل های موجود در باره نماز نیز می توان این نكته را به دست آورد كه افرادی تیزبین و آگاه در مورد مسائل و امور عبادی برای بیان مقصود و مقصد و منظور خود، گاه متوسل به سخنی كوتاه و نغز (مثل) می شوند.فی المثل وقتی شخصی ریاكار را می بینند كه با اعمال عبادی اش سعی در فریب مردم دارد این مثل را یادآور می شوند كه «جا نماز آب نكش» در واقع با گفتن این مثل، شخص را متوجه می كنند كه متوجه و آگاه به رفتار آن شخص هستند؛ یعنی شخص خودش را می فریبد نه دیگران را. و كلاً ویژگی ها و ماهیت های ضرب المثل، بیان واقعیت به صورت فصیح و بلیغ است كه در موقعیتی مناسب از ذهن افراد می تراود و در جامعه رواج می یابد.
اگر از بُعدی دیگر به ضرب المثل ها بنگریم یكی از ویژگی هایش سادگی و قابل فهم بودن آن برای همگان است. و چون زاییده ی افكار افراد گوناگونی در جامعه در شرایط معینی بوده است؛ لذا افراد هر موقعی كه با شرایط مشابه روبه رو می شوند این امثال را به كار می برند.
هم چنین (بسیاری از امثال، ریشه در داستان هایی دارد در واقع برخی امثال تراشیده شده ی این حكایات است) لذا پرداختن به ضرب المثل ها از جنبه ی تاریخی برای بیان ریشه ی تاریخی این امثال می باشد.
آش «معاویه» را می خورد و پشت سر «علی» نماز می خواند.
كاربرد:برای كسی به كار می برند كه دو رو و منافق است؛ نظیرِ :هم طبال یزید است هم علمدار حسین.
«در این جهان ناپایدار چه بسیار افرادی هستند كه به مقتضای زمان و مكان، كار می كنند و در همه حال مصالح شخصی را از نظر دور نمی دارند. برای این دسته از مردم فرقی نمی كند علی(ع) مصدر كار باشد یا معاویه. حقیقت و مجاز در نظر مصلحت بینِ این گونه افراد ابن الوقت، علی السّویه است. خلاصه هر چه را با منافع و مصالح آنها تطبیق كند مباح و متبع خواهند بود. عبارت مثلی بالا در مورد این گونه افراد و آحاد، صادق است؛ و چون ضرب المثل ها از پیشینیان ما به ارث می رسد بیانگر این حقیقت است كه از گذشته ی دور این امر و موضوع در جامعه ی ما حاكم بوده است.
ریشه ی تاریخی این مثل، بدین شرح است: «عبدالرحمن بن صخرازدی» معروف به «ابوهُریره» از فقیرترین اصحاب پیامبر(ص) و از عشیره ی «سلیم بن فهم» بود. نامش به عهد جاهلیت «عبدقیس »یا «عبد شمس» بود و به سال «غزوه ی خیبر» كه مسلمان شد نامش به «عبدالرحمن» تبدیل شد. گویند در خلافت «عمربن خطاب» ولایت بحرین را داشت. به روزگار عثمان، قضای مكه به او محول گردید. و به زمان معاویه چند روزی والی مدینه شد. مشهور است كه ابوهریره در محاربات صفین حاضر و ناظر بود ولی در جنگ شركت نداشت. كارش این بود كه موقع صرف طعام نزد معاویه می رفت و در كنار سفره ی چرب و نرمش می نشست؛ هنگام نماز و صلوة در پشت سر علی(ع) نماز می خواند. ولی هنگام مصاف از معركه ی جنگ دور می شد و در گوشه ای مبارزه ی دلاوران را تماشا می كرد. وقتی علت این سه حالت را از او سؤال كردند در پاسخ گفت: «الصلوة خلف علی (ع) اتم، مضیرة معاویه ادسم، ترك القتال اسلم»!
یعنی «نماز در پشت سر علی(ع) كامل ترین نمازاست و غذای معاویه چرب ترین غذاها و احتراز از جنگ و كشتار سالم ترین كارهاست.»
وقتی به ابوهریره گفتند: این چگونه رفتاری است؟ او جواب داد: خداوند فرموده است: «ولا تنس نصیبك من الدنیا». من به این سبب از هر چیز بهترین آن را انتخاب می كنم. «نماز، نماز علی(ع)، غذا، غذای معاویه، و سایه، سایه ی نخل»!(3)
|
ای كبك خوش خرام! كجا می روی، بایست |
|
|
غرّه مشو، كه گربه ی زاهد نماز كرد |
كاربرد:فریب ظاهرالصلاح ها را نباید خورد.
طبق مشهور، گربه ی زاهد در این بیت حافظ، تلمیح دارد به زاهد نمایی عماد فقیه كرمانی و گربه ی دست آموزش كه همراه با او نماز می خواند یا داستان موش و گربه ی عبید زاكانی و از همه محتمل تر به داستان كبك نخجیر و خرگوش و گربه ی عابدی كه با زاهدی و زاهد نمایی حیوانات را فریب می دادند.
«گربه ی عابد و زاهد» به كسانی اطلاق می شود كه در لباس زهد و تقوا اعمال ریاكارانه از آنان سربزند و در كسوت خدمتگزاری و نوع دوستی مردم را فریب دهند و خود را امین و صادق و منزه و متقی جلوه دهند ولی از هر عمل و حقه باز ی كه متضمن منافع و مصالح شخصی باشد خودداری نورزند. این گونه افراد گندم نما و جو فروش را اهل اصطلاح «گربه ی عابد» می خوانند و مردم ظاهربین را از زهد فروشی آنان بر حذر می دارند. البته از نظر استاد جلال الدین همایی «گربه ی عابد» در شعر حافظ، تركیب وصفی است و این جمله در استعمالات ادبی، كنایه است از مردم ریاكار كه زهد و عبادت را دام تزویر و وسیله ی فریب و صید عوام قرار داده اند.
اگر نماز نباشد، گیوه باشد!
اصل حكایت از عبید زاكانی است: «درویشی گیوه در پا نماز می گذاشت، دزدی طمع در گیوه ی او بست، گفت: با گیوه نماز نباشد. درویش دریافت و گفت: اگر نماز نباشد، گیوه باشد!» (لطایف فارسی، از رساله ی دلگشا)
البته در این پاره متنی كه «كمال الدین مرتضویان» در تألیف خود «داستان های امثال»، آورده سؤال و جوابی اضافه بر متن عبید زاكانی دارد، كه مؤلف مرجع آن را ذكر نكرده است. و سؤال و جواب این روایت چنین است:
- دزد گفت: نماز با گیوه كه نماز نباشد.
- مرد گفت: اگر نماز نباشد، گیوه باشد!
گفت: دوباره نماز كن؛ در این نماز اجر نداری.
گفت: اگر اجر ندارم، گیوه دارم!
برای یك بی نماز، در مسجد را نمی بندند. نظیر: برای خری لنگ، كاروان بار نیفكند.
كاربرد: این مثل، نشانگر آن است كه چون اقشار مختلفی در جامعه وجود دارد مطمئنا افرادی خواهند بود كه دارای اعتقادات دیگری باشند و بنا به دلایلی اهل نماز نیستند؛ لذا نمی توان عمومیت داد كه مثلاً به خاطر فلان كس نتوان كاری را انجام داد و یا در مسجد را برای نمازگزاران بست. در واقع عمل و فكر یك شخص نمی تواند مقدم و مؤثر در آرای عمومی و افكار جمعی باشد.
به یك روی، در دو محراب بودن(4)
كاربرد: برای كسی به كار می برند كه جسمش در آن مكان حاضر است، ولی حضور قلب ندارد و حواسش در مكان های دیگر می باشد.
افراد زیادی هستند كه در حین انجام فریضه ی نماز با وجودی كه رو به قبله و در جایگاه محراب هستند ولی حضور قلب ندارند و در این مورد چه بسا قصه ها و مثل ها و اشعاری كه گفته نشده است.
|
تو درون نماز و، دل بیرون! |
|
|
گشت ها می كنی به مهمانی |
|
|
این چنین حالتی پریشان را |
|
|
شرم ناید، نماز می خوانی؟! |
پی نوشتها
1. مبانی مردم شناسی، محمود روح الامینی، ص 70.
2. فرهنگ عوام . 11 و 13.
3. ریشه های تاریخی امثال و الحكم . 1311 – 1313.
4. ضرب المثل های انگلیسی، فارسی و عربی، محمد فخر، ص 223.
منبع: تصویر نماز در فرهنگ عامیانه- فرح دباغ صادقی
منبع : تبیان
:: ادامه مطلب
نمازگزاران چه کسانی هستند؟نماز؛ نشانه مومن
نماز؛ از ویژگیهای متقیننماز از علامتهای اولوالالباب
نماز از نشانه های محسنیننماز، ویژگی مصلحان
مولفه ای از مخبتیننشانه ای از دانشمندان
و اما نشانه ای از یاران خدا
خدای منان از روی لطف بی پایان بر آدمیان منّت نهاده، به آنها اجازه معراج به عالم ملک و ملکوت عطا فرموده و نماز را نردبان ترقی و ابزار ارتقاء به عالم بالا قرار داده است.
انسان خاکی که همواره اسیر امیال نفسانی و غرایز حیوانی است، به هنگام نماز پرده های ظلمانی جهان ماده را کنار می زند، جاذبه دست و پاگیر کره خاکی را می شکند، موانع نیرومند عالم شغلی را از جلوی پایش بر می دارد و به جهان بالا راه می یابد، با خدای خود بی واسطه سخن می گوید، و درد دل می نماید و خود را از چنگال نفس و شیطان می رهاند.
نماز اوج معراج انسان، راز و نیاز با خدای سبحان، موجب نزول رحمت یزدان، سنگر مبارزه با نفس و شیطان، بازدارنده انسان از خطا و عصیان، وسیله ی تقرب پارسایان و رمز بندگی مخلصان است.
نمازگزاران چه کسانی هستند؟در قرآن کریم ضمن آیاتی خدای متعال نمازگزاران واقعی را معرفی می نماید و اینکه اقامه نماز چه تأثیری در زندگی مادی و معنوی انسان دارد را ذکر می کند که بدین وسیله اهمیت اقامه نماز را بیان می دارد.
نماز؛ نشانه مومن" قل لعبادی الذین امنوا یقیمواالصلوة و ینفقوا مما رزقناهم سراً و علانیة من قبل ان یاتی یوم لا بیع فیه ولا خلال." (ابراهیم / 31)
بگو به بندگان من که ایمان آورده اند، نماز را بر پا دارند و از آنچه به آنها روزی داده ایم پنهان و آشکار انفاق کنند، پیش از آن که روزی فرا رسد که نه چیزی توان خرید و نه دوستی کسی "جز خدا" به کار آید .
در این آیه خداوند به وسیله پیامبراکرم(ص) به بندگانی که ایمان آورده اند دستور می دهد که تا روز قیامت او را رها نکنند کهدر آن روز هیچ مجالی برای جبران از دست داده ها نیست و از میان تمام راههایی که به خدا می رسد، اقامه نماز و انفاق – یقیمواالصلوة و ینفقوا – را بیان می کند.چرا که تمام دستورات دیگر (که اصلاح بین خدا و بندگان و بنده با بندگان دیگر است) از این دو رکن منشعب می شود و این تاکیدی دیگر بر اهمیت نماز است.
در جای دیگر می فرماید:
"انماالمومنون الذین اذا ذکرالله وجلت قلوبهم و… . الذین یقیمون الصلوة و مما رزقناهم ینفقون." (انفال / 2- 3)
مومنان کسانی هستند که چون ذکری از خدا شود، "از عظمت و جلال خدا " دلهایشان ترسان می شود و … . کسانی که نماز را به پا می دارند و از هر چه روزی آنها کردیم انفاق می کنند.
در این آیه از جمله صفات بارز مومنان را اقامه نماز می داند. چرا که وقتی ایمان در دل مستقر گردید، انسان به سوی عبودیت معطوف شده و با اخلاص و خضوع، پروردگار خود را عبادت می کند که از بهترین مظاهر آن نماز است. "وجل" همان حالت خوف و ترسی است که به انسان دست می دهد که سرچشمه آن یکی از این دو چیز است: گاهی به خاطر درک مسئولیتها و احتمال عدم قیام به وظایف لازم در برابر خدا می باشد، و گاهی به خاطر درک عظمت مقام و توجه به وجود بی انتهای او است.مومنان در پرتو احساس مسئولیت و درک عظمت پروردگار و همچنین ایمان فزاینده و بلندنگری توکل، از نظر عمل دارای دو پیوند محکمند، پیوند و رابطه نیرومندی با خدا و پیوند و رابطه نیرومندی با بندگان خدا.
تعبیر به اقامه نماز (به جای خواندن نماز) اشاره به این است که نه تنها خودشان نماز می خوانند بلکه کاری می کنند که این رابطه محکم با پروردگار همیشه و در همه جا بر پا باشد.
خدای متعال در آیه دیگر می فرماید:
"والمومنون والمومناتبعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یقیمون الصلوة …" (توبه / 71)
و مردان و زنان با ایمان یار و یاور یکدیگرند، امر به معروف و نهی از منکر می کنند و نماز برپا می دارند… مؤمنین علاوه بر این که به خاطر دوستی و محبتی که نسبت به یکدیگر دارند، همدیگر را به نیکی ها دعوت و از بدیها و منکرات باز می دارند و بر خلاف منافقان که دلهایشان را گرد سیاه نسیان یاد حق فرا گرفته، دلهایشان از یاد حق سرشار بوده و به نور ذکر خدا جلا یافته است و برای محکم شدن رشته یاد خدا نماز را بر پا می دارند و قرآن را وسیله هدایت و بشارت برای مومنانی می دانند که (هدی و بشری للمومنین. الذین یقیمون الصلوة و یوتون الزکاة و هم بالاخرة هم یوقنون. – قرآن – وسیله هدایت و بشارت برای مومنان است. کسانی که نماز را بر پا می دارند و زکات را ادا می کنند و به آخرت یقین دارند.)
خدای متعال در سوره مومنون / آیه 1 و 2 می فرماید:
"قد افلحالمومنون. الذین هم فی صلاتهم خاشعون."
مومنان رستگار شدند. آنها که در نمازشان خشوع دارند.
در این آیات رستگاری را برای مومنان می داند، کسانی که نه تنها ایمان در قلوبشان وارد شده بلکه به صفات حسنه ای نیز متصفند. اولین آنها خشوع در نماز است. قرآن با بیان این ویژگی، این نکته را یادآوری می کند که نماز الفاظ و حرکات بی روح نیست بلکه به هنگام نماز مومنان آن چنان متوجه پروردگار می شوند که خود را ذره ای می بینند در برابر وجود بی پایان. قرآن در واقع نماز را اولین شرط ایمان ذکر می کند. لذا مومنان برای حفظ ارتباط خود با این وجود بی پایان، بر نمازهایشان مواظبت می کنند. "والذین هم علی صلواتهم یحافظون." (مومنون / 9) و آنها که بر نمازهایشان محافظت دارند.
مومنان واقعی از نماز تنها به ادای الفاظ بسنده نمی کنند بلکه با محافظت و مراقبت بر اوقات نماز، حفظ خشوع و خضوع در نماز و درک مفاهیم نماز و این که در پیشگاه چه کسی اقامه می شود، نمازی با روح و روح بخش برپا می دارد.
نماز؛ از ویژگیهای متقین"ذلک الکتاب لاریب فیه هدیللمتقین. الذین یومنون بالغیب و یقیمون الصلوة و مما رزقناهم ینفقون." (بقره / 2 و 3)
این کتاب – قرآن – بی هیچ شک راهنمای پرهیزکاران است. کسانی که به جهان غیب ایمان آورند و نماز به پای دارند و از هر چه روزیشان کردیم به فقیران انفاق کنند.
از نشانه های پرهیزکاران، ایمان به غیب است و این نخستین نقطه جدایی مومنان از غیر آنهاست، ویژگی دیگر آنها، برپا داشتن نماز است. نماز که رمز ارتباط با خدا است، مومنانی را که به جهان ماوراء طبیعت راه یافته اند در یک رابطه دائمی و همیشگی با آن مبدا بزرگ آفرینش نگه می دارد، آنها تنها در برابر خدا سر تعظیم خم می کنند، و تنها تسلیم آفریننده بزرگ جهان هستی هستند، و به همین دلیل دیگر خضوع در برابر بتها، و یا تسیلم شدن در برابر جباران و ستمگران، در برنامه آنها وجود نخواهد داشت.
چنین انسانی احساس می کند از تمام مخلوقات دیگر فراتر رفته، و ارزش آن را پیدا کرده که با خدا سخن بگوید، و این بزرگترن عامل تربیت او است.
کسی که شبانه روز حداقل پنج بار در برابر خداوند قرار می گیرد، و با او به راز و نیاز می پردازد، فکر او، عمل او، همه خدایی می شود، و چنین انسانی چگونه ممکن است برخلاف خواست او گام بردارد. مشروط بر اینکه راز و نیازش به درگاه حق، از جان و دل سرچشمه گیرد و با تمام قلب رو به درگاهش آورد.
نماز از علامتهای اولوالالباب"… انما یتذکراولوالالباب. الذین یوفون بعهدالله ولا ینقضون المیثاق. والذین یصلون ما امرالله به ان یوصل و یخشون ربهم و یخافون سوء الحساب. والذین صبروا ابتغاء وجه ربهم و اقاموا الصلوة … (رعد / 19 تا 22)
به درستی که صاحبان خرد متذکر می شوند – کسانی که به عهد خدا وفا می کنند و پیمان نمی شکنند – و کسانی که آنچه را خدا به پیوند آن امر کرده اطاعت می کنند و از خدا می ترسند و به سختی هنگام حساب می اندیشند و کسانی که در طلب رضای خدا راه صبر پیش می گیرند و نماز به پا می دارند…
در این آیات برای اولوالالباب (صاحبان مغز و اندیشه) صفاتی را بر می شمارد. از جمله صفات آنان - کهپایان نیک و باغهای جاویدان بهشت به آنان وعده داده شده است – برپا داشتن نماز است و با این که در این آیات، وفای به عهد الهی، پیوندهای الهی و صبر را ذکر کرده و نماز را می توان از مصادیق آنها برشمرد ولی به طور جداگانه به آن اشاره شده و این به علت نقش فوق العاده ای است که نماز در طهارت روح و روان انسانها دارد و اهمیت فوق العاده ای را که خداوند برای آن قائل است می رساند.
نماز از نشانه های محسنین"… هدی و رحمةللمحسنین. الذین یقیمون الصلوة و یوتون الزکوة و هم بالاخرة هم یوقنون." (لقمان / 3 و4)
…(قرآن) مایه هدایت و رحمت برای نیکوکاران است. کسانی که نماز بر پا می دارند و زکات را ادا می کنند و به آخرت یقین دارند.
در این آیه خدای متعال، قرآن که هیچ سخن باطلی در آن راه نداشته و محتوای مستحکمی دارد را مایه هدایت و رحمت نیکوکاران می داند و سپس نشانه های آنها را بیان می کند که اولین آنها برقراری پیوند محکم با خدا (اقامه نماز) است.
نماز، ویژگی مصلحان"والذین یمسکون بالکتاب و اقامواالصلوة انا لا نضیع اجرالمصلحین." (اعراف / 170)
و کسانی که به کتاب (خدا) تمسک جویند و نماز را بر پا دارند، پاداش بزرگی خواهند داشت زیرا ما پاداش مصلحان را ضایع نخواهیم کرد.
اجر و پاداش برای کسانی است که کمترین مخالفتی با کتاب خدا انجام نداده بلکه دستورات آن را مو به مو انجام داده و برای تحقق مفاهیم آن از جان و دل می کوشند؛ که از جمله آنها امر به نماز است. آنها با نماز، یاد خدا و خضوع در برابر او – که جان همه دستورات دینی است – را حفظ کرده و با استحکام پیوند با خدا، در هر کار و برنامه ای او را حاضر و ناظر بر اعمال خود می بینند و بنابراین با دستورات حق تعالی مخالفت نمی کنند.اینکه می بینم از میان فرمانهای خدا خصوصاً روی نماز تکیه شده است به خاطر آن است که نماز واقعی پیوند انسان را با خدا چنان محکم می کند که در برابر هر کار و هر برنامه او را حاضر و ناظر می بیند و مراقب اعمال خویش می باشد.
مولفه ای از مخبتین"… و بشرالمخبتین. الذین اذا ذکرالله وجلت قلوبهم والصابرین علی ما اصابهم والمقیمی الصلوة و مما رزقناهم ینفقون." (حج / 34 و 35)
و بشارت ده متواضعان را. کسانی که وقتی نام خدا برده می شود دلهایشان مملو از خوف پروردگار می شود و در برابر مصائب شکیبا هستند و نماز را بر پا می دارند و از آنچه روزیشان داده ایم انفاق می کنند.
فروتنان، نه تنها هنگام یاد خدا درونشان از خوف خداوند سرشار می شود و بر مصائب صبورند بلکه آثار تواضع دراعمال آنها نیز ظاهر می شود و در برابر یکتای بی همتا به سجده می افتند و پیشانی بر خاک می سایند.
نشانه ای از دانشمندان"…انما یخشی الله من عبادهالعلماء انّ الله عزیز غفور. ان الذین یتلون کتاب الله و اقاموا الصلوة…" (فاطر / 28 و 29)
از میان بندگان خدا تنها دانشمندان از او می ترسند، خداوند عزیز و غفور است. کسانی که کتاب الهی را تلاوت می کنند و نماز را برپا می دارند.
از میان بندگان، دانشمندانند که به مقام عالی خشیت یعنی ترس از مسئولیت توام با درک عظمت مقام پروردگار نائل می گردند، این حال "خشیت" مولود سیر در آیات آفاقی و انفسی و آگاهی از علم و قدرت پروردگار، و هدف آفرینش است.
"راغب" در "مفردات" می گوید:خشیت به معنی ترسی است آمیخته ی با تعظیم، و غالباً در مواردی به کار می رود که از علم و آگاهی به چیزی، سرچشمه می گیرد و لذا در قرآن مجید این مقام مخصوص عالمان شمرده شده است.
در قرآن کریم یکی از ویژگی های دانشمندان، تلاوت کتاب خدا و اقامه نماز مطرح شده است.
قابل ذکر است که منظور از تلاوت قرآن، قرائت سرسری و نیز منظور از اقامه نماز، خواندن صرف نیست.
و اما نشانه ای از یاران خدا"… ولینصرن الله منینصرهان الله لقوی عزیز. الذین ان مکناهم فی الارض اقامواالصلوة …"(حج / 40-41)
و خداوند کسانی را که او را یاری کنند، یاری می کند. خداوند قوی و شکست ناپذیر است. (یاران خدا) کسانی هستند که هرگاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را بر پا می دارند.
در این آیات به یاوران خدا وعده یاری داده می شود و سپس ویژگی آنها را بر می شمرد. اولین ویژگی آنها این است که بعد از این که در زمین به قدرت برسند نماز را بر پا می دارند. آنها پس از پیروزی، آن را از خود نمی دانند بلکه لطفی از جانب خدا می دانند و برعکس شاهان و ستمگران از باده پیروزی سرمست و مغرور نمی شوند، بلکه با برپایی نماز، ارتباطشان را با خدا محکمتر کرده و تشکر او را به جا می آورند.
منبع : تبیان
:: ادامه مطلب
مراد از نیت در اینجا قصد عنوان در باب عبادات نیست ، مانند این كه نیت مى كند نماز ظهر یا عصر بخواند و نیز نیت در باب معاملات مراد نیست ، مانند نیت درپرداخت بدهى یا هبه و بخشش .
چنان كه مقصود از نیت در اینجا قصد وجه ، مانند قصدوجوب و استحباب نیز نیست ، بلكه مراد از نیت در اینجا، تنها خصوص قصد قربت و نزدیكى به خداى سبحان است .
زیرا محور سخن در بحثهاى عرفانى ، كلامى و اخلاقى كه درباره شایستگى قلب و رستگارى آن است ، تنها قصد قربت است .
در خصوص نیت و اهتمام آن ،آیات و احادیثى فراوانى وارد شده است ، مانند:
لا تبطلوا صدقاتكم بالمن والاذى كالذى ینفق ماله رئاء الناس " 1 ".
و مانند و مثل الذین ینفقون اموالهم ابتغاءمرضات الله و تثبیتا من انفسهم كمثل جنة بربوة اصابها و ابل ... " 2 ".
و همچنین قول خداوند متعال در این آیه : قل ان صلاتى و نسكى و محیاى و مماتى لله رب العالمین لا شریك له و بذلك امرت و انا اول المسلمین " 3 ".
نیز همچون احادیثى كه از اهلبیت علیه السلام نقل شده است : على بن ابى طالب علیه السلام از پیامبر صلى الله علیه و آله نقل كرده كه فرمود: لا عمل الا بنیة و لا عبادة الا بیقین و لا كرم الابالتقوى " 4 ". به مضمون این روایت روایات فراوانى وجود دارد كه از كثرت و معروفیت نیازى به ذكر آنها نیست ، مفاد همه آنها این است كه براى عامل ، نصیبى جز به نیت ،و اندازه و چگونگى آن نیست .
گواه این سخن ، روایتى است از رسول خدا صلى الله علیه و آله كه فرمود:
«انما الاعمال بالنیات »پاداش كردار انسان جز بر اساس نیت هانیست
و: «لكل امرء مانوى »؛ براى هر كس همان مى ماند كه نیت اوست ،
كسى كه براى كسب آنچه نزد خداست پیكار مى كند، پاداشش بر عهده خداست ، و كسى كه براى رسیدن به متاع دنیا و به نیت غنیمت به پیكار برخیزد پاداشى براى او جز آنچه در سر داشته نیست " 5 ".
همچنین پیامبر صلى الله علیه و آله در وصیت به ابوذر مى فرماید: و لیكن لكفى كل شى ء نیة حتى فى النوم والاكل " 6 ". ؛ باید براى تو در هر چیز نیتى باشد،حتى در خواب و خوراك .
بنابراین ، نیت به معناى قصد نزدیكى به خداوند سبحان ،روح عمل است ، عمل با آن زنده مى شود و بدون آن مى میرد، و پیداست كه مرده هیچ اثرى ندارد، عبادت با قصد تقرب ، صحیح مى گردد و بدون آن باطل است ، و چون نیت داراى درجاتى است صحت نیز مراتبى دارد، گرچه این مراتب در اصل فرمانبردارى و امتثال ، ودر سقوط اعاده و قضا شریك اند، لیكن بر هر یك از مراتب یاد شده ثواب مخصوصى است ، وتقرب ویژه اى كه از آن فراهم مى آید. این ثواب و تقرب بدون رسیدن بدان مرتبه حاصل نمى شود.
پی نوشت :
1- سوره بقره ، آیه 264؛ صدقه هاى خود را با منت و آزار باطل مكنید، مانند كسى كه مالش را براى خودنمایى به مردم انفاق مى كند
2- سوره بقره ، آیه 265؛ مثل صدقات كسانى كه اموال خویش را براى طلب خوشنودى خدا و استوارى روحشان انفاق مى كنند، همچون مثل باغى است كه بر فراز پشته اى قرار دارد كه اگر رگبار بارانى به آن برسد دو چندان محصول برآورد..
3- سوره انعام ، آیه 162-163؛ بگو در حقیقت نماز و سایر عبادات من و زندگى و مرگ من ، براى خدا، پروردگار جهانیان است ، كه او را شریكى نیست ، و بر این كار دستور یافته ام ، و من نخستین مسلمانم
4- جامع احادیث الشیعة ، ج 1، ص 357، ح 693؛ عمل جز به نیت نیست ، و عبادت كامل جز با رسیدن به مرحله یقین حاصل نمى شود، و بزرگوارى و كرم جز همراه با پارسایى نیست
5- همان ، ص 358، ح 697
6- همان ، ص 359، ح 699
:: ادامه مطلب
صل الصلاه لوقتها الموقّت لها ، و لا تعجل وقتها لفراغ ، و لا توخرها عن وقتها لاشتفال. " 1 ".
نماز را در وقت معین آن بخوان و بخاطر این که بیکاری، پیش ازوقت، آن را بجا نیاور و به بهانهی کار داشتن، آن را به تاخیر نینداز.
از آنجایی که نمازهای یومیه بلکه تمامی فرایض الهی، اوقات معین و مشخصی دارند، نمازگزاربا رعایت اوقات نماز رفته رفته با انضباط و وقت شناس میشود و در واقع، نماز «تمرین وقت شناسی» است، چه این که این واجبات دلخواهی نیست که هر وقت و بیوقت انجام شود،بلکه باید سروقت مقرر صورت گیرد نه زودتر و نه دیرتر.
انسان نماز گزار باید نمازش را به اوقات معین بخواند تا اگر هم نواقصی دارد خداوند با نماز نیکانش قبول نماید.
نماز خویش را وقتی معین
بکن بگذر ز پیش و پس فکندن
به پیش از وقت اگر فارغ زکاری
نمازت را نمیباید گذاری
نشاید نیز از وقت مقرر
نمایی کاهلی ، داری موخر
نه در پس بایدش افکند و نی پیش
بباید خواندش در موقع خویش
استاد شهید حضرت آیت الله مطهری قدس سره در این باره میفرماید:
مساله دیگری که در باب نماز مورد توجه واقع شده دقت زیاد نسبت به مسالهی وقت است،
بطوری که دقیقا روی دقیقه و ثانیهی آن حساب میشود،
بدون شک این امر در روح عبادت و رابطه انسان با خدا موثر نیست که مثلا اگر مای دقیقه قبل از زوال ظهر نماز راشروع کنیم آن حالت تقرب و توجه قلب به خدا پیدا نمیشود،
ولی همین قدر که در زوال ظهر انجام شد تقرب ایجاد میشود.
اما اسلام این را شرط قرار داده و نخواسته هرج ومرج از نظر وقت و زمان باشد.
نوعی وقت شناسی و تمرین احترام گذاردن به نظم زمانی ووقتی است.
مثلا نماز را میخوانیم، بعد متوجه میشویم که در وقت نبوده، یا قسمتی ازآن در وقت بوده و قسمت دیگر نبوده، این نماز باطل است.
ولی اگر شخص اشتباه و عمدنداشته باشد،نمازش را قبل از وقت شروع کند و مثلا یک رکعت آن در وقت باشد، نمازش درست است. " 2 ".
بنابر آنچه که گفته شد پاسخ افرادی که میگویند: ما منکرفلسفه و اهمیت نماز و اثرات تربیتی آن نیستیم. لکن چه لزومی دارد که در اوقات معینی انجام گیرد، آیا بهتر نیست که مردم آزاد گذاشته شوند و هر کسی به هنگام فرصت وآمادگی روحی این وظیفه را انجام دهد؟
روشن میشود. چون تجربه نشان داده که اگرمسائل تربیتی تحت انضباط و شرایط معین قرار نگیرد، عدهای آن را به دست فراموشی میسپارند و اساس آن به کلی متزلزل میگردد.
این گونه مسائل حتما بایددر اوقات معین و تحت انظباط دقیق قرار گیرد تا هیچ کس بهانه ای برای ترک آن نداشته باشد، به خصوص این که انجام این عبادات در وقت معین خصوصا به صورت دست جمعی دارای شکوه و تاثیر وعظمت خاصی است که قابل انکار نمیباشد و در حقیقت یک کلاس بزرگ انسان سازی تشکیل میدهد.
اما دربارهی فضیلت خواندن نماز در وقت آن و عقوبت تاخیر انداختن در ادای آن ،روایات بسیاری در منابع روایی وارد است که در این جا توجه شما را به کلام گهر باررسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم جلب مینمایم:
«همانا ملک الموت یا فرشتهی مرگ تحویل گیرنده روح در هنگام مرگ هر روز پنج بار به همه ی خانهها سر میزند و زمان سر زدن در هنگام اوقات نمازهای پنجگانه میباشد، و افرادی رامشاهده میکند که نمازهای پنجگانهی خود را سر وقت بجا آورند، لذا و هنگام مرگ و قبض روح، کلمات شهادیتن «لا اله الا الله» و «محمد رسول الله» را به محتضر تلقین میکند و ابلیس راهم از او دور میگرداند». " 3 ".
نوشتهاند که حضرت امام رضا علیهالسلام برای استقبال از عدهای از اقوام خود، از خانه و شهر خارج گردید. در بین راه، وقت نمازشد، حضرت به کناری رفته و ایستاد و به یکی از همراهان خود فرمود: اذن بگو تا نمازبخوانیم!
عرض کرد: ما در انتظار میهمانان خود هستیم و نماز را بعد خواهیم خواند.
حضرت فرمود: خدایت بیامرزد، هیچ گاه بدون عذر، نمازت را از اول وقت به تاخیرمینداز،و همیشه نماز را در اول وقت آن بجای آور! سپس به نماز ایستادند. " 4 ".
و اما در رابطه با اوقات شرعی نمازهای یومیه امام علی علیهالسلام طی نامهایکه به یکی از حاکمان شهرها مینویسد، فرموده است: «اما بعد، فصلوا بالناس ا لظهر حتیتفی ء الشمس مربض العنز: و اصلوابهم العصر و الشمس بیضاء حیه فی عضو من النهار حینیسار فیها فرسخان: و صلوا بهم المغرب حین یفطر الصائم و یدفع الحاج الی منی و صلوا بهم العشاءحین یتواری الشفق الی ثلث اللیل و صلوا بهم الغداه و الرجل یعرف وجه صاحبه». " 5 ".
نماز ظهر را به جماعت هنگامی بپادارید که سایهی آفتاب به اندازهی دیوارخوابگاه بزی بر گردد.
و نماز عصر را با آنان هنگامی بخوانید که خورشید در پارهای از روز روشن و درخشان بوده و میتوان تا (هنگام غرب، پیاده) دو فرسخ راه پیمود. (واین برای کسی است که بخواهد نماز ظهر و عصر را با هم بخواند و گرنه نماز عصر را پس از ظهر هر وقت خواندند درست است.)
و نماز مغرب را با آنها هنگامی بگذارید که روزه دار افطار میکند و حاجی به«منی» روانه میشود. و نماز عشا را با آنها زمانی بخوانید که ثلثی از شب گذشته و سرخی پنهان میگردد.
و نماز صبح را با آنها هنگامی بپادارید که شخص، چهره ی رفیق و همراه خود را بشناسد.
کلام آخر این که،امیرالمومنین علیهالسلام، نماز را در راس همه امور قرار میدهد، هر چند رتق و فتق کارها و اصلاح امور مردم و رسیدگی به مشکلات آنها از اهم کارها موجب رضا و خشنودی خداست، اما در عین حال آن حضرت، اقامهی واجبات را در راس همهی امور قرار میدهد.
پی نوشت :
1- نهجالبلاغه فیض، نامهی 27، ص 888
2-تعلیم و تربیت در اسلام، ص 192
3-وسائل الشیعه، ج 3، ص 79
4- بحار الانوار، ج 83، ص 21
5-نهجالبلاغه فیض، نامهی 25، ص 986
:: ادامه مطلب
معراج مؤمن
پیامبر (ص ) :
الصلوة ، معراج المؤمن
نماز، معراج مؤمن است .
( کشف الاسرار، ج 2، ص .676 سرالصلوة ، ص 7، اعتقادات مجلسی ، ص 29 )
نماز نور مؤمن
پیامبر (ص ) :الصلوة نور المؤمن
نماز نور مؤمن است .
( شهاب الاخبار، ص .50 نهج الفصاحه ، ص 396 )
نشانه ایمان
پیامبر (ص ) :علم الایمان الصلوة
علامت و نشانه ایمان نمازاست .
( شهاب الاخبار، ص 59 )
نماز ستون دین
پیامبر (ص ) :الصلوة عماد دینکم
نماز، پایه و ستون دین شماست .
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 370 )
تقرب به وسیله نماز
امام کاظم (ع ) :افضل ما یتقرب به العبد الی الله بعد المعرفة به ، الصلوة
بهترین چیزی که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهی تقرب
پیدا می کند، نماز است .
( تحت العقول ، ص 455 )
پرچم اسلام
پیامبر (ص ) :علم الاسلام الصلاة
نماز، پرچم اسلام است .
( کنز العمال ، ج 7، ص ,279 حدیث 1887 )
نماز وسیله تقرب مؤمن
پیامبر (ص ) :ان الصلوة قربان المؤمن
همانانماز خواندن وسیله نزدیکی مؤمن به خداست .
( کنز العمال ، حدیث 18907 )
نماز و پایه های دین
امام باقر (ع ) :بنی الاسلام علی خمس : الصلوة و الزکوة و الصوم و الحج و الولایة
اسلام بر روی پنج پایه بنا شده است : نماز، روزه ،زکات ، حج ، ولایت .
( کافی ، ج 2، ص 17 )
اهل بیت (ع ) و اقامه نماز
امام حسین (ع ) :"الذین ان مکنا هم فی الارض اقاموا الصلاة " قال : هذه فینا اهل البیت
(در تفسیر آیه ) "کسانی که اگر ما به آنها در زمین قدرت و حکومت دهیم ،
نماز را به پا می دارند" فرمود: این در مورد ماخاندان اهل بیت است .
( بحار الانوار، ج ,24 ص 166 )
نماز آخرین توصیه انبیاء
امام صادق (ع ) :احب الاعمال الی الله - عز وجل - الصلوة و هی اخر وصایا الأنبیاء
نماز، بهترین کارها نزد خداوند و آخرین وصیتهای پیامبران الهی است .
( میزان الحکمة ، ج 5، ص 397 )
جایگاه نماز
پیامبر (ص ) :موضع الصلوة من الدین کموضع الرأس من الجسد
جایگاه نماز در دین ، مانند جایگاه سر در بدن است .
( کنز العمال ، ج 7، حدیث 18972 )
سیمای دین
امام علی (ع ) :لکل شی ء وجه و وجه دینکم الصلاة
هر چیز دارای سیماست ، سیمای دین شما نماز است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 227 )
وصیت امیرالمؤمنین (ع )
امام علی (ع ) :الله ، الله فی الصلوة ، فانها عموددینکم
خدا را، خدا را درباره نماز، چرا که ستون دین شماست .
( نهج البلاغه ، نامه ها، ص 47 )
کلید بهشت
پیامبر (ص ) :الصلوة مفتاج الجنة
نماز کلید بهشت است .
( نهج الفصاحه ، حدیث 1588 )
تداوم نماز و انتظار
پیامبر (ص ) :لا یزال العبد فی صلوة ما انتظر الصلوة
بنده مادام که منتظر نماز است در حال نماز است .
( نهج الفصاحه ، ص ,527 حدیث 2538 )
روشنایی چشم پیامبر (ص )
پیامبر (ص ) :قره عینی فی الصلاة
روشنی چشم من در نماز است .
( نهج الفصاحه ، ص ,283 حدیث .1343 بحار الانوار، ج ,82 ص 193 )
نماز و خدمت
امام صادق (ع ) :ان طاعة الله خدمته فی الارض فلیس شی ء من خدمته یعدل الصلاة
پیروی و اطاعت از پروردگار خدمت کردن به او در زمین است وهیچ چیز در
خدمت به پروردگار معادل نماز نیست .
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 318 )
حقیقت نماز
پیامبر (ص ) :مثل الصلاة مثل عمود الفسطاط، اذا ثبت العمودثبتت الاطناب و الاوتاد و
الغشاء، و اذا انکسر العمود لم ینفع وتد و لا طنب و لاغشاء
مثل نماز مانند مثل ستون خیمه است ، هرگاه ستون ثابت باشد طنابها و میخهاو
پرده ها ثابت و سودمند خواهند بود و هرگاه ستون بکشند و در هم فرو
ریزد، نه میخ نافع است و نه ریسمان سودی دارد و نه پرده ای اثری خواهد
داشت .
( من لایحضره الفقیه ، ج 1، شماره 639 )
بهترین اعمال در قیامت
امام صادق (ع ) :ان افضل الاعمال عند الله یوم القیامة ، الصلوة
همانا بهترین عمل در روز قیامت نزد خداوند، نماز است .
( مستدرک الوسائل ، ج 3، ص 7 )
نماز، روش پیامبران
پیامبر (ص ) :الصلاة من شرایع الدین ، و فیها مرضاة الرب - عز و جل - فهی منهاج الانبیاء
نماز از سنتهای دین ، و مایه خشنودی پروردگار و راه و روش پیامبران است .
( جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص .22 بحار الانوار، ج ,82 ص 231 )
نماز، سفره الهی
پیامبر (ص ) :الا ان الصلاة مأدبة الله فی الارض قد هنأهالاهل رحمته فی کل یوم خمس مرات
آگاه باشید نماز سفره گسترده خدا در زمین است که خداوند آن را روزی پنج
بار برای اهل رحمتش (افراد شایسته رحمت ) گوارا نموده است .
( مستدرک الوسایل ، ج 1، ص 170 )
ماهیت نماز
پیامبر (ص ) :... لان الصلاة تسبیح و تهلیل و تحمید و تکبیر وتمجید و تقدیس و قول و
دعوة
چون نماز، تسبیح ، تهلیل ، تکبر، تمجید، تقدیس ،قول ، و دعوت به حق است .
( جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص .22 بحار الانوار، ج ,82 ص 232 )
نماز، رأس اسلام
پیامبر (ص ) :الصلاة رأس الاسلام
نماز (به منزله ) رأس اسلام است .
( بحار الانوار، ج ,17 ص .127 میزان الحکمه ، ج 5، ص 367 )
آخرین سفارش رسول خدا (ص )
امام صادق (ع ) :علیک بالصلاة ! فان اخر مااوصی به رسول الله و حث علیه الصلاة
بر تو باد به نماز! زیرا آخرین چیزی که رسول خدا (ص ) به آن سفارش نمود
(و انسان ) را بر انجام آن تاکید نمود، نماز بود.
( بحار الانور، ج ,84 ص 236 )
فریاد ابلیس از نمازگزار
امام علی (ع ) :ان العبد اذا سجد نادی ابلیس :یا ویله اطاع و عصیت و سجد و ابیت
وقتی که بنده ای سجده کرد، ابلیس فریادمی زند وای بر من ! او اطاعت کرد،
ولی من معصیت کردم ، او سجده کرد و من از این عمل سرباز زدم .
( بحار الانور، ج ,82 ص 233 )
نماز، بهترین عبادت
امام رضا (ع ) :ان الصلواة افضل العبادة لله
همانا، نماز، بهترین عبادت برای خداست .
( جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 50 )
نماز، نیکوترین صورت خلق
امام رضا (ع ) :ان الصلوة احسن صورة خلقها الله
به درستی نماز نیکوترین صورتی است که خدا آن را خلق کرد.
( جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 50 )
سفارش اکید برای نماز
امام علی (ع ) :فیما اوصی به امیرالمؤمنین - علیه السلام - عند وفاته : الصلوة ، الصلوة ، الصلوة
در آن چیزی که امیرالمومنین (ع ) هنگام وفات وصیت کرد، این بود: نماز،
نماز، نماز.
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 173 )
ارزش نماز
امام صادق (ع ) :اذا قام المصلی الی الصلاة ، نزلت علیه الرحمة من اعنان السماء الی اعنان
الارض و حفت به الملائکة و ناداه ملک لو یعلم هذاالمصلی ما فی الصلاة ما
انفتل
هنگامی که انسان به نماز ایستاد، رحمت خدا ازآسمان بر او نازل می شود و
ملائکه اطرافش را احاطه می کنند و فرشته ای می گوید: اگراین نمازگزار ارزش
نماز را می دانست هیچ گاه از نماز منصرف نمی شد.
( اصول کافی ، ج 3، ص 265 )
علامت عامل دین
امام صادق (ع ) :قال لقمان لابنه : لکل شی ء علامة یعرف بهاو یشهد علیها و ان للدین ثلاث
علامات : العلم و الایمان و العمل به ، (الی ان قال ) وللعامل ثلاث علامات
الصلوة و الصیام و الزکوة
حضرت لقمان به فرزندانش فرمود:برای هر چیزی علامتی است که به وسیله
آن علامت شناخته می شود و به او شهادت داده می شود، به درستی که برای دین سه علامت است : 1- علم ، 2- ایمان ، 3- عمل به ایمان تا آنجا که فرمود: برای عامل به دین سه علامت است : 1-نماز، 2- روزه ، 3- زکات .
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 183 )
باقیات صالحات
امام صادق (ع ) :سئلت ابا عبدالله - علیه السلام - عن الباقیات الصالحات ، فقال : هی الصلواة
فحافظوا علیها
(ادریس قمی می گوید:) ازامام صادق (ع ) در مورد کارهای نیک ماندگار سؤال کردم ، امام فرمود: آن نماز است ،پس محافظت بر نماز کنید.
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 172 )
برتری نماز
امام صادق (ع ) :اما انه لیس شی ء افضل من الحج الا الصلاة
به درستی که هیچ عملی بالاتر از حج نیست ، مگر نماز.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 26 )
نماز، عطیه الهی
امام رضا (ع ) :
(الصلوة ) صلة الله للعبد بالرحمة
نمازعطیه و احسانی است از طرف خداوند برای بنده ، که از راه رحمت و
عنایت بخشنده است .
( بحار الانوار، ج ,84 ص 246 )
نماز، نشانه دین
امام علی (ع ) :واقام الصلاة فاتها الملة
بر پا داشتن نماز، نشانه اصلی دین است .
( نهج البلاغه ، خطبه 110 )
اولین سؤال از انسان
پیامبر (ص ) :اول ما یسالون عنه الصلوات الخمس
اولین چیزی که از انسانها سؤال می شود، نمازهای پنج گانه است .
( کنز العال ، ج 7، حدیث 18859 )
نور نماز
پیامبر (ص ) :الصلاة نور
نماز، روشنی است .
( میزان الحکمه ، ج ,10 ص 234 )
زیادی خواب ، سبب قلت نماز
حضرت عیسی (ع ) :یا بنی اسرائیل لا تکثرواالاکل فانه من اکثر الاکل اکثر النوم و من اکثر النوم اقل الصلاة و من اقل الصلاة کتب من الغافلین
ای بنی اسرائیل در خوردن زیاده روی نکنید، همانا محصول زیادخوردن بسیارخوابیدن است و هر کس بسیار بخوابد، نماز و عبادتش کم خواهد بود وآنگاه در زمره غافلان به شمار خواهد آمد.
( تنبیه الخواطر و نزهة النواظر، ص 38 )
تاثیر زیاد سجده کردن
پیامبر (ص ) :ادع الله ان یدخلنی الجنة ، فقال :اعنی بکثرة السجود
مردی به حضور پیامبر اسلام (ص ) آمد و عرض کرد: دعا کن خدامرا به بهشت داخل کند، فرمود: مرا با زیادی سجده کردن همراهی کن .
( وسائل الشیعه ، ج ,30 ص 30 )
دور کعت نماز و بخشش گناهان
امام صادق (ع ) :من صلی رکعتین یعلم مایقول فیهما انصرف و لیس بینه و بین الله - عز وجل - ذنب الا غفره له
هر کس دو رکعت نماز بخواند و بداند چه می گوید، از نماز فارغ می شود، درحالی که میان اوو میان خدای عز و جل گناهی نیست ، مگر اینکه خداوندبرای او می بخشاید.
( بحار الانوار، ج ,84 ص .240 اصول وافی ، ج 2، ص 100 )
وسیله سنجش
پیامبر (ص ) :الصلواة میزان
نماز وسیله سنجش است .
( پرتوی از اسرار نماز، ص 80 )
نماز در سفر
امام علی (ع ) :لایخرج فی سفر یخاف فیه علی دینه و صلاته
درسفری که می ترسید بر دینتان و نمازتان خارج نشوید.
( بحار الانوار، ج ,10 ص .108 میزان الحکمه ، ج 4، ص 475 )
چهار نیاز شیعه
امام کاظم (ع ) :لاتستغنی شیعتتا عن اربع : خمرة یصلی علیها، و خاتم یتختم به و سواک یستاک به و سبحة من طین قبر ابی عبدالله -علیه السلام -
پیروان ما از چهار چیز بی نیاز نیستند:1- سجاده ای که بر روی آن نمازخوانده شود.2- انگشتری که در انگشت باشد.3- مسواکی که با آن دندانهارا مسواک کنند.4- و تسبیحی از خاک مرقد امام حسین (ع ).
( تهذیب الاحکام ، ج 6، ص 75 )
امتحان شیعه از طریق نماز
امام صادق (ع ) :امتحنوا شیعتنا عند ثلاث : عندمواقیت الصلاة کیف محافظتهم علیها، و عنداسرارهم کیف حفظهم لها عند عدونا والی اموالهم کیف مواساتهم لاخوانهم فیها
شیعیان ما و پیروان ما را به سه مساله امتحان کنید:1- اهمیت به اوقات نماز،که آیا اول وقت نماز را برپا می دارند یا خیر؟2 - حفظ اسرار، یعنی درحفظ اسرار و مسائل محرمانه کوشا هستند یا خیر؟3 - و از حیث توانمندیهای مالی ، یعنی آیا در مال خودبرای برادران دینی سهمی قائلند و دست آنها را می گیرند یا خیر؟
( خصال صدوق ، ج 1، ص 103 )
جایگاه والای نماز
امام علی (ع ) :ما اهمنی ذب امهلت بعده حتی اصلی رکعتین ، و اسال الله العافیة
از آن گناه پروایی ندارم که پس از آن فرصت یابم دو رکعت نماز گزارم و ازخدا عافیت و سلامتی بطلبم .
( نهج البلاغه ، فیض الاسلام ، ص 1230 )
نماز نگهبان الهی
امام صادق (ع ) :ان الصلوة حجزة الله فی الارض
همانانماز نگهبان الهی در زمین است .
( بحار الانور، ج ,78 ص 199 )
محبوبترین اعمال
پیامبر (ص ) :ان احب الاعمال الی الله - عزوجل - الصلاة و البر و الجهاد
همانا، محبوبترین اعمال در نزد خداوند: نماز، نیکی کردن و جهاددر راه خداست .
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 27 )
نماز مستحبی در خفا
پیامبر (ص ) :صلاة الرجل تطوعا حیث لایراه الناس تعدل صلاته علی اعین الناس خمسا وعشرین
نماز مرد که داوطلبانه و مستحبی درجایی که مردم او را نبینند به جا آورد،برابر بیست و پنج نماز است که در برابرچشم مردم انجام دهد.
( نهج الفصاحه ، م ,1848 ص 391 )
عامل علو درجه
پیامبر (ص ) :بالصلاة یبلغ العبد الی الدرجة العلیاء لان الصلاة تسبیح و تهلیل و تحمید وتکبیر و تمجید و تقدیس و قول و دعوة
به وسیله نماز بنده به درجه عالی و مقام والا می رسد، زیرا نماز تسبیح و تهلیل و تحمید وتکبیر و تمجید و تقدیس الهی است ، نماز قول حق و دعوت به سوی حق می باشد.
( بحار الانوار، ج ,82 ص .232 جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 22 )
خواب با علم
پیامبر (ص ) :نوم علی علم خیر من صلاة علی جهل
خواب باعلم بهتر از نماز با جهل است .
( نهج الفصاحه ، م ,3140 ص 633 )
اجر نماز، پس از مرگ
پیامبر (ص ) :الصلاة انس فی قبره و فراش تحت جنبه و جواب لمنکر و نکیر
نماز مونس (نمازگزار) در قبر، فراش نیکو در زیرش ،و پاسخ نمازگزار برای نکیر و منکر می باشد.
( بحار الانوار، ج ,82 ص 232 )
زاد و توشه مؤمن
پیامبر (ص ) :الصلاة زاد للمؤمن من الدنیا الی الاخرة
نماز زاد و توشه مؤمن در دنیا برای آخرت می باشد.
( بحار الانوار، ج ,82 ص 232 )
عوامل رستگاری
امام صادق (ع ) :المنجیات : اطعام الطعام و افشاء السلام والصلاة باللیل و الناس نیام
عوامل رستگاری : اطعام کردن ، آشکارا سلام کردن ، نمازشب خواندن درحالی که مردم آرمیده اند.
( محاسن البرقی ، ص 387 )
موجب اجابت دعا
پیامبر (ص ) :الصلاة اجابة للدعاء و قبول للاعمال
نمازموجب اجابت دعا و قبولی اعمال است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 1 )
سلاح مؤمن
پیامبر (ص ) :الصلاة سلاح علی الکافر
نماز سلاح مؤمن علیه کافراست .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 56و 231 )
نماز وسیله تقرب به خدا
امام علی (ع ) :الصلوة قربان کل تقی
نمازخواندن وسیله نزدیکی به خدا است برای هر شخص پرهیزکار.
( میزان الحکمه ، ج 5،ص ,367 بحار الانوار، ج ,10 ص .99 من لایحضره الفقیه ، ج 1، ص ,56 ح 16 )
نماز، شست و شو در چشمه زلال
پیامبر (ص ) :مثل الصوات الخمس کمثل نهرجار عذب علی باب احدکم یغتسل فیه کل یوم خمس مرات فما یبقی ذالک من الدنس
نمازهای پنج گانه به نهر جاری گوارایی می مانند که بر در خانه هایتان روان است وهر روز پنج بار خود را در زلال آن شست و شو می دهید، دیگر هیچ پلیدی باقی نمی ماند.
( کنز العمال ، ج 7، ص ,291 حدیث 18931 )
نگاه شیطان بر نمازگزار
امام علی (ع ) :اذا قام الرجل الی الصلاة اقبل الیه ابلیس ینظر الیه حسدا لما یری من رحمة الله التی تغشاء
هنگامی که کسی به نماز برمی خیزد، شیطان می آید و به نظر حسادت به اونگاه می کند، زیرا می بیند که رحمت خدا او را فرا گرفته است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 207 )
برکات نماز
امام علی (ع ) :ان الانسان اذا کان فی الصلاة ، فان جسده وثیابه و کل شی ء حوله یسبح
هنگامی که انسان در حال نماز است ، اندام و جامه اوو هر چه پیرامون اوست ، خدا را تسبیح می گویند.
( میزان الحکمه ، ج 5، ص .377بحار الانوار، ج ,82ص .213 علل الشرایع ، ج 1، ص 237 )
سیاه شدن چهره شیطان
پیامبر (ص ) :الصلوة تسود وجه الشیطان
نماز چهره شیطان را سیاه می کند.
( نهج الفصاحه ، ص 396 )
نماز، دژ محکم در مقابل شیطان
امام علی (ع ) :الصلوة حصن من سطوات الشیطان
نماز قلعه و دژ محکمی است که نمازگزار را از حملات شیطان نگاه می دارد.
( غررالحکم ، ص .56 میزان الحکمة ، ج 5، ص 367 )
سازندگی نماز
پیامبر (ص ) :لاصلوة لمن یطع الصلوة ، و طاعه الصلوة ان تنهی عن الفحشاء و المنکر
کسی که مطیع نماز نباشد، نمازش کامل نیست و اطاعت ازنماز همان دوری ازفحشاء و منکر است . (نمازی نیست برای کسی که اطاعت و پیروی از نمازنکند. سپس پیامبر (ص ) می افزاید: طاعت و پیروی از نماز به این است که نماز
او را از فحشاء و منکرات وزشتیها باز دارد.)
( بحار الانوار، ج ,82 ص 198 )
کمک ملائکه به نمازگزار هنگام مرگ
امام صادق (ع ) :ان ملک الموت یدفع الشیطان عن المحافظ علی الصلاة و یلقنه شهادة ان لا اله
الله و ان محمدا رسول الله فی تلک الحالة العظمیة
همانا "ملک الموت " شیطان را در دم مرگ از کسی که حافظ نماز است ، دورمی کند و شهادت بر وحدانیت خدا و رسالت رسول خدا (ص ) رادر هنگام هولناک مرگ به او تلقین می کند (توفیق شهادتین پیدا می کند).
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 19 )
گناه زدایی نماز
امام علی (ع ) :و انها لتحت الذنوب حت الورق
نمازگناهان را مانند ریزش برگ درختان فرو می ریزد.
( نهج البلاغه ، خطبه 199 )
پاداش نماز
پیامبر (ص ) :قال الله تعالی : افترضت علی امتک خمس صلوات و عهدت عندی عهدا انه من حافظ علیهن لوقتهن ادخلته الجنة و من لم یحافظعلیهن فلا عهد له عندی
خداوند متعال فرمود: نمازهای پنج گانه را بر امت توواجب کردم و با خودپیمان بستم که هر کس مراقب آن نمازها و وقت آنها باشد، اورا به بهشت داخل نمایم ، و کسی که مراقب آنها نباشد من تعهدی نسبت به او ندارم .
( کنز العمال ، ج 7، ص ,279 حدیث 18872 )
راهیابی به درگاه خداوند
پیامبر (ص ) :یا اباذر! مادمت فی الصلاة فانک تقرع باب الملک الجبار و من یکثر قرع باب الملک فانه یفتح له
ای ابوذر! تاهنگامی که در نماز هستی درب خانه ملک جبار را می کوبی ، و هرکس درب خانه ملک را بسیار بکوبد، به رویش باز می شود.
( بحار الانوار، ج ,77 ص .80 میزان الحکمة ، ج 5، ص 377 )
نماز، عامل شکست شیطان
امام مهدی (ع ) :ما ارغم انف الشیطان بشی ء مثل الصلاة فصلها و ارغم انف الشیطان
هیچ چیز مثل نماز بینی شیطان را به خاک نمی مالد و او را خوار نمی کند، پس نماز بخوان و بینی شیطان را به خاک بمال .
( بحار الانوار، ج ,53 ص 182 )
نماز رحمت الهی
امام علی (ع ) :لو یعلم المصلی ما یغشاه من الرحمة لمارفع رأسه من السجود
اگر نماز گزار بداند که چقدر از رحمت (خداوند تعالی ) او رافرا گرفته است ،سرش را از سجده بر نمی دارد.
( غرر الحکم ، ص 261 )
نماز، عامل دوری شیطان
پیامبر (ص ) :لا یزال الشیطان یرعب من بنی ادم حافظ علی الصلوات الخمس فاذا ضیعهن تجرء علیه و اوقعه فی العظائم
شیطان پیوسته از فرزندان آدم در وحشت و هراس است تا آنگاه که نمازهایش را به دقت و با شرایطو آداب می خواند. پس اگر نماز را ضایع نموده (و دروقت مقرر آن به جا نیاورد)، شیطان بر او چیره می شود و او را در گناهان کبیره می اندازد و وی راگرفتارمی کند.
( بحار الانوار، ج ,82 ص 202 )
نماز و باران رحمت
امام علی (ع ) :الصلوة تنزل الرحمة
نماز رحمت الهی را نازل می کند.
( غرر الحکم ، ص .52 میزان الحکمة ، ج 5، ص 367 )
اعمال ، تابع نماز
امام علی (ع ) :و اعلم ان کل شی ء من عملک تبع لصلاتک
بدان که تمام اعمالت تابع نمازت خواهند بود.
( نهج البلاغه ، نامه 27 )
بی بهره از نماز
پیامبر (ص ) :من لم تنهه صلاته عن الفحشاء و المنکر لم تزده من الله الا بعدا
هر کس که نمازش او را از فحشاء و منکر باز ندارد، هیچ بهره ای از نماز جزدوری از خدا حاصل نکرده است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص .198 شهاب الاخبار، ص 215 )
کبر زدایی نماز
حضرت فاطمه زهرا (س ) :(جعل الله ) الصلاة تنزیها لکم عن الکبر
خداوند نماز را جهت دوری شما از کبر و خود پسندی مقرر فرمود.
( اعیان الشیعه ، ج 1، ص 316 )
نماز، خانه اخلاص
امام باقر (ع ) :الصلاة بیت الاخلاص
نماز (حقیقی وکامل ) جایگاه و خانه اخلاص است .
( میزان الحکمة ، ج 5، ص .375 بحار الانوار، ج ,78 ص 183 )
نجوای نمازگزار
حدیث قدسی :یقول الله تعالی : المصلی یناجینی
نمازگزار(هنگام خواندن نماز با من ) نجوا می کند.
( کلمة الله ، ص 255 )
نماز و شست و شوی گناهان
پیامبر (ص ) :لو کان علی باب دار احدکم نهر واغتسل فی کل یوم منه خمس مرات اکان
یبقی فی جسده من الدرن شی ء؟ قلت : لا. قال :فان مثل الصلاة کمثل النهر
الجاری کلما صلی صلاة کفرت ما بینهما من الذنوب
- اگر باشد در کنار خانه شما نهری و در آن روز پنج نوبت خود را شست
و شو دهید،آیا در بدن شما چیزی از آلودگیها می ماند؟- هرگز! (انسان از
آلودگی پاک می شود).- نماز نیز مثل نهر جاری و روانی است که هرگاه بر پا
می شود گناهان را می شوید وازبین می برد.
( وسائل الشیعه ، ج 2، ص 7 )
نماز، وسیله شفا
پیامبر (ص ) :قم فصل فان فی الصلوة شفاء
بر خیز نمازبه جا آور! پس همانا در نماز شفا است .
( جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 28 )
کفاره گناه
پیامبر (ص ) :الصلوة کفارة الخطایا ثم قرأ: "ان الحسنات یذهبن السیئات "
نماز کفاره گناهان می باشد. سپس آن حضرت این آیه را خواند که :"حسنات سیئات را از بین می برد".
( تفسیر ابوالفتوح رازی ، ج 1، ص 248 )
تأثیر دو رکعت نماز مقبول
امام صادق (ع ) :من قبل الله منه صلاة واحدة لم یعذبه
اگر خداوند از کسی دو رکعت نمازش را قبول کند، او را عذاب نمی کند.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 22 )
وسیله راندن شیطان
امام علی (ع ) :الصلوة حصن الرحمن و مدحرة الشیطان
نماز قلعه خدای بسیار مهربان ، و وسیله ای برای دور کردن شیطان است .
( غرر الحکم ، ج 2، ص ,166 چاپ دانشگاه )
نورانیت منزل
پیامبر (ص ) :نوروا منازلکم بالصلاة و قرائة القران
به خانه هایتان با خواندن نماز، و قرائت قرآن ، نورانیت ببخشید.
( کنز العمال ، ج ,15 ص ,392 حدیث 41518 )
نماز وسیله خاموشی آتشها
پیامبر (ص ) :ما من صلاة یحضر وقتها الا نادی ملک بین یدی الناس : ایها الناس ! قوموا الی نیرانکم التی اوقدتموها علی ظهورکم فاطفئوها بصلاتکم
هیچ نمازی نیست مگر این که چون وقت آن فرا می رسد فرشته ای درپیش روی مردمان ندا می کند: ای مردم ! برخیزید به سوی آتشی که بر پشت خودافروخته اید، تا آن را با نماز خویش خاموش کنید.
( محجة البیضاء، ج 1، ص 339 )
مونس نمازگزار در قبر
پیامبر (ص ) :ان الصلاة تأتی الی المیت فی قبره بصورة شخص انور اللون یونسه فی قبره ویدفع عنه اهوال البرزخ
نماز به صورت انسانی سفید چهره وارد قبر میت شده و با او انس می گیرد ووحشتهای برزخ را از اوبرطرف می کند.
( لآلی الاخبار، ج 4، ص 1. الحکم الزاهره ، ص 283 )
تأثیر انتظار نماز
امام صادق (ع ) :من اقام فی مسجد بعد صلوته انتظارللصلوة فهو ضیف الله و حق علی الله ان
یکرم ضیفه
کسی که بعد از هر نماز درمسجد بایستد، در حالی که انتظار نماز بعدی رامی کشد، پس او مهمان خداست ، و برخداست که مهمانش را اکرام کند.
( جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 78 )
شهادت زمین در قیامت
پیامبر (ص ) :ما من رجل یجعل جبهته فی بقعة من بقاع الارض الا شهدت له بها یوم القیامة
هر انسانی که پیشانی خود را برای سجده بر قطعه ای از زمین بگذارد، آن زمین در روز قیامت به نفع او شهادت خواهد داد.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص .474 مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 175 )
نماز، وسیله تقرب بنده
امام رضا (ع ) :(الصلوة ) طلب الوصال الی الله من العبد
(نماز) مطالبه وصال و تقرب بنده به سوی خداوند است .
( بحار الانوار، ج ,84 ص 264 )
رفع بلا به وسیله نماز گزار
امام صادق (ع ) :ان الله یدفع بمن یصلی من شیعتنا عمن لا یصلی من شیعتنا و لو اجمعوا علی ترک الصلوة لهلکوا
همانا خداوندبه وسیله شیعیانی که نماز به جا می آورند، از شیعیان بی نماز (بلا)را دفع می کند،ولی اگر همه تارک نماز بودند، هر آینه همه هلاک می شدند.
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 184 )
نماز ناظر بر اعمال
پیامبر (ص ) :الصلوة تنظر و لا تنظر بها
برای نمازباید انتظار کشید ولی نماز را معطل کار دیگر نباید کرد.
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 183 )
توجه خدا به نمازگزار
پیامبر (ص ) :اذا اقام العبد المؤمن فی صلاته نظرالله - عز و جل - الیه
وقتی که بنده مؤمن به نماز می ایستد، خداوند سبحان به اونظر می کند.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 21 )
نماز، مانع عذاب
پیامبر (ص ) :کنا عند رسول الله - صلی الله علیه واله - یوما، فقال : رایت البارحة عجایب فقلنا: یا رسول الله و ما رأیت حدثنابه فداک انفسنا و اهلونا و اولادنا (الی ان قال ...) قال - صلی الله علیه و اله -و رایت رجلا من امتی قد احتوشته
ملائکة العذاب فجائته صلوته فمنعته منه
عبدالرحمن بن سمره گفت : روزی خدمت رسول گرامی اسلام (ص ) بودم ،حضرت فرمودند:من دیشب عجایبی دیدم . عرض کردم : یا رسول الله ! چه دیدید؟ برای ما بیان بفرمایید، جان و اهل و اولاد ما فدای تو باد! حضرت فرمودند: دیدم مردی از امت مرا که ملائکه عذاب او را محاصره کرده بودنددر این حال نمازش آمد و مانع ازعذابش شد.
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 183 )
نماز موجب بخشش گناهان
امام علی (ع ) :ما اهمنی ذنب امهلت بعده حتی اصلی رکعتین و اسأل الله العافیة
گناهی که پس از ارتکاب آن فرصت یافته ام که دو رکعت نماز بخوانم و ازخدای بزرگ آمرزش بخواهم مرا غمگین نساخته است .
( نهج البلاغه ، کلمات قصار، 299 )
تقرب به وسیله نماز
امام علی (ع ) :تعاهدوا امر الصلاة و حافظوا علیها، واستکثروا منه ، و تقربوا بها فانها کانت علی المؤمنین کتابا موقوتا
امر نماز رامراعات کنید و آن را محافظت نمایید و بسیار به جا آورید و با آن به خدا تقرب جویید، زیرا نماز "فریضه ای است که بر مومنین نوشته شده ووقت آن تعیین گردیده است ".
( نهج البلاغه ، خطبه 199 )
عامل ورود بهشت نماز واقعی است
امام صادق (ع ) :ان ربکم لرحیم یشکرالقلیل ، ان العبد لیصلی الرکعتین یرید بها وجه الله فیدخله الله به الجنة
هماناپروردگار شما مهربان است ، عمل کم را تقدیر می کند، هر آینه انسان دورکعت نمازمحض خدا به جای آورد، خداوند به سبب آن نماز، او را واردبهشت می کند.
( مستدرک الوسائل ، ج 3، ص 316 )
ملاقات پروردگار
امام صادق (ع ) :هذه الصلوات الخمس المفروضات من أقامهن و حافظ علی مواقیتهن لقی الله یوم القیامة
کسی که این نمازهای پنج گانه را به پا دارد و محافظت از اوقات آن نماید،پروردگار را روز قیامت ملاقات می کند.
( ثواب الاعمال ، ص 70 )
تمسک و استعانت از نماز
امام صادق (ع ) :کان علی - علیه السلام - اذااماله امر فزع قام الی الصلاة ثم تلا هذه الایة "واستعینوا بالصبر والصلاة "
شیوه علی (ع ) چنان بود که چون مشکل مهمی برای او پیش می آمد، به نمازمی ایستاد و این آیه را می خواند: "... واستعینوا بالصبر و الصلاة ".
( تفسیر درالمنثور، ج 1، ص 67 )
طالب خشنودی خدا
پیامبر (ص ) :لیست الصلاة قیامک وقعودک ، انما الصلاة اخلاصک و ان ترید بها الله وحده
نماز برخاستن و نشستن تو نیست ، جز این نیست که نماز خالص قرار دادن توست و این که به آن خشنودی تنها خدا را بخواهی .
( اصول وافی ، ج 2، ص .109 شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 1، ص 325 )
نماز و برطرف شدن اندوه
امام صادق (ع ) :ما یمنع احدکم اذا دخل علیه غم من غموم الدنیا ان یتوضأ ثم یدخل المسجدفیرکع رکعتین یدعو الله فیهما، اما سمعت الله تعالی یقول : "واستعینوا بالصبر والصلاة "
چه مانعی دارد که چون یکی از شماغم و اندوهی از غمهای دنیا بر اودرآمد، وضو بگیرد و به مسجد برود و دو رکعت نماز بخواند و برای رفع اندوه خود خدا را بخواند. مگر نشنیده ای که خدا می فرماید:"واستعینوا بالصبرو الصلاة ".
( مجمع البیان ، ج 1، ص .100 وسائل الشیعه ، ج 5، ص 263 )
توجه ملک الموت به نمازگزار
امام باقر (ع ) :ان ملک الموت قال لرسول الله - صلی الله علیه و اله - : ما من اهل بیت مدر و لا شعر فی بر و لا بحر الا وانا اتصفحهم فی کل یوم خمس مرات عند مواقیت الصلاة
همانا، ملک الموت به رسول خدا (ص ) گفت : هیچ اهل خانه ای و صاحب جامه ای در خشکی و دریا نیست ، مگراین که من در هر روز پنج بار هنگام نماز از آنها می گذرم .
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 79 )
نماز همراه زکات ، باعث تقرب
امام علی (ع ) :ان الزکاة جعلت مع الصلاة قربانا لاهل الاسلام
همانا زکات همراه نماز مایه تقرب مسلمانان به خداوند است .
( نهج البلاغه ، ص 199 )
نشانه قبولی نماز
امام صادق (ع ) :من احب ان یعلم اقبلت صلاته ام لم تقبل فلینظر هل منعته صلاته عن الفحشاءو المنکر فبقدر ما منعته قبلت منه
هرکس دوست دارد بداند نمازش قبول شده یا نه ، ببیند که آیا نمازش او را ازگناه و زشتی باز داشته یا نه ؟ پس به هر قدر که نمازش او را از گناه باز داشته به همان اندازه نمازش قبول شده است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 198 )
رهایی از گرما، با نماز
پیامبر (ص ) :اذا اشتد الحر فابردوا بالصلاة فان الحر من فیح جهنم
هر وقت گرما و شدت آن بر شما سخت گرفت ، توسطنماز آن راخنک کنید، زیرا گرما و حرارت از جوشش جهنم است .
( بحار الانوار، ج ,80 ص 15 )
التجا به نماز در سختیها
پیامبر (ص ) :اذا حزنه امر فزع الی الصلاة
شیوه رسول خدا (ص ) چنان بود که چنانچه مشکلی برای او پیش می آمد، به نماز پناه می برد و از آن استعانت می جست .
( تفسیر درالمنثور، ج 1، ص 67 )
جبران ناراحتی با نماز
ابوعبدالله (ع ) :کان علی - علیه السلام - اذا هاله شی ء، فزع الی الصلاة ، ثم تلی هذه الآیة "واستعینوا بالصبر و الصلاة "
هنگامی که برای امیرالمؤمنین (ع ) مشکلی پیش می آمد، به نماز پناه می برد(ناراختی خود را به طریق نماز جبران می کرد) و آیه "واستعینوا بالصبر و الصلاة "را تلاوت می نمود.
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 263 )
استقبال خدا از نمازگزار
امام باقر (ع ) :اذا استقبل المصلی القبلة استقبل الرحمن بوجهه
آنگاه که نمازگزار رو به قبله نماید، خداوند رحمان به صورتش رو می آورد.
( اصول وافی ، ج 2، ص 58 )
عبور از صراط
پیامبر (ص ) :الصلاة جواز علی الصراط
نماز جواز عبور ازصراط است .
( بحار الانوار، ج ,98 ص 168 )
اثر کار نیک برای میت
امام صادق (ع ) :یدخل علی المیت فی قبره الصلاة و الصوم و الحج و الصدقة و البر و الدعاء،و یکتب اجره للذی یفعله و للمیت
نماز و روزه و صدقه و نیکی و دعا برای میت در قبر او داخل می شود، واجر و پاداش این امور برای میت و آن کسی که آن را انجام می دهد، نوشته می شود.
( بحار الانوار، ج ,82 ص 62 )
نماز پاسدار انسان
امام علی (ع ) :و عن ذلک ما حرس الله عباده المؤمنین بالصلوات و الزکوات
و از اینجاست که خداوند با نمازها و زکاتها و سختکوشی درنماز، از بندگان با ایمانش پاسداری می کند.
( نهج البلاغه ، فیض الاسلام ، ص 798 )
حایل آتش دوزخ
پیامبر (ص ) :و تکون صلاة العبد عند المحشر تاجا علی رأسه و نورا علی وجهه و لباسا علی بدنه و سترا بینه و بین النار
نماز بنده در محشرتاجی است بر سر او، و موجب نورانیت صورتش ، لباس برای بدن وی ، و ساتر و حایل بین او و آتش جهنم است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 231 )
شفیع نمازگزار
پیامبر (ص ) :الصلاة شفیع بینه و بین ملک الموت
نمازشفیع نمازگزار در نزد ملک الموت است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 232 )
نماز محبوب پارسایان
امام علی (ع ) : ، و الحج جهاد کل ضعیف ، و لکل شی ء زکاة و زکاة البدن الصیام ، و جهاد المرأة حسن التبعل
نمازوسیله تقرب و نزدیک شدن هر پارسایی به خداست ، و حج ، جهاد افرادناتوان است .هر چیزی زکات دارد و زکات و پاک کردن بدن ، روزه گرفتن است . جهاد زن هم خوب شوهرداری کردن می باشد.
( نهج البلاغه ، فیض الاسلام ، ص 1152 )
اجر نماز
پیامبر (ص ) :الصلاة ... مفتاحا للجنة و مهورا لحورالعین و ثمناللجنة
نماز موجب فتح و گشایش ابواب جنت برای او می باشد و مهریه حورالعین وثمن و بهای بهشت است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 231 )
حق نماز را چه کسانی می شناسند؟
امام علی (ع ) :و قد عرف حقها (الصلوة )رجال من المؤمنین الذین لا تشغلهم عنها زینة متاع ،و لا قرة عین من ولد و لا مال ،یقول الله سبحانه : "رجال لا تلهیهم تجارة ولا بیع عن ذکر الله و اقام الصلاة وایتاء الزکوة "
حق نماز را مؤمنین شناخته اند که نه زینت های دنیا، نه نور چشمی هااز فرزند ونه مال ، آنان را از عبادت پروردگارشان باز نمی دارد، زیرا که خداوندسبحان می گوید: "مردانی هستند که تجارت و داد و ستد آنان را از یاد خدا وبرپاداشتن نماز و پرداخت زکات باز نمی دارد".
( نهج البلاغه ، خطبه 199 )
تأثیر قنوت و سجده طولانی
امام علی (ع ) :طول القنوت و السجود ینجی من عذاب النار
قنوت و سجده طولانی در نماز، نمازگزار را از عذاب آتش نجات می دهد.
( تصنیف غرر الحکم ، ص ,175 حدیث 3353 )
تأثیر سلام نماز
امام حسن عسکری (ع ) :فاذا سلم من صلاته ، سلم الله علیه وسلم علیه ملائکته
پس زمانی که بنده نمازش را سلام داد، خداوند و ملائکه بر اوسلام می فرستند.
( بحار الانوار، ج ,82 ص 221 )
ارزش نماز واجب
امام صادق (ع ) :صلاة فریضة ، خیر من عشرین حجة ...
نمازواجب بهتر از بیست حج مستحبی است .
( محجة البیضاء، ج 1، ص .339 بحار الانوار، ج ,82 ص 227 )
طلب عبادت
امام حسن (ع ) :ان من طلب العبادة تزکی لها و اذا اضرت النوافل بالفریضة فارفضوها
هر کس طلب عبادت دارد، دل را برای آن پاک می کند،و هرگاه نمازهای مستحبی به نمازهای واجب ضرر رسانید (باعث آسیب رسانی به یکی از صفات و ابعاد نمازهای واجب شد) نمازهای مستحبی را ترک کنید.
( تحف العقول ، ص 267 )
نمازهای واجب یومیه
امام باقر (ع ) :عما فرض الله - عز و جل - من الصلاة ؟ فقال : خمس صلوات فی اللیل والنهار
زراره می گوید: از حضرت امام باقر(ع ) سؤال کردم که خداوند عز و جل چه مقدار نماز را واجب کرد؟ آن حضرت فرمودند:پنج نماز را واجب کرد.
( من لا یحضره الفقیه ، ج 1، ص 205 )
سؤال از نمازهای پنج گانه
امام صادق (ع ) :اذا لقیت الله بالصلوات الخمس المفروضات لم یسألک عما سوی ذلک
هنگامی که خداوند را با نمازهای پنج گانه واجب ملاقات کردی ، سؤال از شمانمی شود، مگر از نمازهای پنج گانه .
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 5 )
نشانه شیعه بودن
امام صادق (ع ) :شیعتنا اهل الورع و الاجتهاد و اهل الوفاء و الامانة و اهل الزهد و العبادة واصحاب الاحدی و خمسین رکعة فی الیوم واللیلة
شیعیان ما اهل تقوی و پاکدامنی و کوشش و جدیت اند و مردمی باوفاوامین اند و اهل زهد و عبادتند و کسانی هستند که در شبانه روز پنجاه و یک رکعت نماز می خوانند.
( بحار الانوار، ج ,68 ص 167 )
افضل واجبات
امام رضا (ع ) :اعلم ان افضل الفرائض بعد معرفة الله - عزو جل - الصلوة الخمس
بدان که افضل واجبات بعد از معرفت خدای عز و جل نمازپنج گانه است .
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 175 )
نخستین عمل واجب
پیامبر (ص ) :اول ما افترض الله علی أمتی ، الصلوات الخمس
اولین چیزی که خداوند بر امت من واجب کرد، نمازهای پنج گانه است .
( کنز العمال ، ج 7، حدیث 18851 )
وجوب نماز
امام صادق (ع ) :ان الله فرض الزکوة کما فرض الصلاة
خدازکات را واجب کرد، همان طور که نماز را واجب کرد.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 3 )
شرطقبولی نماز نافله
امام باقر (ع ) :انما تقبل النافلة بعد قبول الفریضة
همانا، نماز مستحبی زمانی مورد قبول است که نماز واجب مورد قبول واقع شود.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 20 )
نشانه های مؤمن
امام حسن عسکری (ع ) :علامات المؤمن خمس ، صلاة الخمسین ، وزیارة الاربعین و التختم فی الیمین ، وتعفیر الجبین و الجهر "بسم الله الرحمن الرحیم ".
علایم و نشانه های مؤمن پنج چیز است :1- خواندن 51رکعت نماز در شبانه روز ( 17 رکعت نماز واجب و 34رکعت نافله ).2- زیارت اربعین امام حسین (ع ).3- انگشتر به دست راست کردن .4- پیشانی بر خاک نهادن .5- بلندگفتن "بسم الله الرحمن الرحیم " درنمازها.
( وسائل الشیعه ، ج ,10ص 373 )
حاجت خواستن بعد از نماز
امام صادق (ع ) :ان الله - عز و جل - فرض علیکم الصلوات فی احب الاوقات الیه ، فاسئلواالله حوائجکم عقیب فرائضکم
به درستی که خداوند نمازهای واجب را در محبوبترین اوقات واجب کرد، پس حاجات خودرا بعد از نمازهایتان بخواهید.
( بحار الانوار، ج ,85 ص 324 )
عابدترین مردم
معصوم (ع ) :سمعته - علیه السلام - یقول : قال الرب تعالی :اذا صلیت ما افترضت علیک فانت اعبد الناس
ابی حمزه گفت : از امام (ع )شنیدم که فرمود: خداوند می فرماید: آن وقتی که نمازی را که بر تو واجب کردم ، به جا آوردی ، پس عابدترین مردم هستی .
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 183 )
تربت امام حسین (ع )
امام صادق (ع ) :السجود علی تربة الحسین - علیه السلام - یخرق الحجب السبع
سجده بر تربت امام حسین (ع ) هفت پرده و مانع را می شکافد.
( بحار الانوار، ج ,101 ص 135 )
طهارت
امام صادق (ع ) :لا صلوة الا بطهور
نماز درست نیست ، مگر باطهارت (وضو، غسل ، تیمم ).
( وسائل الشیعه ، ج 1، ص 261 )
مسواک با هر نماز
پیامبر (ص ) :لو لا ان اشق علی امتی ، لأمرتهم بالسواک مع کل صلوة
اگر بر امت من سخت و دشوار نبود، هر آینه به آنها دستور می دادم که با هر
نماز مسواک بزنند.
( میزان الحکمه ، ج 4، ص 597 )
نماز و عطر
امام صادق (ع ) :رکعتان یصلیها المتعطر، افضل من سبعین رکعة یصلیها غیر متعطر
دو رکعت نماز با عطر بهتر است از هفتاد رکعت نماز کسی که عطر نزده است .
( مکارم الاخلاق ، ص 42 )
نماز و مسواک
پیامبر (ص ) :رکعتین بسواک ، احب الی الله - عز و جل -من سبعین رکعة بغیر سواک
دو رکعت نماز با دندانهای مسواک زده ، نزد خداوند ازهفتاد رکعت نماز بدون مسواک بهتر است .
( سفینة البحار، ج 1، ص 675 )
انتظار بعد نماز
پیامبر (ص ) :انتظار الصلوة بعد الصلوة کنز من کنوزالجنة
انتظار کشیدن از نماز تا نماز دیگر، گنجی است از گنجهای بهشت .
( جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 78 )
قنوت طولانی
پیامبر (ص ) :اطولکم قنوتا فی دار الدنیا اطولکم راحة یوم القیامة فی الموقف
هر کسی از شما قنوتش در این دنیا طولانی تر باشد، در آخرت در موقف محشر راحتی او بیشتر خواهد بود.
( ثواب الاعمال ، ص 59 )
لباس تمیز برای نماز
امام علی (ع ) :النظیف من الثیاب یذهب الهم والحزن و هو طهور للصلاة
لباس تمیز غم و ناراحتی را برطرف کرده و آن لباس پاک (مناسب ) نماز است .
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 346 )
سلام بر نمازگزار
امام صادق (ع ) :اذا دخلت المسجد و القوم یصلون فلا تسلم علیهم و سلم علی النبی - صلی الله علیه و اله - ثم اقبل علی صلاتک و اذا دخلت علی قوم جلوس یتحدثون فسلم علیهم
هنگامی که داخل مسجد شدی و زمانی که مردم مشغول نماز هستند، بر آنهاسلام نکن ، بلکه بر رسول خدا (ص ) سلام کن و مشغول نمازشو، ولی وقتی وارد بر گروهی شدی که مشغول صحبت هستند، بر آنها سلام کن .
( بحار الانوار، ج ,76 ص 8 )
لباس دارای تصویر
امام صادق (ع ) :انه کره ان یصلی و علیه ثوب فیه تماثیل
از امام صادق (ع ) روایت شده است که آن حضرت کراهت داشت از این که با لباسی که در آن تصویری هست نماز بخواند.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 317 )
نماز کامل همراه با صلوات
امام صادق (ع ) :ان من تمام الصوم اعطاءالزکوة (لفطرة ) کما ان الصلاة علی النبی - صلی الله علیه و اله و سلم - من تمام الصلاة
همانا پرداخت زکات فطره (در آخر ماه رمضان ) مایه تمامیت روزه می باشد،چنان که صلوات بر محمد (و آل او) باعث تمامیت نماز است (یعنی نماز با صلوات و روزه با زکات فطره کامل می شود).
( وسائل الشیعه ، ج 6، ص 221 )
کلید نماز
پیامبر (ص ) :الوضوء مفتاح الصلاة
وضو کلید و وسیله افتتاح نماز است .
( نهج الفصاحه ، حدیث 1588 )
نماز در مکانهای مقدس
پیامبر (ص ) :جعلت لی الارض مسجدا و طهورا
همانا زمین برای من سجده گاه و پاک کننده قرار داده شده است .
( وسائل الشیعه ، ج 3،ص 593 )
نماز کامل با پرداخت زکات
پیامبر (ص ) :لا تتم صلاة الا بزکوة
نماز کسی کامل نمی شود مگر با پرداخت زکات .
( بحار الانوار، ج ,96 ص 29 )
بی احترامی به نماز
امام علی (ع ) :من لم یأخذ اهبة الصلوة قبل وقتها فماوقرها
کسی که قبل از نماز خود را برای اقامه نماز آماده نکند، به نمازبی احترامی نموده است .
( شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج ,20 باب ,768 ص 329 )
خواب قبل از نماز عشا
امام صادق (ع ) :قال رسول الله - صلی الله علیه واله - : لما اسری بی الی السماء مضیت باقوام ترضخ رؤسهم بالصخر، فقلت : من هؤلاءیا جبرئیل ؟ فقال : هؤلاء الذین ینامون عن صلاة العشاء
از امام صادق (ع ) نقل شده که پیامبر خدا (ص ) فرمود: آنگاه که مرا به آسمان بردند، به جماعتی گذشتم سرهای آنهابا سنگ کوفته می شد، گفتم ای جبریل اینها کیانند؟ گفت : اینها آنانند که قبل ازخواندن نماز عشاء می خوابند.
( بحار الانوار، ج 2، ص 213 )
قبله
امام صادق (ع ) :اذا استقبلت القبلة فانس من الدنیا و ما فیها والخلق و ما هم فیه و استفرغ قلبک عن کل شاغل یشغلک عن الله
هنگامی که برای نماز به جانب قبله ایستادی ، دنیا و آنچه در آن است رافراموش کن و قلب خود رااز هر گونه سرگرم کننده ای که تو را از خدا بازدارد، فارغ ساز.
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 396 )
قرائت صد آیه در نماز
امام صادق (ع ) :من قرأ مائة ایة یصلی بها فی لیلة کتب الله - عز و جل - له بها قنوت لیلة
هر کس در یک شب یکصد آیه از قرآن را در نمازی بخواند، خدا به این وسیله برای او عبادت سراسر شب بنویسد.
( الکافی ، ج 2، ص 445 )
تلاوت قرآن در نماز
امام حسین (ع ) :من قرأ ایة من کتاب الله - عز و جل - فی صلاته قائما یکتب له بکل حرف مائة حسنة
کسی که آیه ای از قرآن را ایستاده در نماز خود بخواند، به هر حرفی صدحسنه برای او نوشته می شود.
( الکافی ، ج 2، ص 447 )
قرائت قرآن در نماز
پیامبر (ص ) :قراءة القران فی الصلاة افضل من قراءة القران فی غیرالصلاة
قرائت قرآن در نماز افضل است از غیر نماز.
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 292 )
رکوع و سجود طولانی
امام صادق (ع ) :و علیکم بطول الرکوع و السجود فان احدکم اذا طال الرکوع و السجودیهتف ابلیس من خلفه ، فقال یا ویلتاه ! اطاعوا وعصیت و سجدوا و ابیت
بر شما باد به طول رکوع و سجده ، که هرگاه یکی از شمارکوع و سجودش طول بکشد شیطان به دنبال او فریاد می زند: وای بر من ! او اطاعت کردو من معصیت کردم او سجده کرد و من سر باز زدم .
( بحار الانوار، ج ,78 ص .199 مواعظ العددیه ، ص 242 )
سجده
امام علی (ع ) :لو یعلم المصلی ما یغشاه من جلال الله ما سره ان یرفع رأسه من السجود
اگر نمازگزار بداند چه اندازه مشمول جلال الهی است ، هرگز راضی نمی شودکه سر از سجده بردارد.
( بحار الانوار، ج ,82 ص 207. میزان الحکمه ، ج 5، ص 379 )
حق سجود
امام صادق (ع ) :ما خسر و الله من اتی بحقیقة السجود و لو کان فی العمر مرة واحدة
به خدا قسم کسی که حق سجود را به جای آورد و سجده حقیقی کندبه هیچ عنوان زیان متوجه او نشود، اگر چه در تمام مدت عمر چنین سجودی را یک بار به جای آورد.
( بحار الانوار، ج ,85 ص 136 )
سجده نزدیکترین حالت
امام صادق (ع ) :اقرب ما یکون العبد الی الله -عز و جل - و هو ساجد، قال الله - عز وجل - : "و اسجد و اقترب "
نزدیکترین حالت بنده به خداوند بزرگ وقتی است که در سجده است خداوندفرمود: سجده کن وتقرب جوی ".
( روضة المتقین ، ج 2، ص 38 )
عادت به نماز
امام صادق (ع ) :لا تنظروا الی طوع رکوع الرجل و سجوده ، فان ذلک شی ء اعتاده فلو ترکه استوحش لذلک و لکن انظروا الی صدق حدیثه و اداءامانته
به رکوع و سجده های طولانی افراد نگاه نکنید، زیرا ممکن است به آن عادت کرده باشند و برای او یک امر عادی شده باشد، و اگر آن را ترک کنندوحشت کنند،بلکه راستگویی و امانتداری او را بنگر.
( تفسیر نور الثقلین ، ج 1، ص .496 اصول کافی ، ج 2، ص 105 )
سلام
امام صادق (ع ) :معنی السلام فی کل صلوة الامان ، ای من ادی امر الله وسنة نبیه - صلی الله علیه و اله - خاشعا منه قلبه فله الامان من بلاء الدنیا وبرائة من عذاب الاخرة
معنی "سلام " در پایان نماز، امان است ، یعنی هر کس که امرخدا و سنت پیامبرش را با خشوع قلب به جای آورد، از بلای دنیا در امان ، و ازعذاب آخرت برکنار است .
( مصباح الشریعه ، باب سلام )
سجده مایه تقرب
امام علی (ع ) :اقرب ما یکون العبد من الله اذا سجد
نزدیکترین وقتی که بنده به خدا نزدیک می شود، در هنگام سجده است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 233 )
سوره حمد، عطیه الهی
پیامبر (ص ) :اعطانی الله - عز و جل - فاتحة الکتاب
خداوند سوره حمد را به من عطا کرده است .
( امالی شیخ صدوق ، ص 117 )
رکوع و سجود ناقص
پیامبر (ص ) :و لا صلاة لمن لا یتم رکوعها و سجودها
نمازگزاری که رکوع و سجودش را ناقص انجام دهد، آن نمازش ، نماز نیست .
( بحار الانوار، ج ,29 ص 198 )
سجود و رکوع بهترین عبادت
امام علی (ع ) :نعم العبادة السجود و الرکوع
سجود و رکوع در پیشگاه الهی ، خوب عبادتی است .
( تصنیف غرر الحکم ، ص 175 )
تأثیر طولانی رکوع و سجود
امام علی (ع ) :لا یقرب من الله سبحانه الا کثرة السجود و الرکوع
چیزی جز کثرت سجود و رکوع ، شخص را به تقرب خداوند سبحان نرساند.
( تصنیف غرر الحکم ، ص 175 )
طولانی کردن سجده
پیامبر (ص ) :و اذا اردت ان یحشرک الله معی فاطل السجود بین یدی الله الواحد القهار
و اگر خواستی خداوند تو را با من محشورسازد، سجده در پیشگاه خدای یکتای قهار را طولانی کن .
( بحار الانوار، ج ,85 ص 164 )
مقدمه نماز
پیامبر (ص ) :و لکل شی ء انف و انف الصلاة التکبیر
برای هرچیزی مقدمه ای است و مقدمه نماز، تکبیر است .
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 16 )
توجه خداوند به نمازگزار هنگام قبله
امام باقر (ع ) :اذا استقبل المصلی القبلة استقبل الرحمان بوجهه ، لا اله غیره
آنگاه که نمازگزار رو به قبله کرد،پروردگار عالم به صورتش رو می آورد، جزاو خدایی نیست .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 219 )
حمد و سوره در نماز
امام رضا (ع ) :امر الناس بالقراءة فی الصلوة لئلایکون القران مهجورا مضیعا
مردم به خواندن حمد و سوره در نماز به این جهت موظف شده اند که قرآن مجید متروک و ضایع نشود.
( من لا یحضره الفقیه ، ج 1، ص 84 )
تعلیم سوره حمد
پیامبر (ص ) :منها ما روی عن النبی - صلی الله علیه واله - انه قال لجابر بن عبدالله الانصاری : یا جابر! الا اعلمک افضل سورة انزلهاالله فی کتابه ؟ فقال له جابر:بلی بابی انت و امی یا رسول الله ! علمنیها. قال :فعلمه "الحمد" ام الکتاب . ثم
قال : یا جابر! الااخبرک عنها؟ قال : بلی ، بابی انت و امی یا رسول الله ! اخبرنی .
قال : هی شفاء من کل داء الا السام
از پیامبر (ص )روایت شده که به جابر بن عبدالله انصاری فرمود: ای جابر، آیابرترین سوره ای راکه خدا در کتابش نازل فرموده به تو نیاموزم ؟ جابر عرض کرد: آری پدر و مادرم فدای تو باد ای رسول خدا، آن را به من بیاموز. پس رسول الله سوره "حمد"(ام الکتاب ) را به او تعلیم داد و فرمود: ای جابر آیاآگاهت نسازم از این سوره ؟عرض کرد: چرا، پدر و مادرم فدای تو باد یارسول الله ! از آن مرا باخبر ساز.فرمود: آن شفای هر دردی است جز مرگ .
( تفسیر عیاشی ، ج 1، ص ,20 حدیث 9 )
خشوع زینت نماز
پیامبر (ص ) :الخشوع زینة الصلاة
خشوع ، زینت و زیورنماز است .
( بحار الانوار، ج ,77 ص 131 )
خشوع در نماز
امام صادق (ع ) :اذا کنت فی صلاتک فعلیک بالخشوع و الاقبال علی صلاتک فان الله تعالی یقول : "الذین هم فی صلاتهم خاشعون "
هرگاه در حال نمازبودی ، بر تو باد به خشوع و توجه کامل به نماز، چون خداوند در قرآن می فرماید: "اهل ایمان کسانی هستند که در نماز خشوع می ورزند".
( فروع کافی ، ج 3، ص .300 میزان الحکمه ، ج 5، ص .379 بحار الانوار، ج ,84
ص ,84 ص 260 )
خشوع چیست ؟
پیامبر (ص ) :ما الخشوع ؟ قال : التواضع فی الصلاة و ان یقبل العبد بقلبه کله علی ربه ...
از پیامبر اکرم (ص ) سؤال شد: خشوع چیست ؟ فرمود:فروتنی و خاکساری درنماز و این که بنده با تمام قلبش به سوی خدا برود...
( بحار الانوار، ج ,84 ص 264 )
نماز و حضور قلب
پیامبر (ص ) :لیس لک من صلاتک الا ما احضرت فیه قلبک
نیست برای تو از نماز، مگر قلب تو در حال نماز باشد.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 259 )
چهار بخش نماز
پیامبر (ص ) :بنیت الصلوة علی اربعة اسهم سهم منهااسباغ الوضوء، و سهم منها الرکوع وسهم منها السجود و سهم منها الخشوع
نماز برچهار بخش بنا شد: 1- گرفتن وضوی کامل . 2- رکوع . 3- سجود.4- خشوع .
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 265 )
حضور در عبادت
پیامبر (ص ) :اعبد الله کأنک تراه فان کنت لا تراه فانه یراک
عبادت کن خداوند تعالی را، چنانچه گویا او را می بینی ، و اگر تو اورانمی بینی او تو را می بیند.
( نهج الفصاحه ، ص .65 سر الصلوة ، ص .26 مکارم الاخلاق ، ص 459 )
حضور قلب
پیامبر (ص ) :اذا قام العبد الی الصلوة فکان هواه و قلبه الی الله تعالی انصرف کیوم ولدته امه
هنگامی که انسان برای نماز می ایستد، اگر همه توجه اش و قلبش به سوی خداباشد، در حالی نمازش تمام می شود، که مثل روزی است که پاک به دنیا آمده .
( محجة البیضاء، ج 1، ص 382 )
محبت خداوند و محبت مؤمنین در دل
امام صادق (ع ) :لیس من مؤمن یقبل بقلبه فی صلوته الی الله الا اقبل الله الیه بوجهه و اقبل بقلوب المؤمنین الیه بالمحبة له بعد حب الله - عز و جل - ایاه
مومنی نیست که در نمازش با حضورقلب به خداوند توجه کند، مگر این که خداوند به او رو می کند، و بعد از محبت خداوند عز و جل در دل ، قلوب مومنین را به سوی او متوجه می کند.
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 265 )
آخرین نماز
پیامبر (ص ) :صل صلوة مودع تری انک لا تصلی بعد ما صلوة ابدا
آنچنان نماز بگزار که گویی آخرین نماز توست و دیگر هرگز نمازی نخواهی خواند.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 264 )
نماز و تفکر
پیامبر (ص ) :رکعتان مقتصدتان فی تفکر خیر من قیام لیلة والقلب لاه
دو رکعت نماز همراه با تفکر و حضور قلب ارزشمندتر از یک شب زنده داری با دل سرگردان و بدون توجه است .
( میزان الحکمه ، ج 5، ص .390 بحار الانوار، ج ,74 ص .82 مکارم الاخلاق ، ص 465 )
مانع خشوع
پیامبر (ص ) :رای النبی - صلی الله علیه و اله - رجلا یعبث بلحیته فی صلاته فقال : "اماانه لو خشع قلبه لخشعت جوارحه "
پیامبر اکرم (ص )دیدند مردی در حال نماز با ریش خود بازی می کند،فرمودند: "اگر قلب او خشوع می داشت قطعا همه اعضایش نیز خاشع می بود".
( میزان الحکمه ، ج 5، ص .386 بحار الانوار، ج ,84 ص 228 )
دو رکعت با حضور قلب
پیامبر (ص ) :من صلی رکعتین و لم یحدث فیهمانفسه بشی ء من امور الدنیا غفر الله له ذنوبه
کسی که دو رکعت نماز بخواند و درآن دو رکعت ، قلب خود را به چیزی از امور دنیا مشغول نکند، خداوند گناهانش رامی آمرزد.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 249 )
عارف به حق نماز
امام علی (ع ) :من اتی الصلاة عارفا بحقها غفر الله له
کسی که نماز به جا آورد در حالی که عارف به حق آن باشد، خداوند او رامی آمرزد.
( بحار الانوار، ج ,82 ص .207 تحف العقول ، ص 117 )
نماز با توجه
پیامبر (ص ) :رکعة من عالم بالله خیر من الف رکعة من متجاهل
یک رکعت نماز کسی که متوجه خدا باشد، بهتر از هزار رکعت کسی است که از خدا غافل باشد.
( نهج الفصاحه ، ص 350 )
فقطیاد خدا در حال نماز
پیامبر (ص ) :من صلی صلوة لا یذکر فیها شیئا من امر الدنیا، لا یسئل الله شیئا، الا اعطاه
کسی که نماز می خواند، در حال نماز هیچ چیز از امور دنیایی به یادش نیاید
(فقط خداوند در نظرش باشد)، در این صورت هرچیزی از خداوند بخواهد،
به او عطا می کند.
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 265 )
سه بار غافل شدن در نماز
امام صادق (ع ) :اذا قام العبد الی الصلاة اقبل الله - عز و جل - علیه بوجهه فلا یزال مقبلاعلیه حتی یلتفت ثلاث مرات فاذاالتفت ثلاث مرات اعرض عنه
وقتی بنده به نماز ایستاد خداوند متعال به او توجه می کند و توجهش را از اوقطع نمی کند تا موقعی که سه مرتبه از یاد خدا غافل گردد،در این هنگام خداوند سبحان نیز از او اعراض خواهد کرد.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 241 )
لازمه غرق در نماز شناخت کامل خداوند است
امام سجاد (ع ) :قلت لابی عبد الله - علیه السلام - : انی رایت علی بن الحسین اذا قام الی الصلوة غشی لونه لون اخر، فقال لی : والله ان علی بن الحسین کان یعرف الذی یقوم بین یدیه
امام سجاد (ع ) را دیدم که هنگامی که به نماز ایستاد، چهره اش را رنگی دیگرپوشاند.امام صادق (ع ) به من فرمود: "به خدا قسم ، علی بن الحسین (ع )کسی را که برای اونماز می کرد، می شناخت ".
( علل الشرایع ، ص ,88 به نقل از وسائل الشیعه ، ج 4،ص 685 )
آن مقدار از نماز بالا می رود
امام صادق (ع ) :ان العبد لترفع له من صلاته نصفها او ثلثها او ربعها او خمسها و ما یرفع له الاما اقبل علیه بقلبه ...
همانااز نماز بنده نصفش یا یک سوم ، یا یک چهارم ، یا یک پنجم برای او بالا
می رود، وآن مقداری که از نماز حضور قلب داشته باشد، بالا می رود...
( بحار الانوار، ج ,84 ص 238 )
توجه به نماز
پیامبر (ص ) :ان العبد لیصلی الصلاة لا یکتب له سدسها و لاعشرها، و انما یکتب للعبد من صلاته ما عقل منها
به درستی بنده نماز می خواندبرای او، نه یک ششم آن و نه یک دهم آن نوشته نمی شود، جز این نیست که برای بنده از نمازش آن مقدار نوشته می شودکه به آن توجه کرده است .
( بحار الانوار، ج ,84 ص .237 اصول وافی ، ج 2، ص 105 )
علی (ع ) و هدیه پیامبر (ص )
پیامبر (ص ) :اهدی الی رسول الله - صلی الله علیه و اله - ناقتان عظیمتان ، فجعل احدیهمالمن یصلی رکعتین لا یهم فیهما بشی ء من امر الدنیا و لم یجبه احد سوی علی - علیه السلام - فاعطاه کلتیهما
از ابن عباس نقل شده که گفت : به پیامبر (ص ) دو شتر هدیه دادند، پیامبر(ص ) یکی از این دوشتر را هدیه قرار داد برای کسی که دو رکعت نماز به جای آورد و چیزی از امور دنیارا به خاطر نیاورد و به فکر چیزی از دنیانیفتد. کسی به پیامبر (ص ) پاسخ مثبت نداد (یعنی کسی چنین نمازی را که درآن هیچ به فکر دنیا و مافیها نیفتد، نخواند)بجز حضرت علی (ع ) که پاسخ مثبت داد. پیامبر (ص ) هر دو شتر را به علی (ع )مرحمت فرمود.
( بحار الانوار، ج ,41 ص 18 )
نماز با تفکر
پیامبر (ص ) :رکعتان خفیفتان فی تفکر خیر من قیام لیلة
دو رکعت نماز سبک ، در صورتی که همراه با تفکر و اندیشه باشد، بهتر ازعبادت سراسر یک شب است .
( بحار الانوار، ج ,84 ص .240 میزان الحکمه ، ج 5، ص 391 )
طلب خیر به وسیله نماز
امام صادق (ع ) :من توضأ فاحسن الوضوء ثم صلی رکعتین فاتم رکوعها و سجودها ثم جلس فاثنی علی الله و صلی علی رسول الله - صلی الله علیه و اله - ثم سأل الله حاجته ، فقد طلب الخیر من مظانه و من طلب الخیرمن مظانه لم یخب "
هر کس وضوی خوب بگیرد و دو رکعت نماز با رکوع و سجود کامل به جای آورد و با خدای خود خلوت کند و بر رسول خدا (ص ) درود فرستد،سپس حاجت خود را از خدا درخواست نماید، به تحقیق که در زمان مناسبش درخواست کرده و هرکس چنین نماید، هرگز ناامید وناموفق نخواهد بود.
( بحار الانوار، ج ,85 ص 324 )
حالت خشوع در نماز
پیامبر (ص ) :خیارکم الینکم مناکب فی الصلوة
بهترین شما کسی است که شانه هایش در نماز افتاده تر باشد.
( بحار، ج ,84 ص 262 )
خشوع امیرالمؤمنین (ع ) در نماز
امام صادق (ع ) :و کان علی - علیه السلام -اذا قام الی الصلوة فقال : "وجهت وجهی للذی فطر السموات و الارض " تغیر لونه حتی یعرف ذلک فی وجهه
هنگامی که علی (ع ) به نماز می ایستاد، این آیه شریفه رامی خواند: "رو می آورم با تمام وجودم به کسی که آسمانها و زمین را آفرید" و رنگ مبارک حضرتش تغییر می کرد، به طوری که تغییر حالت و دگرگونی از صورت مبارکش بخوبی مشاهده می گشت .
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 381 )
خوف حضرت فاطمه (س ) در نماز
معصوم (ع ) :کانت فاطمة - علیهاالسلام -تنهج فی الصلاة فی خیفة الله تعالی
فاطمه زهرا (س ) در حال نماز از شدت ترس نفسش به شماره می افتاد.
( بحار الانوار، ج ,84 ص .258 میزان الحکمه ، ج 5، ص 382 )
ملاک قبولی نماز
امام صادق (ع ) :قال الله تبارک و تعالی : انما اقبل الصلاة لمن تواضع لعظمتی ، و یکف نفسه عن الشهوات من اجلی و یقطع نهاره بذکری ولا یتعاظم علی خلقی و یطعم الجائع و یکسو العاری ، و یرحم المصاب و یؤوی الغریب ...
خداوند متعال فرمود: نماز کسی را می پذیرم که :1- درمقابل عظمت من خاضع باشد.2- از خواسته های نفسانی به خاطر من خود را دور کند.3-روزش را با یاد من به پایان برد.4- بر بندگانم بزرگی نفروشد.5- به گرسنه غذا دهد.6- برهنه را بپوشاند.7- به مصیبت دیده مهربانی کند.8- غریب راپناه دهد.
( بحار الانوار، ج ,84 ص .242 میزان الحکمه ، ج 5، ص 386 )
قبولی یک نماز
امام صادق (ع ) :من قبل الله منه صلاة واحدة لم یعذبه
اگر خداوند از کسی یک نماز بپذیرد او را عذاب نمی کند.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص .23 محجة البیضاء، ص 339 )
نشانه قبولی نماز
امام صادق (ع ) :من احب ان یعلم اقبلت صلاته ام لم تقبل فلینظر هل منعته صلاته عن الفحشاءو المنکر فبقدر ما منعته قبلت منه
هرکس دوست دارد بداند که نمازش قبول شده یا نه ، ببیند که آیا نمازش اورا ازگناه و زشتی باز داشته یا نه ؟ پس به هر قدر که نمازش او را از گناه بازداشته ، به همان اندازه نمازش قبول شده است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 198 )
حضور قلب
امام سجاد (ع ) :ان العبد لا یقبل من صلاته الا ما اقبل علیه منهابقلبه
همانا نماز بنده پذیرفته نمی شود، مگر آنچه را که با قلبش به نماز توجه کرد.
( وسائل الشیعه ، ج 4، ص .688 المواعظ العددیه ، ص 270 )
استخفاف در نماز مانع قبولی نماز
امام صادق (ع ) :و الله انکم لتعرفون من جیرانکم و اصحابکم من لو کان یصلی لبعضکم ماقبلها منه لاستخفافه بها ان الله لایقبل الا الحسن فکیف یقبل ما یستخف به ؟
قسم به خدا، شما از همسایگان و دوستان خود کسانی را می شناسید که اگربرای بعضی از شما نمازی بخوانند از او قبول نخواهیدکرد، به علت استخفاف و بی اعتنایی که بر آن روا داشته ، همانا خداوند چیز نیکو وشایسته را فقطمی پذیرد، پس چگونه بپذیرد عبادتی راکه به آن بی توجهی شده است ؟
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 387 )
سخت ترین چیز
امام صادق (ع ) :والله انه لیأتی علی الرجل خمسون سنة ، وما قبل الله صلاة واحدة فای شی ءاشد من هذا
قسم به خدا، از زندگی انسان پنجاه سال بگذرد (و نماز خوانده باشد)، ولی خداوند یک نماز او را قبول نمی کند، چه چیزی سخت تر از این !
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 387 )
نماز و ولایت
امام سجاد (ع ) :فی جواب سائل سأله عن حدود الصلاة ... قال :و ما سبب قبولها؟ قال - علیه السلام - : ولایتنا و البراءة من اعدائنا
در پاسخ کسی که پرسید از حدود نماز... و چه چیزی سبب قبولی نماز است ؟فرمود: "ولایت مااهل بیت ، و برائت از دشمنان ما".
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 386 )
چهار چیز مانع قبولی نماز
امام صادق (ع ) :اربعة لا تقبل لهم صلوة : الامام الجائر و الرجل یؤم القوم و هم له کارهون والعبد الابق من موالیه من غیر ضرورة والمرئة تخرج من بیت زوجها بغیر اذنه
چهار گروه هستند که نمازشان قبول نیست :1- پیشوای جائر.2- مردی که امامت نماز جماعتی را به عهده می گیرد که جماعت از امامت اوکراهت دارد.3- عبدی که بدون ضرورت از مولایش فرار کند.4- زنی که بدون اجازه شوهرش از خانه بیرون رود.
( جامع احادیث الشیعه ، ج 5، ص 52 )
مانع قبولی نماز زن
امام صادق (ع ) :ایما امراة باتت و زوجها علیها ساخطفی حق ، لم تقبل منها صلوة حتی یرضی عنها
هر زنی که شب بخوابد در حالی که شوهرش به خاطر (مطلب ) حقی از وی خشمگین باشد، هیچ نمازی از او قبول نمی شود، مگرآن که شوهرش از اوراضی شود.
( فروع کافی ، ج 5، ص 507 )
شرطقبولی نماز
پیامبر (ص ) :لو صلیتم حتی تکونوا کالاوتار و صمتم حتی تکونوا کالحنایا لم یقبل الله منکم الا بورع
اگر آن قدر نماز بخوانید تا همچون زه کمان شوید، و آن قدر روزه بگیرید تاهمچون کمان خم شوید، خدا از شما قبول نمی کند، مگر این که انسان با ورع باشید.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 258 )
غیبت ، مانع قبولی نماز
پیامبر (ص ) :من اغتاب مسلما او مسلمة لم یقبل الله صلوته و لا صیامه اربعین یوما و لیلة الا ان یغفر له صاحبه
هر کس غیبت مردیا زن مسلمانی را کند، تا چهل شبانه روز نماز و روزه اشپذیرفته نیست ، مگر این که غیبت شونده او را ببخشد.
( بحار الانوار، ج ,75 ص 258 )
خشم بر والدین ، مانع قبولی نماز
امام صادق (ع ) :من نظر الی ابویه نظرماقت ، و هما ظالمان لم یقبل الله له صلاة
هر که به پدر و مادر نگاه تند و خشم آلود کند، اگر چه به وی ستم کرده باشند، خداوند نمازش را نمی پذیرد.
( جامع السعادات ، ج 2، ص 351 )
نتیجه لقمه حرام
پیامبر (ص ) :من اکل لقمة حرام لم تقبل له صلوة اربعین لیلة و لم تستجب له دعوة اربعین صباحا
کسی که لقمه حرام بخورد، تا چهل شب نماز او قبول نمی شود و دعای وی نیز تا چهل روز به اجابت نمی رسد.
( دارالسلام نوری ، ج 4، ص 213 )
نماز و زکات
امام رضا (ع ) :من صلی و لم یزک لم تقبل صلوته
هر کس نماز بخواند، ولی زکات و مالیات اسلامی نپردازد، نمازش قبول نمی شود.
( بحار الانوار، ج ,96 ص 12 )
گناه مانع نماز شب
امام علی (ع ) :جاء رجل الی امیرالمؤمنین - علیه السلام - فقال : یا امیرالمؤمنین انی قدحرمت الصلاة باللیل ، فقال امیرالمؤمنین -علیه السلام - : انت رجل قدقیدتک ذنوبک .
مردی نزد امیرالمؤمنین (ع ) آمد وگفت : ای امیر مؤمنان ! من از نماز شب محروم شدم . علی (ع ) فرمود: تو مردی هستی که گناهانت تو را زندانی (اسیر)کرده است .
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 422 )
شرب خمر مانع نماز
امام صادق (ع ) :لا تقبل صلوة شارب الخمر اربعین یوماالا ان یتوب
نماز شرابخوار تا چهل روز مقبول نخواهد شد، مگر این که توبه کند.
( بحار الانوار، ج ,84 ص .317 میزان الحکمه ، ج 5، ص 388 )
آمادگی کامل برای نماز
امام باقر (ع ) :لا تقم الی الصلاة متکاسلا و لامتناعسا و لا متثاقلا
در حال کسالت و خواب آلودگی و سنگینی به نماز نایستید.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 23 )
دروغ ، مانع نماز شب
امام صادق (ع ) :ان الرجل لیکذب الکذبة فیحرم بهاصلاة اللیل
همانا مردی دروغ می گوید، پس به خاطر آن دروغگویی از نماز شب محروم می شود.
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 422 )
نماز و آزردن همسر
پیامبر (ص ) :من کان له امرئة تؤذیه لم یقبل الله صلاتها و لا حسنة من عملها حتی تعینه وترضیه و ان صامت الدهر... و علی الرجل مثل ذلک الوزر اذا کان لها مؤذیاظالما
کسی که همسر خود را بیازارد، نماز و اعمال نیک او مورد پذیرش الهی قرارنمی گیرد، مگر آن که به کمک او بپردازد و رضایتش را جلب کند، گر چه همیشه روزه دار باشد و البته شوهر نیز دارای همین نوع از عقاب است ، درصورتی که همسر خویش را بیازارد و به او ظلم روا دارد.
( وسائل الشیعه ، ج ,14 ص 116 )
مانع تقرب به خدا
امام علی (ع ) :لا قربة بالنوافل اذا اضرت بالفرائض
نوافل و مستحبات اگر به واجبات ضرر برسانند موجب تقرب به درگاه خدای تعالی نخواهند بود.
( غرر الحکم ، ص 345 )
کیفر مضاعف
امام باقر (ع ) :من شرب الخمر فسکر منها لم یقبل الله صلاته اربعین یوما فان ترک الصلاة فی هذه الایام ضوعف علیه العذاب لترک الصلاة
کسی که شراب بنوشد و مست شود، تا چهل روز نماز او قبول نیست ، پس اگر نمازی را دراین روزها ترک کند عقاب و کیفر وی نیز چند برابر است .
( ثواب الاعمال ، ص 551 )
پنج چیز مانع قبولی نماز
پیامبر (ص ) :لا یقبل الله صلاة خمسة نفر. الابق من سیده و امرأة لا یرضی عنها زوجها ومدمن الخمر و العاق و اکل الربا
خداوندنماز پنج گروه را نمی پذیرد:1- بنده ای که از نزد مولای خود فرارکرده است .2- زنی که شوهرش از وی راضی نیست .3- شرابخوار و دائم الخمر.4- کسی که عاق والدین شده است .5- رباخوار.
( مستدرک الوسائل ، ج ,13 ص 332 )
تحقیر نماز و محروم از شفاعت
امام صادق (ع ) :لا ینال شفاعتنا من استخف بالصلاة
هر کس نماز را سبک بشمارد، به شفاعت ما دست نخواهد یافت .
( فروع کافی ، ج 3، ص ,270 حدیث 15 )
دزدترین مردم
امام علی (ع ) :ان اسرق الناس من سرق من صلاته
دزدترین مردم کسی است که از نمازش کم بگذارد.
( بحار الانوار، ج ,82 ص 222 )
با عجله خواندن نماز
پیامبر (ص ) :اسرق الناس فاالذی یسرق من صلاته فصلاته تلف کما یلف الثوب الخلق فیضرب بها وجهه
دزدترین مردم کسی است که به خاطر سرعت و شتابزدگی از نماز خود کم کند، نماز چنین انسانی همچون جامه مندرسی در هم پیچیده شده ، به صورت اوپرتاب می گردد.
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 406 )
شتابزدگی در نماز
پیامبر (ص ) :...لا صلوة لمن لا یتم رکوعها و سجودها
کسی که رکوع و سجودش را ناتمام و شتابزده به جا می آورد، نمازش پذیرفته نیست .
( بحار الانوار، ج ,84 ص 253 )
کاهلی در نماز
امام باقر (ع ) :لا تقم الی الصلوة متکاسلا و لا متناعسا و لامتثاقلا فانها من خلل النفاق
با حال مستی و خواب آلوده و کاهلانه نماز را به جانیاور، که اینها ازروزنه های نفاق است .
( میزان الحکمه ، ج 5، ص .398 بحار الانوار، ج ,84 ص 231 )
نماز با عجله
امام صادق (ع ) :ان العبد اذا عجل فقام لحاجته یقول الله تبارک و تعالی : "اما یعلم عبدی انی انااقضی الحوائج "
زمانی که بنده برای رفع حاجت خود نمازش را با عجله بخواند، خداوندمی فرماید: "آیا بنده من نمی داند که حاجت او را من برآورده می کنم ".
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 24 )
نتیجه سبک شمردن نماز
امام صادق (ع ) :اذا قام العبد فی الصلاة فخفف صلاته قال الله تعالی لملائکته : اما ترون الی عبدی کأنه یری ان قضاء حوائجه بیدغیری ، اما یعلم ان قضاء حوائجه بیدی
هرگاه بنده برای نماز به پا خیزد و نمازش را سبک ادا کند، خداوند به فرشتگان خود می فرماید: آیا به بنده من نمی نگرید که گویا برآوردن حاجتهایش را به دست دیگری غیر از من می بیند آیا نمی داند که برآوردن حوایج او به دست من است .
( محجة البیضاء، ج 1، ص .341 تهذیب ، ج 1، ص 204 )
آفات سریع خواندن نماز
امام صادق (ع ) :ابصر علی بن ابی طالب - علیه السلام - رجلا ینقر صلاته فقال : منذ کم صلیت بهذه الصلاة ؟ فقال له الرجل : منذ کذا وکذا فقال : مثلک عند الله مثل الغراب اذا نقر لو مت ، مت علی غیر ملة ابی القاسم محمد - صلی الله علیه واله - ثم قال علی - علیه السلام - :ان اسرق الناس من سرق من صلاته
علی (ع ) به مردی که نمازش را به سرعت می خواند، نگاه کرد. امام سؤال کرد از چه وقتی این طور نماز می خوانی ؟ مرد پاسخ داد: از فلان وقت تا به حال . امام فرمودند: مثل (نماز خواندن ) تو در پیش خداوند مثل کلاغی
است که (بسرعت ) از زمین دانه می چیند، اگرتو به این حالت بمیری ، مرده ای به غیر دین پیامبر اسلام . امام فرمودند: همانا که دزدترین مردم کسی است که از نمازش بدزدد (یعنی کم کند).
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 24 )
عذاب ضایع کننده نماز
پیامبر (ص ) :لا تضیعوا صلاتکم ، فان من ضیع صلاته حشره الله مع قارون و فرعون و هامان - لعنهم الله و اخزاهم - و کان حقا علی الله ان یدخله النار مع المنافقین ،فالویل لمن لم یحافظ صلاته
نماز خودتان را ضایع نکنید، به حقیقت هر کس نماز خویش را ضایع کند،خداوند عز و جل او را با قارون و فرعون و هامان محشور می کند، خداوند به آنان لعنت کند و آنها را رسوا سازد، وبر خدا لازم است آنها را با منافقها به آتش داخل کند، پس وای بر کسی که به نمازش مواظب نباشد.
( بحار الانوار، ج ,82 ص 202 )
محرومیت از شفاعت
پیامبر (ص ) :لا ینال شفاعتی من اخر الصلوة بعد وقتها
کسی که نماز را از وقتش تأخیر بیندازد، (فردای قیامت ) به شفاعت من نخواهدرسید.
( بحار الانوار، ج ,83 ص 20 )
ترک نماز باعث حبطعمل
پیامبر (ص ) :من ترک صلاته حتی تفوته من غیرعذر فقد حبط عمله کسی که نمازش را بدون عذر ترک کند (نخواند) تا وقت آن بگذرد، عمل اونابود شده است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص .203 میزان الحکمه ، ج 5، ص 403 )
فاصله کفر و ایمان
پیامبر (ص ) :بین العبد و بین الکفر ترک الصلاة
فاصله کفر و بندگی ترک نماز است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص .202 میزان الحکمه ، ج 5، ص 403 )
مورد لعن واقع شدن
پیامبر (ص ) :تارک الصلاة ملعون فی التوراة ملعون فی الانجیل ملعون فی الزبور ملعون فی القران ملعون فی لسان جبرئیل ملعون فی لسان میکائیل ملعون فی لسان اسرافیل ملعون فی لسان محمد
ترک کننده نماز در تورات و انجیل و زبور و قرآن مورد لعنت قرار گرفته و به زبان جبرئیل و میکائیل واسرافیل و محمد (ص ) ملعون است .
( انوار الهدایه ، ص .197 الحکم الزاهرة ، ص 294 )
ترک نماز و هنگام مردن
پیامبر (ص ) :من ترک صلوة لا یرجو ثوابها و لایخاف عقابها فلا ابالی ایموت یهودیا ونصرانیا او مجوسیا
کسی که نماز را ترک کند، در حالی که امید به پاداش نمازش ندارد و ازعذاب ترک نماز نیز ترسناک نیست ، پس باکی نیست که یهودی بمیرد، یانصرانی ، یا مجوسی .
( بحار الانوار، ج ,82 ص .203 میزان الحکمه ، ج 5، ص 403 )
عاقبت ترک نماز
پیامبر (ص ) :من ترک الصلاة متعمدا کتب اسمه علی باب النار ممن یدخلها
هر کس عمدا نمازش را ترک کند، بر درب جهنم نامش ازدوزخیان نوشته می شود.
( کنز العمال ، ج 7، حدیث 19090 )
پاسخ اهل دوزخ
امام علی (ع ) :ألا تسمعون الی جواب اهل النار حین سئلوا:"ما سلککم فی سقر؟ قالوا: لم نک من المصلین "
آیا به پاسخ اهل دوزخ گوش فرانمی دهید که وقتی از آنها می پرسند: "چه چیز شما را گرفتار دوزخ ساخت ؟ می گویند: ما از نمازگزاران نبودیم ".
( بحار الانوار، ج ,82 ص .224 نهج البلاغه ، خطبه 190 )
بیزاری از تارک الصلوة
امام صادق (ع ) :جاء رجل الی النبی - صلی الله علیه و اله - فقال : یا رسول الله ! اوصینی ،فقال : لا تدع الصلاة متعمدا فان من ترکهامتعمدا فقد برئت منه ملة الاسلام
مردی پیش رسول خدا (ص ) آمد و عرض کرد: یارسول الله ! مرا نصیحتی بفرمایید، حضرت فرمود: نماز را عمدا رها مکن ، کسی که عمدانماز را ترک کند ملت اسلام از او بیزار است .
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 29 )
عقاب تارک الصلوة
پیامبر (ص ) :من ترک الصلوة متعمدا من غیر علة فقدبرء من ذمة الله و ذمة رسوله
کسی که نماز را عمدا و بدون علت ترک کند از امان خدا و رسولش دورخواهد بود.
( جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 75 )
نشانه کفر و نفاق
پیامبر (ص ) :الجفاء کل الجفاء و الکفر من سمع منادی الله تعالی ینادی بالصلاة و یدعوه الی الفلاح فلا یجیبه
نشانه ستمکاری و کفر(نفاق ) آن است که کسی منادی خدا را بشنود که به نماز ندا می دهد و وی را به رستگاری می خواند و دعوت او را اجابت نکند.
( نهج الفصاحه ، ص 279 )
درخواست بی نماز در برزخ
پیامبر (ص ) :تارک الصلاة یسأل الرجعة الی الدنیا، و ذلک قول الله تعالی : حتی اذا جاءاحدهم الموت قال : "رب ارجعون لعلی أعمل صالحا فیما ترکت ، کلا انها کلمة هو قائلها و من ورائهم برزخ الی یوم یبعثون "
بی نماز درخواست می کند به دنیا برگردد، و این است سخن خداوند متعال تاگاهی که به یکی از آنان مرگ آمد گوید: "پروردگارا مرا برگردانید تا شایدعمل شایسته انجام دهم در آنچه بازگزاردم ، نه چنین است آن سخنی است که او گوینده اش هست ، واز پشت آنهاتا روزی که برانگیخته شوند برزخ است .
( بحار الانوار، ج ,77 ص .58 اصول وافی ، ج 2، ص 65 )
نتیجه ترک نماز
پیامبر (ص ) :لتنقضن عری الاسلام عروة ، کلما انتقضت عروة تشبث الناس بالتی تلیها، فاولهن نقض الحکم ، و اخرهن الصلاة
دستگیره های اسلام یک به یک شکسته می شود، هرگاه یک دستگیره نابود شودمردم به آنچه نزدیک آن است چنگ می زنند، اول آنها شکستن حکومت است (حکومت اسلامی را از دست صاحب آن خارج می کنند) و آخر آنها نمازاست (نماز را ترک می کنند).
( اصول وافی ، ج 2، ص 72 )
وضو کلید نماز
پیامبر (ص ) :...والوضوء مفتاح الصلاة
وضو کلید نمازاست .
( نهج الفصاحه ، حدیث 1588 )
نصف ایمان
پیامبر (ص ) :الوضوء نصف الایمان
وضو گرفتن نیمی از ایمان است .
( بحار الانوار، ج ,80 ص 238 )
اثر تجدید وضو
پیامبر (ص ) :الوضوء علی الوضوء نور علی نور
وضوی پس از وضو بسیار پسندیده است .
( محجة البیضاء، ج 1، ص 302 )
آثار وضو
پیامبر (ص ) :أمتی الغر المحجلون من اثار الوضوء یوم القیامة
امت مرا دست و پای نورانی باشد روز قیامت ، از آثار وضو که در دنیاگرفته باشد.
( شهاب الاخبار، ص 122 )
مسواک و وضو
پیامبر (ص ) :السواک شطر الوضوء
مسواک کردن جزئی ازوضو است .
( محجة البیضاء، ج 1، ص 297 )
مسواک هنگام هر وضو
پیامبر (ص ) :یا علی ! و علیک بالسواک عند کل وضوء
ای علی ! بر تو باد مسواک زدن هنگام هر وضو.
( اصول کافی ، ج 8، ص 72 )
مسواک در سحر
امام باقر (ع ) :ان السواک فی السحر قبل الوضوء من السنة
سحرگاه ، پیش از وضو، مسواک زدن از سنت اسلامی است .
( میزان الحکمه ، ج 4،ص 596 )
پاکی ، کلید نماز
پیامبر (ص ) :مفتاح الصلاة الطهور
کلید نماز، پاکی است .
( محجة البیضاء، ج 1، ص 281 )
ورود به مسجد با وضو
پیامبر (ص ) :لا تدخل المساجد الا بالطهارة
داخل مساجد مشو، مگر با وضو.
( مستدرک الوسائل ، ج 3، ص 388 )
گشایش دربهای بهشت
پیامبر (ص ) :من اسبغ وضوءه و احسن صلاته ، و ادی زکاة ماله و کف غضبه و سجن لسانه ، و استغفر لذنبه ، و ادی النصیحة لاهل بیت نبیه فقد استکمل حقایق الایمان و ابواب الجنة مفتحة له
کسی که وضوی خود را شاداب وکامل به جای آورد، و نماز خویش را نیکوبخواند، زکات مالش را بپردازد، و خشم خود را فرو نشاند و زبانش را ازگناهان مربوطبه زبان ببندد، و برای گناه خودبا توبه طلب آمرزش کند، ونسبت به اهل بیت پیامبر خویش خیرخواه باشد، البته تمام حقایق ایمان در اوکامل شده و درهای بهشت به روی او باز است .
( ثواب الاعمال ، ص 64 )
بستر همانند مسجد
امام صادق (ع ) :من تطهر ثم اوی الی فراشه بات وفراشه کمسجده
هر کس وضو بگیرد، سپس در رختخواب خود برود و بخوابد، بستر اومانندمسجد او خواهد بود.
( وسائل الشیعه ، ج 1، ص .265 ثواب الاعمال ، ص 48 )
وضو پیش و بعد از غذا
امام صادق (ع ) :الوضوء قبل الطعام و بعده یذهبان الفقر
وضو پیش از غذا و بعد از غذا، فقر را از بین می برد.
( وسائل الشیعه ، ج 1، ص 256 )
وضو هنگام غذا
پیامبر (ص ) :یا علی ! ان الوضوء قبل الطعام و بعده شفاءفی الجسد و یمن فی الرزق
یا علی ! قبل از غذا و بعد از غذا، وضو گرفتن ، شفای بدن و برکت در روزیاست .
( بحار الانوار، ج ,66 ص 356 )
وضو برای نماز مغرب
امام کاظم (ع ) :من توضأ للمغرب کان وضوئه ذلک کفارة لما رضی من ذنوبه فی نهاره ما خلاالکبائر
کسی که برای نماز مغرب وضوبگیرد، وضویش کفاره گناهان گذشته آن روزاوست بجز گناهان کبیره .
( محجة البیضاء، ج 1، ص 302 )
وضو برای نماز صبح
امام کاظم (ع ) :و من توضأ الصلاة الصبح کان وضوئه ذلک کفارة لما مضی من ذنوبه فی لیلته الا الکبائر
کسی که برای نماز صبح وضومی گیرد، وضویش کفاره گناهان گذشته آن شب اوست بجز گناهان کبیره .
( محجة البیضاء، ص 1، ص 302 )
وضو برای تلاوت قرآن
امام علی (ع ) :لا یقرأ العبد القران اذا کان علی غیر طهور حتی یتطهر
هنگامی که وضو ندارید، قرآن نخوانید، تا این که وضو گرفته شود.
( خصال ، ج 2، ص 164 )
طهارت ظاهر و باطن
امام صادق (ع ) :طهر قلبک بالتقوی و الیقین عندطهارة جوارحک بالماء
در وقت پاکیزه نمودن اعضای خود با آب ، دل خویش را به پرهیزگاری و یقین پاک گردان .
( بحار الانوار، ج ,80 ص 239 )
پاکی به وسیله وضو
امام رضا (ع ) :انما امر بالوضوء لیکون العبد طاهرااذا قام بین یدی الجبار و عند مناجاته ...
همانا امر شده است به وضو، تا آن که بنده پاک باشد، به هنگامی که می ایستددر مقابل خداوند جبار و همچنین وقت مناجات نمودن .
( عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 104 )
با طهارت به مسجد رفتن
امام صادق (ع ) :علیکم باتیان المساجد فانهابیوت الله فی الارض من اتاه مطهرا طهره الله منذنوبه و کتب من زواره
بر حضوردر مساجد مواظبت کنید! چرا که مساجد، خانه های خداوند در زمین است . کسی که باحالت طهارت وارد مسجد شود، خداوند او را از گناهانش تطهیر می نماید و نام وی رادر زمره زایرین خویش می نویسد.
( وسائل الشیعه ، ج 1، ص 267 )
کار مانع از اول وقت
امام علی (ع ) :صل الصلوة لوقتها الموقت لها و لاتعجل وقتها لفراغ و لا تؤخرها عن وقتهالأشتغال و اعلم ان کل شی ء من عملک تبع لصلوتک
نماز را در وقت مقرر آن به جای آور، و به خاطر فراغت عجله مکن وبه علت اشتغال آن را به تأخیر میفکن ، و بدان که همه اعمال تو بسته به نمازتوست .
( نهج البلاغه ، نامه 27 )
مانع وقت نماز
امام رضا (ع ) :حافظوا علی مواقیت الصلوات ، فان العبدلا یأمن الحوادث
مراقب وقتهای نماز باشید (که تا وقتش فرا رسید انجام دهید)چرا که انسان ازحوادثی که مانع انجام نماز در وقت گردد، ایمن نیست .
( بحار الانوار، ج ,82 ص 20 )
وقت نماز صبح
امام باقر (ع ) :وقت صلاة الغداة ما بین طلوع الفجر الی طلوع الشمس
وقت نماز صبح از طلوع فجر تا طلوع خورشید است .
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 152 )
محبوبیت نماز در وقت
امام صادق (ع ) :افضل الاعمال الی الله الصلاة لوقتها و بر الوالدین و الجهاد فی سبیل الله
بهترین اعمال نزد خداوند، نمازاول وقت است پس از آن نیکی بر پدر وادر، و سپس جهاد در راه خدا است .
( بحار الانوار، ج 3، ص 85 )
دو وقت نماز
امام رضا (ع ) :اعلم ان لکل صلاة وقتین اول و اخر فأول الوقت رضوان الله و اخره عفو الله
بدان که هر نماز دو وقت دارد: اول وقت وآخر وقت . اول وقت خشنودی پروردگار و آخر آن بخشش خداوند است .
( بحار الانوار، ج ,82 ص .249 الحکم الزاهره ، ص 286 )
مذمت تأخیر نماز
پیامبر (ص ) :ثلاث لا تؤخر و هن الصلاة اذا انت والجنازة اذا حضرت و الأیم اذا وجدت کفؤا
سه چیز را نباید به تأخیر انداخت ،نماز همین که وقت آن رسید، و برداشتن جنازه وقتی آماده شد، و شوهر دادن بیوه وقتی هم کفو خود را یافت .
( نهج الفصاحه ، ص ,262 حدیث 1261 )
ثواب نماز صبح در اول وقت
امام صادق (ع ) :فاذا صلی العبد صلاة الصبح مع طلوع الفجر اثبتت له مرتین تثبتها ملائکة اللیل و ملائکة النهار
پس هرگاه نمازگزار نماز صبح را با طلوع فجر به جای آورد دو مرتبه برای اونوشته می شود، هم فرشته صبح و هم فرشته شب می نویسند (نماز صبح رافرشته روز و فرشته شب هر دومشاهده می کنند).
( ثواب الاعمال ، ص 62 )
اذان در اول وقت نماز
پیامبر (ص ) :اذا دخل الوقت یا بلال اعل فوق الجدار و ارفع صوتک بالاذان
ای بلال ! هنگامی که وقت نماز رسید بالای دیوار بروو صدای خود را به وسیله اذان بلند کن .
( فروع کافی ، ج 3، ص 307 )
بخشایش یا عذاب خداوند
امام باقر (ع ) :و من صلاها لغیر وقتها مؤثراعلیها غیرها فان ذلک الیه ان شاء غفر له و ان شاء عذبه
کسی که نماز را در غیروقتش به جا آورد و چیز دیگری را بر نماز انتخاب کند و ترجیح دهد، به درستی که این کار، خدا را مختار می کند که اگربخواهد او را ببخشاید و اگر بخواهد او راعذاب کند.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 83 )
نماز اول وقت ، جدایی از غافلین
امام باقر (ع ) :ایما مؤمن حافظ علی الصلوات المفروضة فصلاها لوقتها فلیس هذا من الغافلین
هر مؤمنی محافظت برنمازش نماید، و او را در وقتش به جا آورد، ازانسانهای غافل شمرده نمی شود.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 79 )
نورانیت اذان
پیامبر (ص ) :یا علی ألاذان نوریا علی ! اذان نور است .
( بحار الانوار، ج 84، ص 154 )
پاداش مؤذن بهتر است
پیامبر (ص ) :من اذن محتسبا یرید بذلک وجه الله - عز و جل - اعطاه الله ثواب اربعین الف شهید و اربعین الف صدیق و یدخل فی شفاعته اربعین الف مسی ء من امتی الی الجنة
کسی که اذان بگوید، و به خداوندتوجه داشته باشد، خداوند به او ثواب چهل هزار شهید و چهل هزار راستگو را عطامی کند و چهل هزار از امت گناهکاران شامل شفاعتش گردیده و داخل بهشت می شوند.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 130 )
آفات بی توجهی به اذان
امام علی (ع ) :من سمع النداء و هو فی المسجد ثم خرج فهو منافق ، الا رجل یرید الرجوع الیه ، او یکون علی غیر طهارة فیخرج لیتطهر
کسی که صدای اذان را در مسجد شنید، و بدون خواندن نماز (جماعت ) ازمسجد خارج شودمنافق است ، مگر این که قصد برگشت برای نماز خواندن دارد، یا وضو ندارد و برای گرفتن وضو از مسجد خارج شود.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 161 )
سربلندی اذان گویان در قیامت
امام علی (ع ) :یحشر المؤذنون یوم القیامة طوال الأعناق
اذان گویان ، روز قیامت با سرافرازی و سربلندی محشور می شوند.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 149 )
نجات از آتش
پیامبر (ص ) :ان لحوما محرمة علی النار و هی لحوم المؤذنین
همانا، گوشتهایی بر آتش (جهنم ) حرام است (آتش آنها را نمی سوزاند) وآن گوشت بدن اذان گویان است .
( مستدرک الوسائل ، ص 249 )
ثواب برای اذان گو
امام باقر (ع ) :
المؤذن یغفر الله له مد بصره و مدصوته فی السماء و یصدقه کل رطب ویابس سمعه ، و له من کل یصلی معه فی مسجده سهم و له بکل من یصلی بصوته
خداوند مؤذن را به اندازه ای که چشمش می بیند و صدایش در آسمان می پیچدمی آمرزد، هر خشک و تری که آواز او را می شنود او را تصدیق می کند، و ازثواب هر کس که با او در مسجد نماز گزارد سهمی نصیب او شود و به شمار هرکس که به بانگ او نماز بخواندحسنه ای برای اوست .
( محجة البیضاء، ج 1، ص .331 من لا یحضره الفقیه ، ج 1، ص 287 )
پاداش شهید
پیامبر (ص ) :للمؤذن فیما بین الاذان و الاقامة مثل اجرالشهید المتشحطبدمه فی سبیل الله
برای شخص اذان گو در فاصله اذان و اقامه ،ثوابش مانند ثواب شهیدی است که در راه خدا در خون خود می غلطد.
( ثواب الاعمال ،ص 58 )
واجب شدن بهشت بر مؤذن
پیامبر (ص ) :من اذن فی مصر من أمصار المسلمین سنة وجبت له الجنة
هر کس در یکی از شهرهای مسلمانان یک سال اذان بگوید بهشت بر اوواجب می شود.
( محجة البیضاء، ج 1، ص .337 وسائل الشیعه ، ج 4، ص 613 )
تأثیر گفتن اذان و اقامه
امام صادق (ع ) :من صلی باذان و اقامة صلی خلفه صفان من الملائکة و من صلی باقامة بغیراذان صلی خلفه صف واحد ما بین المشرق والمغرب
هر کس که نماز را با اذان و اقامه بخواند، دو صف از فرشتگان درپشت سرش نماز می گزارند، و کسی که نماز را با اقامه تنها بخواند یک صف از فرشتگان در پشت سرش نماز می خوانند و اندازه صف به قدر میان مشرق و
مغرب است .
( محجة البیضاء، ج 1، ص .338 ثواب الاعمال ، ص 59 )
اذان با صدای بلند
امام صادق (ع ) :کان رسول الله - صلی الله علیه واله - یقول لبلال اذا دخل الوقت یا بلال اعل فوق الجدار و ارفع صوتک بالاذان
رسول خدا (ص ) هنگامی که وقت نماز فرا می رسید به بلال می فرمود: بالای دیوار (مسجد)برو و اذان را با صدای بلند بگو.
( وسائل الشیعه ، ج 4، ص 624 )
محشور با شهداء و پیامبران
پیامبر (ص ) :یحشر المؤذنون من امتی مع النبیین و الصدیقین و الشهداءاذان گویان ، از امت من با پیامبران و راستگویان و شهیدان محشور می شوند.
( مستدرک الوسائل ، ج 4، ص 23 )
تأثیر هفت سال اذان گفتن
امام باقر (ع ) :من أذن سبع سنین محتسبا جاءیوم القیامة و لا ذنب له
هر کس هفت سال برای خدا اذان بگوید، روز رستاخیزبدون گناه وارد محشرمی شود.
( ثواب الاعمال ، ص .83 من لا یحضره الفقیه ، ج 1،ص .288 وسائل الشیعه ،ج 4، ص 613 )
اجابت اذان مؤذن
پیامبر (ص ) :اجابة المؤذن کفارة الذنوب
اجابت اذان مؤذن ، کفاره گناهان است .
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 227 )
فرار شیطان از اذان
پیامبر (ص ) :ان الشیطان اذا سمع النداء هرب
به درستی که شیطان وقتی صدای اذان را شنید فرار می کند.
( کنز العمال ، حدیث 20951 )
قرعه برای اذان گفتن
پیامبر (ص ) :لو علم الناس ما فی النداء و الصف الاول لاستهموا علیه
اگر مردم می دانستند چه فضیلتی دارد اذان گفتن و شرکت در صف اول جماعت ، هر آینه برای این کار قرعه کشی می کردند.
( بحار الانوار، ج ,88 ص 200 )
اذان گفتن در همه حال
امام رضا (ع ) :یؤذن الرجل و هو جالس و یؤذن و هوراکب
شخص اذان گو چه نشسته باشد و چه سواره اذان می گوید.
( من لا یحضره الفقیه ، ج 1، ص 285 )
دعا هنگام اذان
امام علی (ع ) :اغتنموا الدعاء عند اربع : عند قرائة القران و عند الاذان و عند نزول الغیث وعند التقاء الصفین للشهادة
در چهارزمان دعا را غنیمت شمارید: 1- هنگام قرائت قرآن . 2- هنگام اذان .3- هنگام نزول باران . 4- هنگام رو به رو شدن دو لشکر مؤمنین و کفاربرای جنگ .
( وسائل الشیعه ، ج 4، ص 1114 )
تأثیر اذان و اقامه در گوش نوزاد
پیامبر (ص ) :من ولد له مولود فلیؤذن فی اذنه الیمنی ، و لیقم فی الیسری ، فأن ذلک عصمة من الشیطان
کسی که فرزندی به او داده شد (به دنیا آمد) در گوش راستش اذان و درگوش چپش اقامه بگوید، زیرااین عمل ، نوزاد را از شر شیطان حفظ می نماید.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 162 )
اجابت ندای مؤذن
امام علی (ع ) :اجابة المؤذن یزید فی الرزق
اجابت دعوت اذان گو، سبب افزایش روزی می شود.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 177 )
تکرار اذان مؤذن
امام باقر (ع ) :کان رسول الله - صلی الله علیه و اله -اذا سمع المؤذن یؤذن قال مثل مایقوله فی کل شی ء
رسول خدا (ص ) وقتی صدای اذان مؤذن را می شنید، آن جملات را تکرارمی کرد.
( الکافی ، ج 3، ص ,310 حدیث 29 )
علاقه بلال به رسول خدا (ص )
امام صادق (ع ) :ان بلالا کان عبد صالحا، فقال :لا اؤذن لاحد بعد رسول الله - صلی الله علیه و اله -
همانا که بلال بنده ای شایسته بود و گفت : من برای احدی بعد از رسول الله (ص ) اذان نمی گویم .
( من لا یحضره الفقیه ، ج 1، ص 286 )
اذان با صدای بلند
ابوعبدالله (ع ) :اذا اذنت فلا تخقین صوتک فان الله یأجرک مد صوتک فیه
زمانی که اذان گفتی ، صدایت را کوتاه مکن ، زیرا که خداوندبه مقدار بلندی صدای تو در اذان ، پاداش می دهد.
( التهذیب ، باب اذان ، حدیث 45 )
آشنایی با وقت اذان
ابوعبدالله (ع ) :لا یستقیم الأذان و لا یجوز ان یؤذن به الا رجل مسلم عارف
اذان برپا نمی شود و نباید آن را بگوید، مگر مرد مسلمانی که به وقت آن آشنا باشد.
( فروع کافی ، ج 3، ص ,307 حدیث 13 )
تحقیر اذان
پیامبر (ص ) :
سیأتی علی الناس زمان یترکون الاذان علی ضعفائهم
زمانی خواهد آمد که اذان را تحقیر کرده و آن را به افرادی ناتوان می سپرند.
( کنز العمال ، ج 7، ص 690 )
علت نماز جماعت
امام رضا (ع ) :انما جعلت الجماعة لئلا یکون الاخلاص والتوحید و الاسلام و العبادة لله الاظاهرا مکشوفا مشهورا
نماز جماعت قرار داده شده است ، تا اخلاص و یگانگی و اسلام و عبادت برای خداوند آشکار، باز و ظاهرباشد.
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص .372 بحار الانوار، ج ,88 ص 12 )
خوش گمانی به نمازگزار
امام صادق (ع ) :من صلی خمس صلوات فی الیوم واللیلة فی جماعة فظنوا به خیرا و اجیزواشهادته
هر که پنج نماز شبانه روز را به جماعت می خواند به او خوش گمان باشید وگواهی اش را بپذیرید.
( بحار الانوار، ج ,88 ص 8. وسائل الشیعه ، ج 5، ص 371 )
ثواب پشت سر عالم
پیامبر (ص ) :من صلی خلف عالم فکأنما صلی خلف رسول الله
کسی که پشت سر عالم نماز به جا آورد، مانند کسی است که پشت سرپیغمبر خدا نماز خوانده است .
( بحار الانوار، ج ,88 ص 119 )
صف جهاد و صف جماعت
امام کاظم (ع ) :ان الصلوة فی الصف الاول کالجهادفی سبیل الله - عز و جل -
نماز خواندن در صف اول ، مانند جهاد در راه خداست .
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 387 )
ثواب اقتدا به عالم
امام صادق (ع ) :الصلاة خلف العالم بالف رکعة
نماز در پشت سر یک عالم برابر هزار رکعت است .
( بحار الانوار، ج ,88 ص 5 )
صف اول جماعت
پیامبر (ص ) :ان الله و ملئکته یصلون علی الذین یصلون الصفوف الاول
به حقیقت خداوند و فرشتگانش بر کسانی که صفهای اول نماز جماعت را به هم پیوند می دهند، درود می فرستند.
( کنز العمال ، ج 2، ص 623 )
لبیک به اذان نماز
پیامبر (ص ) :اذا سمعت الاذان فأت و لو حبوا
هنگامی که اذان نماز را شنیدی ، هر چه سریعتر به مسجد بیا، گر چه سینه خیز باشد.
( کنز العمال ، ج 7، ص 548 )
امام جماعت
پیامبر (ص ) :امام القوم وافدهم فقدموا فی صلاتکم افضلکم
امام جماعت هر جمعی نماینده آن در پیشگاه خداوند می باشد، پس برای امامت جماعت خود بهترینها را برگزینید.
( بحار الانوار، ج ,88 ص 109 )
نماز جماعت در صبح
پیامبر (ص ) :لان اصلی الصبح فی جماعة احب الی من ان اصلی لیلتی حتی اصبح
اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم ، در نظرم محبوبتر ازعبادت و شب زنده داری تا صبح است .
( کنز العمال ، ج 8، حدیث 22792 )
آفات جدایی از جمعیت
پیامبر (ص ) :من فارق جماعة المسلمین فقد خلع ربقة الاسلام من عنقه قیل : یا رسول الله وما جماعة المسلمین ؟ قال : جماعة اهل الحق و ان قلوا
کسی که از جمعیت مسلمان جدا شود، رشته اسلام را از گردنش باز نموده .ازحضرت سؤال شد: منظور کدام جمعیت است ؟ آن حضرت فرمود: مردم اهل حق ، هر چندکم باشند.
( امالی شیخ صدوق ، ص 272 )
فضیلت نماز جماعت
پیامبر (ص ) :صلاة الرجل فی جماعة خیر من صلاته فی بیته اربعین سنة . قیل : یا رسول الله !صلوة یوم ؟ فقال : صلوة واحدة
نماز خواندن انسان در جماعت بهتر است از نمازی که چهل سال در خانه خوانده شود. عرض کردند:یا رسول الله ! نماز یک روز؟ حضرت فرمود: بلکه یک نماز.
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 374 )
اخطار پیامبر و ترک نماز جماعت
امام صادق (ع ) :هم رسول الله - صلی الله علیه و اله - بأحراق قوم فی منازلهم لا یصلون بالجماعة
حضرت پیغمبر (ص )خواست خانه ها را بر قومی که در منازل نماز می گذاردندو به جماعت حاضر نمی شدند،بسوزاند.
( لئالی الاخبار، ج 4، ص 205 )
بی اعتنایی به نماز جماعت
امام علی (ع ) :من سمع النداء فلم یجبه من غیرعلة فلا صلاة له
هر کس که صدای اذان جماعت را بشنوند و بدون هیچ عذری پاسخ ندهد،نماز ندارد (نمازش مقبول نیست ).
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 375 )
برائت از آتش دوزخ و نفاق
پیامبر (ص ) :من صلی اربعین یوما جماعة یدرک التکبیرة الاولی ، کتب له برائتان برائة من النارو برائة من النفاق
کسی که نماز خود را با جماعت و با درک تکبیر اول نماز، چهل روز انجام دهد، خداوند دو برائت را برای او مقرر می سازد: 1- برائت از آتش دوزخ .2- برائت از نفاق .
( بحار الانوار، ج ,88 ج 4 )
ترک نماز جماعت
امام باقر (ع ) :من ترک الجماعة رغبة عنها و عن جماعة المسلمین من غیر علة فلا صلاة له
کسی که از روی بی میلی ، بدون عذر و علت نمازجماعت را که اجتماع مسلمانان است ترک کند، نمازی برای او نیست .
( امالی شیخ صدوق ، ص 290 )
نماز جماعت با هر دشواری
پیامبر (ص ) :الصلاة جماعة و لو علی رأس زج
در نماز جماعت شرکت نمایید، گر چه آن را بر سر آهن و نوک نیزه انجام دهید(یعنی هر قدر سخت و دشوار باشد، از حضور در جماعت دریغ نکنید).
( بحار الانوار، ج ,88 ص 4 )
رعایت حال مأمومین
پیامبر (ص ) :انی لأکون فی الصلوة فاسمع بکاء الصبی فاخفف مخافة ان اشق علی امه
من گاهی در حال نماز که هستم صدای گریه کودکی رامی شنوم و نماز راسبک و کوتاه می کنم ، چرا که می ترسم مادرش را به رنج افکنم .
( کنز العمال ، ج 7، ص ,601 حدیث 20455 )
دوری از ایمان
امام صادق (ع ) :من خلع جماعة المسلمین قدر شبر، خلع ربقة الایمان من عنقه
کسی که به اندازه یک وجب از جماعت مسلمانان (عملا) دوری کند،ریسمان ایمان را از گردنش در آورده و به دور افکنده است .
( بحار الانوار، ج ,88 ص 13 )
نظم صفهای جماعت
پیامبر (ص ) :یا ایها الناس اقیموا صفوفکم و امسحوابمناکبکم لئلا یکون فیکم خلل و لاتخالفوا فیخالف الله بین قلوبکم الا و انی أراکم من خلفی
رسول خدا (ص ) خطاب به جمعیتی فرمود: ای مردم صفهای (نماز جماعت )رامنظم و مساوی کنید و دوش به دوش بایستید تا فاصله و جدایی میان شمانیفتد ونامرتب نباشید که خداوند دلهای شما را از یکدیگر دور گرداند وبدانید که من شمارا از پشت سر می بینم که چگونه نظم را در صفهای جماعت برقرار می کنید.
( ثواب الاعمال ، ص 520 )
نماز و وحدت اسلامی
امام صادق (ع ) :من صلی معهم فی الصف الاول کان کمن صلی خلف رسول الله (ص ) فی الصف الاول
کسی که در صف اول نماز جماعت اهل سنت شرکت نماید، مانند آن است که در صف اول پشت سر پیامبر (ص ) نماز خوانده باشد.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 381 )
تأخیر نماز به خاطر جماعت
امام صادق (ع ) :عن جمیل بن صالح انه سال ابا عبدالله - علیه السلام - ایهما افضل ؟ یصلی الرجل لنفسه فی اول الوقت اویؤخرها قلیلا و یصلی باهل مسجده اذا کان امامهم ؟ قال : یؤخر و یصلی باهل مسجده اذاکان الامام
جمیل بن صالح از امام صادق (ع ) سؤال کرد: کدام یک از این دوافضل است : انسان در اول وقت نمازش را بخواند یا مقداری نماز را تأخیربیندازد تا بااهل مسجد به جماعت نماز بخواند، زمانی که مسجد امام جماعت
دارد؟ حضرت فرمود:نماز را به تأخیربینداز، با اهل مسجد نماز بخوان ، زمانی که مسجد امام جماعت دارد.
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 388 )
آفات بی میلی به مساجد
امام صادق (ع ) :و من صلی فی بیته جماعة رغبة عن المساجد فلا صلاة له و لمن صلی معه الامن علة تمنع من المسجد
و هر کس از روی بی میلی به مساجد در خانه اش هر چند نماز جماعت بخواندبرای او نمازی نخواهد بودو حتی برای کسانی که با او نماز خوانده اند، مگرآن که واقعا علتی مانع از حضور درمسجد بوده باشد.
( امالی الطوسی ، ج 2، ص 307 )
مداومت بر نماز جماعت
پیامبر (ص ) :و من لزم جماعة المسلمین حرمت علیهم غیبته و ثبتت عدالته
کسی که بر نماز جماعت مداومت داشته باشد، غیبت او بر مسلمانان حرام وعدالتش ثابت می شود.
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 394 )
فضیلت نماز جماعت
پیامبر (ص ) :صلاة الجماعة افضل من صلاة الفرد بخمس و عشرین درجة
یک نماز که به جماعت برگزار گردد، برتری و فضیلت دارد بر بیست و پنج نماز فرادی .
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 374 )
امام جماعت فکر مأمومین
امام صادق (ع ) :ینبغی للامام ان یکون صلاته علی صلاة اضعف من خلفه
بر امام جماعت شایسته است که نمازش بر اساس نمازضعیفترین مأمومین خودباشد (نماز را در حال نماز جماعت طولانی نکند).( من لا یحضره الفقیه ، ج 1، ص 381 )
اهمیت نماز جماعت
پیامبر (ص ) :الصلاة جماعة و لو علی رأس زج اذاسئلت عمن لا یشهد الجماعة فقل : لااعرفه
نماز باید به صورت جماعت خوانده شود،و لو بر نوک تیز پیکان باشد، زمانی که از شما سؤال شد در مورد کسی که به جماعت حاضر نمی شود، بگویید اورا نمی شناسیم .
( بحار الانوار، ج ,88 ص 5 )
فضیلت سمت راست
پیامبر (ص ) :فضل میامن الصوف علی میاسرها کفضل صلوة الجماعة علی صلوة الفرد
فضیلت سمت راست بر سمت چپ ، صفهای جماعت همانند فضیلت نمازجماعت است بر نماز فرادی .
( جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 465 )
کامل کننده نماز
پیامبر (ص ) :سووا صفوفکم فان تسویة الصف تمام الصلاة
صفهای نماز جماعت را مساوی کنید، پس همانا که مساوی کردن صفها،کامل کننده نماز است .
( بحار الانوار، ج ,88 ص 20 )
حضور در نماز جماعت با قصد پاک
پیامبر (ص ) :من اتی الجماعة ایمانا واحتسابا استأنف العمل
کسی که در نماز جماعت با ایمان و قصد پاک و خشنودی خداداخل شود،اعمال خود را از سر گیرد. (کنایه از این است که گناهان گذشته اش بخشیده می شود).
( ثواب الاعمال ، ص 87 )
سبب ورود بهشت
امام صادق (ع ) :من صلی عن یمین الامام اربعین یوما دخل الجنة
کسی که سمت راست امام جماعت چهل روز نماز بخواند وارد بهشت می شود.
( جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 465 )
صف اول و صف ملائکة
امام علی (ع ) :افضل الصفوف اولها و هو صف الملائکة و افضل المقدم میامن الامام
بهترین صفهای نماز جماعت ، صف اول است ، وآن صف ملائکه است وبهترین جای صف اول سمت راست امام است .
( بحار الانوار، ج ,88 ص 18 )
فضیلت یک رکعت
امام رضا (ع ) :فضل الجماعة علی الفرد بکل رکعة الفارکعة
فضیلت نماز جماعت بر نماز فرادی هر یک رکعت برابر دو هزار رکعت است .
( بحار الانوار، ج ,88 ص 4 )
نماز جماعت سبب ورود به بهشت
پیامبر (ص ) :فما من مؤمن مشی الی الجماعة الا خلف الله علیه اهوال یوم القیامة ، ثم یأمر به الی الجنة
پس مؤمنی نیست که در راه نماز جماعت قدم بردارد مگر این که خداوندتبارک و تعالی ترس وهراس روز قیامت را برای او سبک می گیرد، سپس او راامر می کند به ورود به بهشت .
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 372 )
اقتدا به امام جماعت اهل ولایت
امام رضا (ع ) :و لا تصلی خلف فاجر و لایقتدی الا باهل الولایة
پشت سر آدم فاجر نماز نخوان ، اقتدا فقطبر شخص اهل ولایت اهل بیت عصمت و طهارت جایز است .
( تحف العقول ، ص 308 )
استجابت دعا
پیامبر (ص ) :ان الله یستحیی من عبده اذا صلی فی جماعة ثم سأله حاجة ان ینصرف حتی یقضیها
زمانی که بنده ای نمازش را به جماعت بخواند، خداوند از او حیاء می کند، وهنگامی که از او طلب حاجت کرد، منصرف نشود، مگراین که حاجتش رابرآورد.
( بحار الانوار، ج ,88 ص 4 )
محافظت بر صف اول
پیامبر (ص ) :و من حافظ علی الصف الاول و التکبیرة الاولی لا یؤذی مسلما اعطاه الله من الاجر ما یعطی المؤذنون فی الدنیا و الاخرة
کسی که محافظت و مداومت بر صف اول و تکبیر اول نماید، و مسلمانی رااذیت نکند، خداوند به او اجری معادل اجری که مؤذن در دنیا و آخرت دریافت می کند، عطاخواهد کرد.
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 387 )
اقتدا به سه گروه ممنوع است
امام صادق (ع ) :ثلاثة لا یصلی خلفهم :المجهول ، و الغالی و ان کان یقول بقولک ، و المجاهربالفسق و ان کان مقتصدا
پشت سر سه گروه نماز نخوان (اقتداء نکن ):1- پشت سر شخص ناشناخته .2- مرد غلو کننده ، هر چند که امامی و هم عقیده تو باشد.3-شخص متظاهر به فسق و گناه ، اگر چه مردی میانه رو و معقول باشد.
( خصال صدوق ، ص 154 )
آفات بی نظمی در نماز جماعت
امام باقر (ع ) :ینبغی للصفوف ان تکون تامة متواصلة بعضها الی بعض ، و یکون بین کل صفین قدر مسقطجسد الانسان اذا سجد
سزاواراست که صفها کامل و به هم پیوسته باشند، و میان دو صف فاصله به اندازه ای باشد که یک انسان بتواند سجده کند و اگر در نماز جماعت فاصله دو صف جلو و عقب کمتر از این باشد، چنین نمازی نماز کامل و درستی نیست .
( دعائم الاسلام ، ج 1، ص 155 )
مانع اقتدا به مؤمنین
امام صادق (ع ) :من قال بالجسم فلا تعطوه شیئا من الزکاة و لا تصلوا خلفه
هر کس قائل به جسمانیت خدا باشد از زکات چیزی به اوندهید و در پشت سرش نماز نخوانید.
( من لا یحضره الفقیه ، ج 1، ص 379 )
آفات بی نظمی در نماز جماعت
پیامبر(ص ) :کان رسول الله - صلی الله علیه و اله - یمسح مناکبنا فی الصلوة و یقول :استووا و لا تختلفوا فتختلف قلوبکم
رسول خدا (ص ) شانه های نمازگزاران را در نماز جماعت می گرفت و منظم می کرد، ومی فرمود: مساوی و منظم باشید، نامنظم و جدا از هم نباشید که قلبهای شما از یکدیگرجدا می شود.
( جامع احادیث الشیعه ، ج 6 ، ص 470 )
فضیلت تکبیر اول
پیامبر (ص ) :التکبیرة الاولی مع الامام خیر من الدنیاو ما فیها
تکبیر اول را با امام جماعت گفتن بهتر است از دنیا و آنچه در آن است .
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص .488 بحار الانوار، ج ,88 ص 15 )
نمازهای پنج گانه با جماعت
پیامبر (ص ) :من صلی الخمس فی الجماعة وحافظ علی الجمعة فقد اکتال الاجر بالمکیال الاوفی و قال تعالی : "ثم یجزیه الجزاءالاوفی "
کسی که نماز پنج وقت خود را به جماعت بخواند و به نماز جمعه حاضرشود،پس به تحقیق اجر خود را به حد کافی دریافت کرده است . سپس رسول خدا (ص ) این آیه کریمه را تلاوت فرمود: "پس جزا داده شود بر آن ، جزای کاملتر".
( جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 386 )
مقدار نماز جماعت
امام علی (ع ) :و اذا قمت فی صلاتک للناس ، فلا تکونن منفرا و لا مضیعا فان فی الناس من به العلة و له الحاجة
و هنگامی که به نمازجماعت برای مردم می ایستی باید نمازت نه نفرت آور ونه تضییع کننده باشد (نه آن قدر آن را طول بده که موجب تنفر مأمومین شودو نه آن قدر سریع که نماز را ضایع کنی ) چرا که در بین مردمی که با تو به نماز ایستاده اند، هم بیمار وجوددارد و هم افراد حاجتمند هست .
( نهج البلاغه ، نامه 52 )
مورد شفیع امام جماعت
پیامبر(ص ) :ان امامک شفیعک الی الله - عز وجل - فلا تجعل شفیعک سفیها و لا فاسقا
همانا امام و پیشنماز تو، شفیع و واسطه توبه درگاه با عظمت الهی است ، پس هرگز کسی را که فاسد و بی خرد است وسیله و شفیع خود به درگاه الهی قرار مده .
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 492 )
اولین نماز جماعت
امام صادق (ع ) :اول جماعة کانت ان رسول الله - صلی الله علیه و اله - کان یصلی و امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب - علیه السلام - معه
نخستین جماعتی که برگزار شد، روزی بود که رسول خدا (ص ) داشت نمازمی خواند وعلی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (ع ) همراه آن حضرت بود.
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 373 )
سفارش رسول خدا (ص ) در مقدار نماز جماعت
امام علی (ع ) :و قد سألت رسول الله - صلی الله علیه و اله - حین وجهنی الی الیمن کیف اصلی بهم ؟ فقال : صل بهم کصلاة اضعفهم ، و کن بالمؤمنین رحیما
من از رسول خدا (ص ) به هنگامی که مرابه سوی "یمن " فرستاد، پرسیدم :چگونه با آنان نماز بخوانم ؟ آن حضرت در پاسخم فرمود: "نمازی بخوان همچون نمازی که ناتوان ترین آنها می خواند و نسبت به مؤمنان رحیم و مهربان باش ".
( نهج البلاغه ، نامه 52 )
شفاعت کننده
پیامبر (ص ) :ان الله وعد ان یدخل الجنة ثلاثة نفور بغیرحساب و یشفع کل واحد منهم فی ثمانین الفا، المؤذن و الامام ، و رجل یتوضا ثم یدخل المسجد فیصلی فی الجماعة
همانا خداوند به سه گروه وعده داد، بدون حساب واردبهشت شوند، و هریک از این سه گروه (روز قیامت ) می توانند هشتاد هزار نفر راشفاعت کنند وآنها عبارتند از: 1- مؤذن . 2- امام جماعت . 3- کسی که وضو بگیرد،سپس داخل مسجد شود و نماز را به جماعت به جا آورد.
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 488 )
برتری نماز جماعت بر فرادی
امام باقر (ع ) :فضل صلاة الجماعة علی صلاة الرجل فردا خمس و عشرون درجة فی الجنة
نماز جماعت بر نماز فرادی بیست و پنج درجه بهشتی فضیلت و برتری دارد.
( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 371 )
عبور از صراط
پیامبر (ص ) :و من حافظ علی الجماعة حیثما کان مر علی الصراطکالبرق الخاطف اللامع فی اول زمرة مع السابقین
کسی که محافظت و مداومت بر نماز جماعت کند، مانند برق سریع ودرخشان همراه نخستین گروه بهشتیان از روی صراط می گذرد.
( ثواب الاعمال ، ص 343 )
تسریع در نماز جماعت
امام صادق (ع ) :صلی رسول الله - صلی الله علیه واله - الظهر و العصر فخفف الصلاة فی الرکعتین فلما انصرف ... قالوا: خففت فی الرکعتین الاخیرتین ؟ فقال لهم : او ماسمعتم صراخ الصبی
روزی رسول خدا (ص ) نمازظهر و عصر را به جا می آورد، ناگهان دو رکعت آخر نماز را تخفیف (تسریع ) دادند،اصحاب پس از نماز از حضرت سؤال کردند، که آیا دستور جدید آمده ؟ فرمود: برای چه ؟ گفتند: چرا دو رکعت آخر نماز را سبکتر خواندی ؟ فرمود: مگر صدای فریاد گریه کودک را نمی شنوید.
( وسایل الشیعه ، ج 5، ص 369 )
به فکر ناتوان ترین مأمومین باش
امام علی (ع ) :و صلوا بهم صلاة أضعفهم و لا تکونوا فتانین
و با مردم همانند نمازگزاردن ناتوان ترین آنان نماز گزارید و(با طول دان آن موجبات زحمات آنان را فراهم نیاورید) و سبب فتنه و فسادنباشید.
( نهج البلاغه ، ص 52 )
نماز با جماعت
پیامبر (ص ) :لو یعلمون ما فی العشاء و الفجر لاتوهما ولو حبوا
اگر بدانند آنچه را که در خواندن نماز عشاء و صبح با جماعت هست به آن می آیند، هر چند با زانوها و دستها باشد، مانند راه رفتن کودک با نشستن گاه خود.
( اصول وافی ، ج 2، ص 149 )
کناره گیری از جماعت
پیامبر (ص ) :ن الشیطان ذئب الانسان کذئب الغنم یأخذ الشاة القاصیة والناحیة فایاکم والشعاب و علیکم بالجماعة و العامة والمسجد
شیطان گرگ انسان است همانند گرگ گوسفندان که همیشه میشهای دورافتاده وکناره گیر را می گیرد. پس از دسته بندیها (گروه گرایی و خط بازی )بپرهیزید و برشما باد به حضور در جماعت و مجالس عمومی و مسجد.
( کنز العمال ، ج 7، ص ,581 حدیث 20355 )
تشکیل صف نماز جماعت
پیامبر (ص ) :ثلاثة یضحک الله الیهم : الرجل اذاقام باللیل یصلی و القوم اذا صفوا فی الصلاة ، و القوم اذا صفوا فی قتال العدو
سه گروهند که خداوند از آنان خشنود است :1- کسی که نماز شب می خواند.2- جمعی که نماز جماعت تشکیل می دهند.3- دسته ای که در برابردشمن در راه خدا صف آرایی کرده اند.
( ثواب الاعمال ، ص 96 )
مواظبت بر نماز جماعت
امام علی (ع ) :مروة الحضر، قراءة القران ومجالسة العلماء و النظر فی الفقه و المحافظة علی الصلاة فی الجماعات
از علی بن ابی طالب (ع ) نقل شده که فرمود: جوانمردی در حضور در وطن ،قرآن خواندن و همنشینی با علماء و نگریستن در احکام دین و مواظبت بر نمازخواندن در جماعتهاست .
( بحار الانوار، ج ,88 ص 10 )
اقامه نماز جماعت امام زمان (عج )
معصوم (ع ) :یجتمع المهدی - علیه السلام - و عیسی بن مریم - علیه السلام - فیجی ءوقت الصلوة فیقول المهدی لعیسی -علیهما السلام - : تقدم ، فیقول عیسی (ع ) انت اولی بالصلوة فیصلی عیسی (ع ) ورائه مأموما
در حدیث آمده است : پس از ظهور، عیسی بن مریم (ع ) در هنگام نمازدرکنار امام (ع ) حاضر می شود و امام (ع ) به او امامت بر نماز جماعت راتعارف می کند. ولی او می گوید: تو سزاوارتری به این امر، و سپس به عنوان مأموم پشت سر او به جماعت می ایستد.
( منتخب الاثر، ص .479 تذکرة الخواص ، ص 377 )
:: ادامه مطلب
قیام ، تبلور حالتى است كه بنده به وسیله آن بر سرعت گرفتن و مسابقه توانمند مى شود، سپس به بهترین وجه براى امامت قدرت مى یابد، از این رو كسى كه به پا ایستد وبراى خدا پایدارى كند، فرشتگان بر او فرود آمده وى را به ولایت نوید مى دهند،ولایتى كه ترس و اندوه را از بین مى برد؛
ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا تتنزل علیهم الملائكة الا تخافوا و لا تحزنوا و ابشروا بالجنة التى كنتم توعدون( 1 ) . بنابراین ، اگر كسى به پایدارى استمرار بخشد، ممكن است فرشتگان نوید دهنده راببیند و سخنانشان را بشنود؛ زیرا آنچه ویژه رسول الله صلى الله علیه و آله است همان است كه به خصوص تشریع بر مى گردد، اما آنچه مربوط به حفظ و نگهدارى دین - تسدیدى ومانند آن - است ، مخصوص او صلى الله علیه و آله نیست و دیگران نیز مى توانند فرشته را ببینند و سخن او را بشنوند و از آن بهره مند گردند، چنان كه گذشت .
بنابراین، آن گونه كه قیام خداوند به قسط و عدل ، منزه از حالت خاص بدنى است راز و نهان قیام نیز كه در سر نماز نهفته است منزه از حالت خاص بدنى است ، گر چه قیامى كه درظاهر و شكل نماز اعتبار دارد، همان قیام بدنى است .
از این رو نمازگزارى كه باپروردگارش به مناجات پرداخته و به حالت ایستاده در برابر معبود قائم به قسط نمایان شده ، باید به حال قیام باشد؛ زیرا قلبى كه قائم است اثر قیامش در اعضا و جوارح نمودار مى شود، چنان كه خشوع و فروتنى قلب نیز در فرو اندامى و خشوع جوارح تجلى مى یابد؛ زیرا از امیرالمؤ منین علیه السلام روایت شده كه رسول خدا صلى الله علیه وآله مردى را نگریست كه در حال نماز با ریش خود بازى مى كرد فرمود:
انه لو خشع قلبه لخشعت جوارحه ؛ (2) یعنى اگر دل این مرد خشوع مى داشت ، اعضاى وى نیز خاشع بود.
این سخن با حدیثى كه از رسول خدا صلى الله علیه و آله نقل شده كه ایشان صلى الله علیه و آله گاهى در حال نماز به محاسن شریف دست مى كشید، منافات ندارد، به حضرت گفته شد: مى بینیم در نماز به موهاى شریف صورت دست مى كشى ؟ فرمود: این هنگامى است كه اندوهم فزونى مى یابد: فقال اذا كثرت همومى ، ( 3 ) زیرا: اولا دست كشیدن، غیر از بازى كردن است ، و منافاتى با خشوع قلبى ندارد.
ثانیا دست كشیدن به محاسن ، هنگام فراوانى اندوه ، خود یك نوع لابه و زارى به درگاه خداوند به شمار مى رود و پیامبر صلى الله علیه و آله یك اندوه بیش نداشت ، و آن بیرون آمدن قرآن ازهجران بود - كه امت پیامبر آن را رها كرده بودند - ( 4 ) و ایمان امت خویش ؛ زیراآنان به خدا و رسول صلى الله علیه و آله او كفر ورزیدند و پیامبر در پى این امر جان خود را به هلاكت نزدیك مى ساخت ( 5 ) اندوه پیامبر براى این بود كه به آنچه ازجانب خداوند آورده بود نگرویدند، اندوه هاى حضرت براى دنیایى نبود كه وصى وى آن راسه طلاقه كرد ( 6 ) ، چه رسد به خود او. این بود پاره اى از اسرار نماز.
پی نوشت :
1- سوره فصلت ، آیه 30؛ به راستى كسانى كه گفتند پروردگار ما خداست ، سپس ایستادگى كردند فرشتگان بر آنان فرود مى آیند و مى گویند: هان ، بیم مدارید و غمین مباشید و به بهشتى كه وعده یافته بودید، شاد باشید
2- جامع احادیث الشیعة ، ج 5، ص 48، ح 2353
3- همان ، ص 48، ح 2353 از جعفریات ص 36
4- دلیل این سخن آیه و قال الرسول یا رب ان قومى اتخذوا هذا القرآن مهجورا است سوره فرقان ، آیه 30؛ یعنى پیامبر خدا صلى الله علیه و آله گفت : پروردگارا قوم من این قرآن را رها كردند
5- چنان كه در این آیه مى خوانیم : فلعلك باخع نفسك على اثارهم ان لم یومنوا بهذا الحدیث اسفا؛ سوره كهف ، آیه 6 یعنى اى پیامبر اگر به سخن قرآن ایمان نیاورد شاید تو جان خویش را از اندوه در پى گیرى كارشان تباه سازى )م (
6- ر.ك : نهج البلاغه ، حكمت 77
:: ادامه مطلب
|
» کل نظرات : 135
» بازديد کل : 2917559
» تاريخ ايجاد وبلاگ :
شنبه 30 دی 1391
» آخرين بروز رساني :
سه شنبه 19 دی 1396
